Вуліца Леніна (Віцебск): Розніца паміж версіямі

'''Вуліца Леніна''' — адна з галоўных магістраляў горада [[Віцебск]]а. Вуліца размешчана ў [[Кастрычніцкі раён, (Віцебск)|Кастрычніцкім]] і [[Чыгуначны раён, (Віцебск)|Чыгуначным раёнах]]. Праходзіць ад [[Смаленская плошча, (Віцебск)|Смаленскай плошчы]] да [[плошча Перамогі, (Віцебск)|плошчы Перамогі]]. Працягласць вуліцы — 2500 метраў, шырыня — 30-35 м.

[[Файл:Viciebsk, Vialikaja-Bibkin. Віцебск, Вялікая-Бібкін (J. Pieška, 1800).jpg|мініthumb|злева|[[Юзаф Пешка]]. Вуліца Вялікая. XIX ст.]]

Вуліца Леніна фарміравалася ў два этапы. Частка вуліцы ад [[плошча Леніна, (Віцебск)|плошчы Леніна]] да [[плошча Свабоды, (Віцебск)|плошчы Свабоды]] пачала фарміравацца ў [[XIV стагоддзе|XIV стагоддзі]]. Адрэзак ад [[Плошча Свабоды (Віцебск)|плошчы Свабоды]] да [[Плошча Перамогі (Віцебск)|плошчы Перамогі]], меней старажытны, пачаў забудоўвацца ў [[XIX стагоддзе|XIX стагоддзі]]. У XIX стагоддзі на вуліцы размяшчаліся: гарадская ўправа (у будынку [[Віцебская ратуша|ратушы]]), паліцэйскае і жандарскайжандарскае кіраванняўпраўленні, [[касцёл Святога Антонія Падуанскага, (Віцебск)|бернардзінскі касцёл Св. Антонія Падуанскага]], гасцініца Брозі, гарадская дума, капліца, губернская тыпалітографаў, рэдакцыя «[[Віцебскія губернскія ведамасці (1838)|Віцебскіх губернскіх ведамасц]]ей», казённая палата, дзіцячы прытулак, жаночая турма, гарадское вучылішча, казармы ленкоранской палка і [[Пакроўскі сабор, (Віцебск)|Пакроўскі сабор]].

У пачатку [[XX стагоддзе|XX стагоддзя]] частка вуліцы ад цяперашняга [[праезд Гогаля, (Віцебск)|праезду Гогаля]] да плошчы Свабоды называлася Гогалеўскай вуліцай (перш за называлася Вялікі Магілёўскай). Ад плошчы Свабоды да сучаснай плошчы Леніна — [[Смаленская вуліца, (Віцебск)|Смаленскай вуліцай]]. [[17 чэрвеня]] [[1923]] названая ў гонар [[У. І. Ленін]]а.

Падчас [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] вуліца часткова разбурана. Многія захаваліся гістарычныя будынкі былі разбураныяразбураны разам з касцёлам Св. Антонія пры пашырэнні вуліцы ў канцы [[1950-я|1950-х]] — пачатку [[1970-я|1970-х]]. Забудавалі вуліцу 4-5-павярховымі жылымі будынкамі (архітэктары [[Віталь Аляксандравіч Данілаў|В. Данілаў]], [[Аляксандра Юр'еўна Данілава|А. Данілава]], [[Віновер]], [[Маршалава]], [[Г. Сінельнікава]] і інш).

* (''[[вуліца Гогаля (Віцебск)|вуліца Гогаля]], 14'') — былы будынак [[Дзіправадгас]]а (архітэктары [[А. Бельскі]], [[Віталь Аляксандравіч Данілаў|В. Данілаў]])<ref name="ReferenceA">{{крыніцы/Архітэктары Савецкай Беларусі|}}</ref>. Цяпер у ім размяшчаюцца Віцебская рэгіянальная інспекцыя ветэрынарнага нагляду, Камітэт па сельскай гаспадарцы і харчаванні Віцебскага аблвыканкама.

* '''10''' — гарадскі асабняк (пачатак [[ХХXX]] стагоддзя)  — {{ГККРБ 4|213Г000045}}

* '''12, 14, 16''' — будынкі былых [[казармы Ленкаранскага палка|казарм Ленкаранскага палка]] (канец [[ХІХXIX]] стагоддзя) — {{ГККРБ 4|213Г000046}}

* '''18 ''' — будынак канца ХІХXIX — пачатку ХХXX стагоддзя — {{ГККРБ 4|213Г000047}}

* '''20''' — будынак канца ХІХXIX — пачатку ХХXX стагоддзя — {{ГККРБ 4|213Г000047}}

* '''22/16''' — будынак канца ХІХXIX — пачатку ХХXX стагоддзя — {{ГККРБ 4|213Г000047}}

[[Файл:Ленина 24.jpg|thumb|Леніна, 24. Будынак былога гарадскога вучылішча ]]

* '''24/15''' — [[Віцебскае гарадское вучылішча|Будынак былога гарадскога вучылішча]] (канец [[ХІХXIX]] стагоддзя) — {{ГККРБ 4|212Г000050}}

[[Файл:Ленина 32.jpg|мініthumb|злева|Леніна, 32. Будынак былога акруговага суда]]

* '''32 ''' — [[Будынак Віцебскага акруговага суда|Будынак былога акруговага суда]] (канец ХІХXIX стагоддзя; архітэктар {{нп5|Аляксандр Сцяпанавіч Камінскі|А. С. Камінскі|ru|Каминский, Александр Степанович}}). — {{ГККРБ 4|212Г000050}}.

: Да 1991 года ў будынку размяшчаўся [[Віцебскі абласны камітэт КПБ]], цяпер [[Віцебскі мастацкі музей]]. У прыбудове (арх. [[А. Бельскі]]<ref>{{крыніцы/Архітэктары Савецкай Беларусі|}}<name="ReferenceA"/ref>), зробленай з боку набярэжнай Віцьбы, размяшчаецца [[Віцебскі гарвыканкам]].