Зыгмунт Мінейка: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі |
дапаўненне |
||
Радок 1:
{{Асоба}}
{{цёзкі2|Мінейка}}
'''Зыгмунт (Сігізмунд) Станіслававіч Мінейка''', або '''Мінейка-Газдава''' ({{lang-pl|Zygmunt Mineyko}}; {{ДН|||1840}}, в. Балванішкі Ашмянскага павета Віленскай губерні, цяпер в. [[Зялёны Бор (Ашмянскі раён)|Зялёны Бор]] [[Ашмянскі раён|Ашмянскага раёна]] [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]] — {{ДС|27|12|1925}}, [[Афіны]], [[Грэцыя]];
== Біяграфія ==
У 1863 у атрадах [[Мар’ян Лангевіч|М. Лангевіча]]. Паўстанцкі ваенны начальнік Ашмянскага павета, камандзір атрада. 3(15) чэрвеня 1863 г. атрад быў разбіты пад Расолішкамі, Мінейка палонены і прыгавораны да пакарання смерцю. Толькі праз [[хабар]] удалося змяніць прысуд на 12 гадоў катаргі ў [[Сібір]]ы.▼
У 1852—1858 гадах Зыгмунт вучыўся ў гімназіі ў [[Вільнюс|Вільні]] (у тыя ж гады вучнем гімназіі быў [[Францішак Багушэвіч]]<ref name=tut>{{cite web|url=https://news.tut.by/society/133461.html|title=TUTэйшыя ў свеце. Ліцвінскі элін — герой Грэцыі|date=2009-04-02|accessdate=2021-01-24|lang=be|author=Кастусь Лашкевіч|work=[[TUT.BY]]|deadlink=yes|archiveurl=http://web.archive.org/web/20210118040708/https://news.tut.by/society/133461.html|archivedate=2021-01-18}}</ref>), а пасля яе заканчэння паступіў у Мікалаеўскае інжынернае вучылішча ў [[Санкт-Пецярбург]]у{{Sfn|Мінейка|2017|с=8}}, аднак ў 1861 годзе ён вярнуўся дадому, дзе прыняў ўдзел у польскіх маніфестацыях і агітацыі сярод сялян. Сярод іншага, Мінейка, пераапрануўшыся ў сялянскую вопратку, распаўсюджваў беларускі ананімны сатырычны твор «[[Гутарка старога дзеда]]». Ратуючыся ад арышту, Зыгмунт пакінуў Расейскую імперыю і прыбыў у [[Генуя|Геную]], дзе паступіў у Польскую ваенную школу, заснаваную [[Джузэпэ Гарыбальдзі]]. Пазней Мінейка чытаў там лекцыі пра ваенныя умацаванні<ref name=tut/>{{Sfn|Inżynierowie polscy XIX i XX wieku|2001|s=160}}<ref name=info>{{cite web|url=http://www.interlog.com/mineykok/info.html |title=Information about Members of the Family |date=2001-09-10 |accessdate=2021-03-24|lang=en|archiveurl=http://web.archive.org/web/20200927073019/http://www.interlog.com/mineykok/info.html|archivedate=2020-09-27}}</ref>.
▲У 1863 у атрадах [[Мар’ян Лангевіч|М. Лангевіча]]. Паўстанцкі ваенны начальнік Ашмянскага павета, камандзір атрада. 3(15) чэрвеня 1863 г. атрад быў разбіты пад [[Расолішкі (Іўеўскі раён)|Расолішкамі]] (цяпер у [[Іўеўскі раён|Іўеўскім раёне]] [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]]{{Sfn|Мінейка|2017|с=533}}<ref>{{cite web|author=Эдвард Зайкоўскі|url=http://www.spadchyna.net/index.php?option=com_content&view=article&id=1554&Itemid=737|title=За зямлю і за волю|work=Культурна-асветнiцкi клуб «Спадчына»|accessdate=2021-03-24|archiveurl=http://web.archive.org/web/20201203170323/http://spadchyna.net/index.php?option=com_content&view=article&id=1554&Itemid=737|archivedate=2020-12-03}}</ref>), Мінейка палонены і прыгавораны да пакарання смерцю. Толькі праз [[хабар]] удалося змяніць прысуд на 12 гадоў катаргі ў [[Сібір]]ы.
Адзін з кіраўнікоў арганізацыі ссыльных. У 1865 годзе З. Мінейка збег з катаргі разам з Вашкевічам і доктарам [[Аляксандр Акінчыц|Акінчыцам]], затым выехаў за мяжу. Скончыў акадэмію генштаба ў Парыжы (1868)<ref name=tut/><ref name=info/>.
Мінейка пражыў у [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]] 20 гадоў. Будучы інжынерам, ён прымаў удзел у будаўніцтве чыгунак, мастоў і каналаў у [[Балгарыя|Балгарыі]], [[Фракія|Фракіі]], [[Фесалія|Фесаліі]] і [[Эпір]]ы<ref>{{cite web|url=http://www.interlog.com/mineykok/zdrada.html |title=Zygmunt Mineyko (1840—1925) and George Papandreou as family in Greece |author=Jerzy Zdrada |lang=en |date=1999-10-09 |accessdate=2021-03-24|archiveurl=http://web.archive.org/web/20190831131036/http://www.interlog.com/mineykok/zdrada.html|archivedate=2019-08-31}}</ref>. З 1891 года — у Грэцыі, удзельнічаў у вайне з Турцыяй за Крыт, быў папулярызатарам [[Летнія Алімпійскія гульні 1896|Алімпійскіх гульняў 1896 года]] ў Афінах, адкуль пісаў рэпартажы ў польскія газеты<ref name=tut/>.
Першы раз пасля ўцёкаў з Сібіры наведаў радзіму ў 1911 годзе<ref>{{cite web|author=[[Барыс Самуілавіч Клейн|Борис Клейн]]|title=Олимпийский мятеж. Окончание|url=http://www.russian-globe.com/N104/Klein.OlimpiyskiyMyatezh2.htm|work=Русский глобус|date=2010|accessdate=2021-03-24|archiveurl=http://web.archive.org/web/20200127044312/http://www.russian-globe.com/N104/Klein.OlimpiyskiyMyatezh2.htm|archivedate=2020-01-27|lang=ru}}</ref>. У 1922 і 1923 гадах наведаў [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчу]], дзе сустрэўся з маршалам [[Юзаф Пілсудскі|Пілсудскім]] і атрымаў узнагароды за ўдзел у паўстанні 1863 года{{Sfn|Inżynierowie polscy XIX i XX wieku|2001|s=162—163}}.
Ганаровы грамадзянін Грэцыі. Аўтар успамінаў.
Масон; быў у масонскіх ложах Расійскай імперыі, Францыі, Італіі, Грэцыі. На пахаванне Мінейкі ў Афінах прыехалі тысячы масонаў<ref name=info/>.
Ажаніўся з грачанкай Празерпінай Манарыс, іх дачка Зоф’я — жонка Георгіяса Папандрэу-старэйшага (1888—1968), вядомага палітыка, прэм’ер-міністра ўрада Грэцыі ў эміграцыі (1944—1945), а таксама ў 1963—1965 гадах.
Сын Георгіяса — Андрэас Папандрэу (1919—1996) быў стваральнікам PASOK, прэм’ерам Грэцыі ў 1981—1989 і 1993—1996 гадах. Праўнукам Зыгмунта Мінейкі з’яўляецца вядомы грэчаскі палітык, кіраўнік Усягрэчаскага сацыялістычнага руху (PASOK), прэм’ер-міністр Грэцыі ў 2009—2011 гадах Георгіяс Папандрэу-малодшы<ref>
== Памяць ==
У гонар Мінейкі названыя сярэдняя школа пры пасольстве Польшчы ў Афінах<ref>{{cite web |url=http://www.atenyzs.pl/index.php/2013-08-17-16-06-15/historia |title=Historia szkoły |work= Zespol Szkół przy Ambasadzie RP w Atenach |accessdate=2021-03-25 |lang=pl |archiveurl=http://web.archive.org/web/20190521024133/http://www.atenyzs.pl/index.php/2013-08-17-16-06-15/historia |archivedate=2019-05-21}}</ref> і вуліца ў [[Ашмяны|Ашмянах]]<ref>{{cite web |url=http://www.oshmiany.info/news/id_post.php?id=56 |title= Как наш земляк стал национальным героем Греции? |work=Ошмяны.info |author=Алина Санюк |date=2011-08-28 |accessdate=2021-03-25 |archiveurl=http://web.archive.org/web/20210225221017/http://www.oshmiany.info/news/id_post.php?id=56 |archivedate=2021-02-25 |lang=ru}}</ref>.
Зыгмут Мінейка згадваецца ў рамане [[Тадэвуш Канвіцкі|Тадэвуша Канвіцкага]] «Польскі комплекс» (1977)<ref>{{cite web|url=http://www.interlog.com/mineykok/home.html |title=The Mineyko Genealogy |lang=en |date=2002-03-24 |accessdate=2021-03-24 |archiveurl=http://web.archive.org/web/20200130152605/http://www.interlog.com/mineykok/home.html |archivedate=2020-01-30}}</ref>.
== Творы ==
* {{Кніга|год=1971|аўтар=Zygmunt Mineyko|назва=Z tajgi pod Akropol: Wspomnienia z lat 1848—1868|мова=pl|адказны=Oprac.: Eligiusz Kozłowski i Kazimierz Olszański. Przedm. i przypisy Eligiusz Kozłowski.|горад=Warszawa|выдавецтва=Pax|старонак=551}}
* {{Кніга|год=2017|аўтар=Зыгмунт Мінейка|назва=З
{{зноскі}}
Радок 23 ⟶ 39:
* PSB;
* {{Крыніцы/ЭГБ|5}}
* {{Кніга|назва=Inżynierowie polscy XIX i XX wieku|адказны=Pod red. J. Piłatowicza|горад=Warszawa|выдавецтва=Retro-Art.|год=2001|старонкі=160—163|старонак=285|isbn=83-87992-15-1|частка=Mineyko Zygmunt|спасылка том=http://bc.pollub.pl/Content/240/PDF/T.7.pdf|мова=pl|том=VII. 100 najwybitniejszych polskich twórców techniki|ref=Inżynierowie polscy XIX i XX wieku}}
== Спасылкі ==
* [http://www.marakou.by/by/davedniki/represavanyya-litaratary/tom-ii?id=19666 Леанід Маракоў. МІНЕЙКА Зыгмунт]
* [http://pages.interlog.com/~mineykok/popolsku.html Genealogia Mineyków, szukanie swojej przeszłości]
*
* [http://www.interlog.com/mineykok/ulthm.htm Фотаздымкі Зыгмунта Мінейкі і яго сям’і]
{{Вонкавыя спасылкі}}
{{DEFAULTSORT:Мінейка Зыгмунт}}
Радок 36 ⟶ 54:
[[Катэгорыя:Удзельнікі паўстання 1863—1864 гадоў]]
[[Катэгорыя:Прысуджаныя да смяротнага пакарання]]
[[Катэгорыя:Эмігранты з Расійскай імперыі]]
[[Катэгорыя:Удзельнікі франка-прускай вайны]]
[[Катэгорыя:Беларусы ў Грэцыі]]
Радок 41 ⟶ 60:
[[Катэгорыя:Ваенныя Грэцыі]]
[[Катэгорыя:Класічныя археолагі]]
[[Катэгорыя:Спартыўныя журналісты]]
[[Катэгорыя:Журналісты XIX стагоддзя]]
[[Катэгорыя:Мемуарысты]]
[[Катэгорыя:Масоны Расіі]]
[[Катэгорыя:Масоны Італіі]]
[[Катэгорыя:Масоны Францыі]]
[[Катэгорыя:Масоны ВУФ]]
[[Катэгорыя:Масоны Грэцыі]]
[[Катэгорыя:Род Мінейкаў|Зыгмунт]]
| |||