Кацярына I (імператрыца расійская): Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
вікіфікацыя |
|||
Радок 33:
| каментар =
| дата нараджэння =
| месца нараджэння =
| дата смерці =
| месца смерці =
| пахаваны =
| дынастыя =
| бацька = Самуіл Скаўронскі
| маці =
| муж =
| жонка =
| у шлюбе =
| дзеці =
| гады службы =
Радок 71:
'''Кацярына I''', '''Марта Скаўронская''' ({{ДН|15|4|1684}} — {{ДС|17|5|1727}}) — расійская імператрыца (з [[1721]] як жонка дзейнага імператара, з [[1725]] як кіруючая імператрыца), другая жонка [[Пётр I, імператар расійскі|Пятра I Вялікага]], маці імператрыцы [[Лізавета Пятроўна, імператрыца расійская|Лізаветы Пятроўны]].
== Біяграфія ==
Марта Скаўронская паходзіла з беларускіх сялян [[Мінскае ваяводства|Мінскага ваяводства]], прыгонных Сапегаў, католікаў. Яе бацька Самуіл Скаўронскі (паводле іншых звестак, Янка Скаўрашчук, Скаварошчанка або Скавароцкі) збег у Інфлянты, дзе арандаваў фальварак каля Марыенбурга. Бацькі Марты памерлі ў час эпідэміі, яе ўзяў на выхаванне і перавёў з [[каталіцтва]] ў [[лютэранства]] пастар Э. Глюк з [[Марыенбург]]а. У жніўні [[1702]] выйшла замуж за шведскага драгуна Ё. Рабэ.▼
▲Марта Скаўронская паходзіла з беларускіх сялян [[Мінскае ваяводства|Мінскага ваяводства]], прыгонных Сапегаў, католікаў. Яе бацька {{нп3|Самуіл Скаўронскі||d|Q56260323}} (паводле іншых звестак, Янка Скаўрашчук, Скаварошчанка або Скавароцкі) збег у [[Лівонія|Інфлянты]], дзе арандаваў фальварак каля [[Мальбарк|Марыенбурга]]. Бацькі Марты памерлі ў час эпідэміі, яе ўзяў на выхаванне і перавёў з [[каталіцтва]] ў [[лютэранства]] пастар {{нп3|Эрнст Глюк|Э. Глюк|be-tarask|Ёган Эрнст Глюк}} з [[Марыенбург]]а. У жніўні [[1702]] выйшла замуж за шведскага драгуна Ё. Рабэ.
На пачатку верасня [[1702]] пасля ўзяцця Марыенбурга расійскай арміяй трапіла ў палон да Б. Шарамецева, які перадаў яе фаварыту цара Пятра I А. Меншыкаву, а той саступіў цару. Марта прыняла [[праваслаўе]] і атрымала імя Кацярына Аляксееўна.▼
▲На пачатку верасня [[1702]] пасля ўзяцця Марыенбурга расійскай арміяй трапіла ў палон да {{нп3|Барыс Пятровіч Шарамецеў|Б. Шарамецева|ru|Шереметев, Борис Петрович}}, які перадаў яе фаварыту цара [[Пётр I (імператар расійскі)|Пятра I]] [[Аляксандр Данілавіч Меншыкаў|А. Меншыкаву]], а той саступіў цару. Марта прыняла [[праваслаўе]] і атрымала імя Кацярына Аляксееўна.
3 [[1705]] фактычная жонка цара, у [[1710]] атрымала тытул гасударыні. Выйшла замуж за цара ў лютым 1712, нарадзіла 8 дзяцей, з якіх засталіся 2 дачкі — Ганна (1708-28), герцагіня гальштэйнская, маці расійскага імператара [[Пётр III|Пятра III]], і Лізавета (1709-62), будучая расійская імператрыца. Разам з Пятром I удзельнічала ў Пруцкім паходзе 1711, дзе, ахвяраваўшы свае каштоўнасці, правяла збор грошай сярод афіцэраў і саддат, каб падкупіць турэцкага пашу і даць магчымасць арміі выйсці з акружэння. Пасля паходу Пётр I у [[1714]] заснаваў для ўзнагароджання жанчын ордэн святой Кацярыны. Мела ўплыў на цара. Вакол Кацярыны гуртавалася новая знаць, у т.л. выхадцы з Беларусі: А. Меншыкаў, П. Ягужынскі, П. Шафіраў і інш. Кацярына I прымала ўдзел у барацьбе супраць групоўкі царэвіча Аляксея Пятровіча, каб адхіліць яго ад трона і забяспечыць яго сваім дзецям. У 1724 каранавана як імператрыца. У тым жа годзе ледзь не страціла статус з-за любоўнай сувязі са сваім камергерам В. Монсам, які быў пакараны смерцю.▼
▲3 [[1705]] фактычная жонка цара, у [[1710]] атрымала тытул гасударыні. Выйшла замуж за цара ў лютым 1712, нарадзіла 8 дзяцей, з якіх засталіся 2 дачкі — [[Ганна Пятроўна|Ганна]] (1708-28), герцагіня гальштэйнская, маці расійскага імператара [[Пётр III|Пятра III]], і [[Лізавета Пятроўна|Лізавета]] (1709-62), будучая расійская імператрыца. Разам з Пятром I удзельнічала ў {{нп3|Пруцкі паход|Пруцкім паходзе 1711 года|ru|Прутский поход}}, дзе, ахвяраваўшы свае каштоўнасці, правяла збор грошай сярод афіцэраў і саддат, каб падкупіць турэцкага пашу і даць магчымасць арміі выйсці з акружэння. Пасля паходу Пётр I у [[1714]] заснаваў для ўзнагароджання жанчын ордэн святой Кацярыны. Мела ўплыў на цара. Вакол Кацярыны гуртавалася новая знаць, у
Пасля смерці [[Пётр I, імператар расійскі|Пятра I]] [[28 студзеня]] [[1725]] дзякуючы падтрымцы гвардзейскіх палкоў і новай знаці на чале з А. Меншыкавым Кацярына I абвешчана імператрыцай. Сама Кацярына дзяржаўнымі справамі не займалася. У час яе панавання расійскі ўрад пачаў выкупляць з прыгону ў паноў на Беларусі і ў Літве братоў і сясцёр Кацярыны. Яны і іх нашчадкі ў [[1742]] ад імператрыцы Лізаветы Пятроўны атрымалі графскія тытулы (Скаўронскія, Гендрыкавы, Яфімоўскія). Пасля смерці Кацярыны I трон наследаваў сын царэвіча Аляксея Пятровіча [[Пётр II]] ([[1727]]—[[1730]]).
Радок 89 ⟶ 91:
{{Імператары Расіі}}
{{Wikidata/Ancestors}}
{{Бібліяінфармацыя}}
| |||