|
|Commons =
}}
'''Лютэранская кірха Святога Іаана''' — дзеючы [[ЛютэранеЛютэранства|лютэранскі]] храм у цэнтральнай частцы [[Гродна]] —(прадмесце [[Гарадніца|Гарадніцы]]).
== Гісторыя ==
Афіцыйнай датай заснавання кірхі ў Гродне лічыцца 1793 г., калі [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі]] перадаў будынак [[Немцы|нямецкай]] суполцы. Пад кірху быў прыстасаваны будынак сталовай для [[Галандцы|галандскіх]] і нямецкіх рамеснікаў, якіх запрасіў у Гродна гродзенскі староста [[АнтонійАнтоні Тызенгаўз]]. КанчатковаЗ выглядпрычыны таго, што прыхаджане [[кірха|кірхі]] склаўсябылі ў [[бальшыні ўраджэнцамі Германіі, набажэнства спачатку вялося на нямецкай мове. Вуліца вакол храма атрымала назву «Кірхавая», у 1843 г. кірха была дабудаваная. У 1873]] г. Насклаўся канчатковы выгляд кірхі, таксама на вежы быў усталяваны гадзіннік. У [[1912]] г. храм значна перабудавалі.
[[File:Grodzieński zbór luterański ś. Jana.jpg|thumb|злева|180пкс|Кірха пасля поўнага аднаўлення ў [[1912]] годзе]]
Кірха дзейнічала ў Гродне да 1944 г. Пасля Другой сусветнай вайны тут знаходзіўся архіў. У 1995 годзе кірху імя [[Іаан Прадцеча|Святога Іаана]] ў Гродне вярнулі [[Евангельска-лютэранская царква ў Рэспубліцы Беларусь|Евангельска-лютэранскай царкве]]. На чэрвень 2012 года абшчына адзінага ў Беларусі дзейнага лютэранскага храма налічвала 50 чалавек. У 2012 годзе пасол Германіі ў Беларусі Крыстаф Вайль наведаў кірху ў Гродне, пасля чаго Федэральны ўрад Германіі вылучыў 120 000 [[еўра]] на адбудову храма.
Кірха дзейнічала ў Гродне да [[1944]] г. Пасля [[Вялікая Айчынная вайна 1941-1945|Вялікай Айчыннай вайны]] тут знаходзіўся архіў. У 1-й палове 1990-х гг. кірха вернута вернікам і дзейнічае як евангелісцка-лютэранскі храм.
У снежні 2013 года пачалася рэканструкцыя кірхі, якая скончылася ў 2015 годзе. Адноўлены першапачатковы выгляд кірхі, у тым ліку рэканструяваны 12-метровы шпіль і 10 крыжоў у экстэр’еры храма.
У [[2012]] плануецца пачаць рэканструкцыю кірхі: збудаваць ліўневую каналізацыю, умацаваць сцены, абліцаваць і пафарбаваць фасады, а таксама важны элемент будынка — разбураны шпіль з крыжам.<ref name="kir">{{кніга
|аўтар = Татьяна Черкес
|частка =
|загаловак = У гродненской кирхи появилась надежда на реконструкцию
|арыгінал =
|спасылка = http://www.nest.by/content/u-grodnenskoi-kirkhi-poyavilas-nadezhda-na-rekonstruktsiyu
|адказны =
|выданне = Вечерний Гродно
|месца =
|выдавецтва =
|год =
|том =
|старонкі =
|старонак =
|серыя =
|isbn =
|тыраж =
}}</ref>
== Архітэктура ==
[[неф|Аднанефавая]] аднавежавая пабудова з пяціграннай [[апсіда]]й і сакрысціямі. Галоўны фасад мае сіметрычную, выцягнутую па вертыкалі дынамічную кампазіцыю. Квадратная ў плане высокая манументальная вежа-[[званіца]] выступае з асноўнага аб'ёмуаб’ёму. Галоўны ўваход (праз вежу) аформлены вялікім стральчатым [[партал]]ам, над ім — акно-«ружа». Інтэр'ер храма мае выцягнутую па падоўжнай восі сіметрычную кампазіцыю. Асноўны прамавугольны ў плане аб'ём перакрыты арыгінальным папаводле формеформы фігурным скляпеннем. ЗахаваласяЗахаваліся два аўтэнтычныхаўтэнтычныя вітражавітражы за алтаром, арнамент якіх выкладзены ў форме лютэранскага сімвала: ружы, унутры якой знаходзіцца сэрца з крыжам. Таксама захаваліся кованая купель, звон і гадзіннік на галоўнай вежы. Арган і іншыя рэчы канфіскаваныя, за савецкім часам, з кірхі для філармоніі і ўладкавання парткабінетаўпартыйных кабінетаў<ref name="kir">{{кніга|аўтар=Татьяна Черкес|частка=|загаловак=У гродненской кирхи появилась надежда на реконструкцию|арыгінал=|спасылка=http://www.nest.by/content/u-grodnenskoi-kirkhi-poyavilas-nadezhda-na-rekonstruktsiyu|адказны=|выданне=Вечерний Гродно|месца=|выдавецтва=|год=|том=|старонкі=|старонак=|серыя=|isbn=|тыраж=}}</ref>.
Побач з кірхай знаходзіласямесціліся і евангелічныя могілкі з капліцай (1793—1936). У доме № 3а ў [[1912]] г. знаходзіўсябыў дом пастара і лютэранская школа на другім паверсе.
<center><gallery caption="Лютэранская кірха да рэстаўрацыі" widths=150 heights=240>
| 