|
== Беларусь ==
Найбольш старажытныя антрапаморфныя выявы, якія прынята лічыць ідаламі, знойдзеныя пры раскопках паселішча позняга [[неаліт]]у і ранняга [[Бронзавы век|бронзавага веку]] (2 тыс. да н.э.) каля вёскі [[вёска Асавец|в. (Бешанковіцкі раён)|Асавец]] ([[Бешанковіцкі раён]]). Вядомыя таксама амаль 30 каменных і металічных ідалаў 1-га — пачаткапачатку 2-га тыс. н.э<ref name="gants"/>. У большасці выпадкаў скульптуры ідалаў вырабляліся з дрэва і, таму яны да нашых дзён не захаваліся<ref name="ГБМ">{{крыніцы/Гісторыя беларускага мастацтва|1}}</ref>.
У часы [[язычніцтва]] ідалы былі аб'ектаміаб’ектамі [[Ідалапаклонства|пакланення]]: іх ушаноўвалі, ім рабілі [[Ахвярапрынашэнне|ахвярапрынашэнні]], часам нават чалавечыя, размяшчалі на [[свяцілішча]]х. Найхутчэй, кожны быў увасабленнем пэўнага язычніцкага бога. Звычайна каменныя ідалы былі 0,6 — 1,2 м вышынёй, металічныя — меншых памераў, з 1 — 4 тварамі. Калісьці ідал у выглядзе [[слуп]]а з чатырма тварамі стаяў на поплаве [[Дняпро|Дняпра]] пры дарозе з [[Рэчыца|Рэчыцы]] ў [[Бабруйск]]. Каменныя ідалы з трыма тварамі, т. зв. [[Трыглаў]], выяўлены каля вёсак [[вёска Млыны, Камянецкі раён|в. МлынывМлыны]] [[Камянецкі раён|Камянецкага]] і [[вёска Багуслаўцы, Пружанскі раён|в. Багуслаўцы]] ([[Пружанскі раён]]; не захаваліся)<ref name="gants"/>.
Большасць стодаў былі аднатварымі. Найбольш вядомыя: [[Слонімскі ідал|Слонімскі]], [[Шклоўскі ідал|Шклоўскі]] (пад назвай Ёлап), знойдзеныя ў в.вёсцы [[Астрамечаўскі ідал|Астрамечава]] ([[Брэсцкі раён]]), на [[Ваўкавыскі ідал|Ваўкавыскім замчышчы]], каля [[вёска Хажова, Маладзечанскі раён|в. Хажова]] ([[Маладзечанскі раён]]), [[Вёска Чаплічы, Кобрынскі раён|Чаплі]] ([[Кобрынскі раён]]), [[Вёска Ульянавічы, Сенненскі раён|Ульянавічы]] ([[Сенненскі раён]]), [[Вёска Міжэвічы, (Слонімскі раён)|Міжэвічы]] і [[Вёска Юхнавічы, (Слонімскі раёнраённ)|Юхнавічы]] ([[Слонімскі раён]]), непадалёк ад [[Орша|Оршы]] і [[Клецк]]а (усе не захаваліся). Вядомыя і іншыя ідалы ў розных мясцінах краіны<ref name="gants"/>.
Пасля [[Хрышчэнне Русі|прыняцця хрысціянства]] царква спрабавала прыстасаваць язычніцкія абрады да [[Хрысціянства ў Беларусі|хрысціянскіх]], таму вядомыя выпадкі, калі ідалам надавалі форму [[крыж]]а або на іх выбівалі крыж. Такія стоды выяўленыя каля вёсак [[Даўгінаўскі ідал|Даўгінава]] ([[Вілейскі раён]]; стаіць на месцы), [[Грабавецкі ідал|Грабаўцы]] і [[Залузскі ідал|Залуззе]] ([[Жабінкаўскі раён]]; абодва захоўваюцца ў [[Брэсцкі абласны краязнаўчы музей|Брэсцкім абласным краязнаўчым музеі]]). Значная ж частка ідалаў пасля хрышчэння была знішчана, скінута ў вадаёмы ці балоты, закапана ў зямлю<ref name="gants">[http://www.gants-region.info/index/idaly/0-993 ІДАЛЫ]</ref>.
|
