Вікіпедыя

Янка Ліманоўскі: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 6:
 
У 1920—1930 гадах на розных ваенных і савецкіх наменклатурных пасадах. Працаваў у [[Наркамат земляробства БССР|Наркамаце земляробства БССР]]. Быў членам прэзідыума секцыі беларускай мовы і літаратуры [[Інбелкульт]]а, Цэнтральнага бюро [[Літаб'яднанне Маладняк|«Маладняка»]], адным з арганізатараў і кіраўнікоў (членам сакратарыята) [[Беларуская асацыяцыя пралетарскіх пісьменнікаў|БелАПП]].
 
Актыўна ўдзельнічаў у літаратурна-грамадскім жыцці, выступаў з прамовай на I з’ездзе БелАПП («Маладняк» № 1, 1929), на Х з’ездзе Саветаў («Маладняк» № 3, 1931), уваходзіў у аргбюро літаб’яднання Чырвонай Арміі і Флоту і г. д.
 
Працаваў намеснікам дырэктара [[Інстытут літаратуры імя Янкі Купалы НАН Беларусі|Інстытута літаратуры і мастацтва АН БССР]], дырэктарам [[БДТ-2]] у Віцебску.
Радок 20 ⟶ 22:
Дэбютаваў у друку ў 1920 годзе. У 1920—1930-я гады вядомы як празаік, публіцыст, крытык, перакладчык. Першае апавяданне «Адшуканы скарб» (часопіс «Полымя», 1925). Аўтар аповесцяў «Два шляхі» (часопіс «Полымя», 1926), «Вецер з усходу» (1929), зборніка апавяданняў «Над абрывам» (1929). Тэматыка твораў — станаўленне савецкай улады, першыя сацыялістычныя пераўтварэнні ў Беларусі<ref>{{Крыніцы/ЭГБ|4к}} — с. 368.</ref>. На думку [[Кузьма Чорны|Кузьмы Чорнага]], у аповесці «Над абрывам» праявілася невысокая моўная культура тэкстаў Ліманоўскага, навязванне неўласцівай беларускай мове фразеалогіі, а таксама спрошчаны, схематычны паказ падзей<ref>''Чорны К.'' [https://knihi.com/Kuzma_Corny/Niebielaruskaja_mova_u_bielaruskaj_litaratury.html Небеларуская мова ў беларускай літаратуры] // Гісторыя беларускага мовазнаўства, 1918—1941 : хрэстаматыя для студэнтаў філалагічнага факультэта. У 2 ч. Ч. 2 / аўтары-ўкладальнікі : С. М. Запрудскі, Г. І. Кулеш. — Мн.: БДУ, 2008. — ISBN 978-985-485-881-4 — С. 48-52.</ref><ref> {{кніга|аўтар =Кузьма Чорны|частка = |загаловак =Выбраныя творы|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца =Мн .|выдавецтва =Беллітфонд|год =2000|том = |старонкі =563-576|старонак =605|серыя =Беларускі кнігазбор. Серыя 1, Мастацкая літаратура|isbn =985-6576-09-1|тыраж =5000}}</ref>. Творчасць, аднак, мела папулярнасць, станоўча ацэньвалася літаратурнымі крытыкамі [[БелАПП]] (аповесць «Вецер з усходу», 1929; зборнік апавяданняў «Над абрывам», 1929)<ref name=":0" />.
 
Друкаваў крытычныя артыкулы і рэцэнзіі ў перыядычным друку, некаторыя заслугоўваюць увагі («„Маладняк“ перад з’ездам», «Аб культурнай арыентацыі» і інш.). Актыўна ўдзельнічаў у літаратурна-грамадскім жыцці, выступаў з прамовай на I з’ездзе БелАПП («Маладняк» № 1, 1929), на Х з’ездзе Саветаў («Маладняк» № 3, 1931), уваходзіў у аргбюро літаб’яднання Чырвонай Арміі і Флоту і г. д.
 
У пачатку 1930-х гадоў далучыўся да вульгарна-сацыялагічнай, [[Лукаш Бэндэ|«бэндаўскай»]] крытыкі, пісаў разносныя артыкулы і рэцэнзіі на так званых «нацыянал-дэмакратаў».
 
У артыкуле Ліманоўскага «Аб культурнай арыентацыі» (Маладняк, 1930, № 5) фактычна зроблены данос на паэта Язэпа Пушчу:
''Возьмем для прыкладу твор Язэпа Пушчы «Лісты да сабакі», які быў крытыкай расцэнены як кулацкі нова–буржуазны твор. (…) Вось авеяны сімволікай (досыць празрыстай) твор буржуазнага неарамантызму. Тут (…) і індывідуалізм звышчалавечы і “натоўп з душою неуклюжай”, і пагарда да савецкай рэчаіснасці і ніцшэанская бунтарнасць, скіраваная супраць удзелу ў соцбудаўніцтве, і вымаганне абсалютнай волі. Усё як належыць, паводле канонаў буржуазнай неарамантыкі''.
Згадвая нямецкага філососафа Ф. Ніцшэ, яго ідэі абсалютнай волі і звышчалавечага індывідуалізму, Ліманоўскі прыпісваў Пушчы рысы нацдэмаўства, што ў той час звычайна атаясамлівалася з паняццем “нацыянал-фашызм”.
Язэп Пушча быў арыштаваны органам [[ДПУ БССР|дзяржбяспекі]] 25 ліпеня 1930 года; 10 красавіка 1931 года прыгавораны да высылкі з Беларусі ў аддаленыя раёны РСФСР. І зноў Ліманоўскі скарыстаўся магчымасцю напаследак абвінаваціць Я. Пушчу ў артыкуле «За два гады класавай барацьбы ў літаратуры» («Маладняк» № 6—7, 1931), дзе пісаў, напрыклад, што ўжо рэпрэсаваны [[Язэп Пушча]] праз свае творы праводзіў тэорыю «асаблівай месіянскай ролі інтэлігенціі, якая супрацьстаўляецца ролі кампартыі, ролі пралетарыяту»<ref>''Ліманоўскі Я.'' За два гады класавай барацьбы ў літаратуры // Маладняк № 6-7, 1931. — С. 86.</ref>.
 
У пачатку1933 1930-хгодзе гадоў далучыўся да вульгарна-сацыялагічнай, [[Лукаш Бэндэ|«бэндаўскай»]] крытыкі, пісаў разносныяапублікаваў артыкулы і рэцэнзіі на «нацыянал-дэмакратаў» — «За два гады класавай барацьбы ў літаратуры» («Маладняк» № 6—7, 1931; дзе пісаў, напрыклад, што ўжо рэпрэсаваны [[Язэп Пушча]] праз свае творы праводзіў тэорыю «асаблівай месіянскай ролі інтэлігенціі, якая супрацьстаўляецца ролі кампартыі, ролі пралетарыяту»<ref>''Ліманоўскі Я.'' За два гады класавай барацьбы ў літаратуры // Маладняк № 6-7, 1931. — С. 86.</ref>), «Аб творчасці Кузьмы Чорнага» («ЛіМ», 1933, 13 чэрвеня), «Аб творчасці М. Зарэцкага» («ЛіМ», 1933, 9 ліпеня), інапісаныя таксама з пазіцый ваяўнічага вульгарнага іншсацыялагізму. Урэшце сам Я. Ліманоўскі стаў ахвярай такой крытыкі, у 1937 годзе выключаны з Саюза пісьменнікаў БССР (артыкул [[Міхась Клімковіч|М. Клімковіча]] «Нацдэмаўскае і трацкісцкае ахвосце», «ЛіМ», 1937, 23 ліпеня).<ref name=":0" />.
 
У аддзеле рэдкай кнігі бібліятэкі БДПУ захоўваецца фонд дакументаў, звязаных з Янкам Ліманоўскім.<ref>''Кажамякін Г. В.'' Фонд Янкі Ліманоўскага ў аддзеле рэдкай кнігі бібліятэкі Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя М. Танка // Здабыткі : дакументальныя помнікі на Беларусі / Нацыянальная бібліятэка Беларусі. — Вып. 15. — Мн.: — 2013.— С. 271―276.</ref>
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Янка_Ліманоўскі"