Выруская мова: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Тэгі: Праўка з маб. прылады Праўка праз мабільную версію сайта
Няма тлумачэння праўкі
Радок 26:
[[Выява:Voromkaart.jpg|thumb|300px|Традыцыйная тэрыторыя [[Вырумаа]] (жоўтым)]]
{{Значэнні|Выру}}
'''Вы́руская мова''', альбо '''вы́рускі дыялект''' ({{lang-vro|võro kiil}}, {{lang-et|võru keel}}) — адна з гаворак [[Паўднёваэстонская мова|паўднёваэстонскай мовы]] альбо дыялект у складзе паўднёвай гаворкі [[Эстонская мова|эстонскай мовы]]. З'яўляеццаЗ’яўляецца найбольш распаўсюджанай гаворкай паўднёваэстонскай моўнай супольнасці і яе літаратурным стандартам. Распаўсюджаная на ўсходнім поўдні Эстоніі, павет [[Вырумаа]].
 
== Гісторыя ==
[[Выява:South Estonian language area corrected 2017.jpg|right|thumb|229px|Паўднёваэстонскія дыялекты.]]
Вырускія гаворкі з'яўляюццаз’яўляюцца часткай паўднёваэстонскай мовы (дыялекту). Выруская мова — найбольш далёкая ад паўночнаэстонскага літаратурнага стандарту. Блізкія паўднёваэстонскія гаворкі [[Тарту, мова|тарту]] і [[Мулгі, мова|мулгі]] з'яўляюццаз’яўляюцца бліжэйшымі да дыялектаў паўночнай Эстоніі.
 
На гаворках, блізкіх да вырускай мовы, да другое паловы 20 ст. размаўлялі ў ваколіцах [[Лудза|Лудзы]], Лэйві (Латвія) і [[Краснагародскае, Расія|Краснагародскага]] (Расія).
Радок 77:
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ž ž
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | '
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |
Радок 87:
|}
 
Літарай Qq паказваецца асаблівы гартанны гук, які не з'яўляеццаз’яўляецца ні галоснай, ні зычнай. Апостраф з'яўляеццаз’яўляецца паказчыкам памякчэння папярэдняга зычнага гуку.
 
== Грамадскае жыццё ==
Радок 93:
Адраджэнне паўднёваэстонскіх гаворак і ў прыватнасці вырускай літаратурнай мовы пачалося ў 1980-х гадах.
 
Зараз вырускую мову ўжываюць у сваёй дзейнасці шэраг паўднёваэстонскіх паэтаў, аўтараў і драматургаў. Раз на два тыдні выдаецца газета Uma Leht. Маюцца 26 школ, у якіх даступна вывучэнне мовы. Нягледзячы на даволі істотную грамадскую падтрымку, выруская мова зараз з'яўляеццаз’яўляецца мовай, якая знаходзіцца пад патэнцыяльнай пагрозай вымірання. Літаратурны паўночнаэстонскі стандарт мае большую папулярнасць сярод жыхароў паўднёвай Эстоніі.
 
== Гл. таксама ==