Афганістан: Розніца паміж версіямі

'''Афганіста́н''' ({{lang-ps|افغانستان}}, {{lang-prs|افغانستان}}) — [[дзяржава]] на [[Сярэдні Усход|Сярэднім Усходзе]], у паўночна-заходняй частцы [[Паўднёвая Азія|Паўднёвай Азіі]] на скрыжаванні са шляхамі Азіі Цэнтральнай. Плошча тэрыторыі 652,2 тысяч кв.км². Мяжуе з [[Туркменістан]]ам, [[Узбекістан]]ам і [[Таджыкістан]]ам на поўначы, з [[Іран]]ам на захадзе, з [[Кітай|Кітаем]] на паўночным усходзе, з [[Пакістан]]ам на поўдні і паўднёвым усходзе. Працягласць меж складае 5421 км. Выхаду да мора не мае. [[Персідскі заліў]] ляжыць на адлегласці 500 км ад яго паўднёва-заходняй мяжы.

Афганістан — горная дзяржава, раўнінныя тут колькі крайняя поўнач дыі паўднёвы захад. Клімат умераны і субтрапічны, пераважна горны, таму адрозніваецца вялікай разнастайнасцю. Рэкі належаць да бяссцёкавых басейнаў Амудар'і (поўнач) і Гільменду[[Гільменд]]у (паўднёвы захад); а таксама да басейна Індыйскага акіяна (захад). РаслінныФлора і жывёльны светфауна вельмі разнастайныя, хоць лясоў амаль што не засталося.

Афганістан мае магутны цывілізацыйны падмурак — гісторыя краіны сягае на шмат тысячагоддзяў у мінулае. У рэлігійна-цывілізацыйным ракурсе у ёй можна выдзеліць чатыры самых значыных перыяды: зараастрысцкі, эліністычны, будысцкі, мусульманскі. У ХІХ стагоддзі Афганістан апынуўся на мяжы расійскай і брытанскай сфер інтарэсаў, але сталай калоніяй ніводнай з вялікіх дзяржаў так і не стаў. У 1919 годзе Афганістан канчаткова пазбавіўся замежных уплываў і ператварыўся ў цалкам незалежную манархію. Перыяд з 1989 года стаў самым трагічным у гісторыі краіны і адзначыўся [[Афганская вайна (1979—1989)|савецкай акупацыяй]], міжусобнай вайной, таталітарным фундаменталісцкім рэжымам [[Талібан|талібаў]].

Унітарная прэзідэнцкая рэспубліка. Два апошніхапошнія дзесяцігоддзі спрабуе развівацца ў дэмакратычным рэчышчы. Адміністрацыйна Афганістан дзеліцца на 34 правінцыі і 366 паветаў. Сталіца — г. [[Кабул]]. Афганістан з'яўляецца членам [[Арганізацыя ісламскага супрацоўніцтва|Арганізацыі Ісламскага Супрацоўніцтва]], рэгіянальнай арганізацыі СААРК (South Asian Association for Regional Cooperation), [[Рух Недалучэння|Руху Недалучэння]], [[Група 77|Групы 77]].