Лютэранская кірха Святога Іаана (Гродна): Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненне паводле Вікіпэдыі клясычным правапісам.
Няма тлумачэння праўкі
Радок 2:
|Тып храма = Кірха
|Беларуская назва = Лютэранская кірха
|Арыгінальная назва =
| Выява =Гродна 2015. Кірха.jpg
| Подпіс выявы =Лютэранская кірха на закл.ючным этапе рэстаўрацыі
| Шырыня выявы =300px
|Сучасны статус =
|Краіна = Беларусь
|Краіна2 =
|Назва месцазнаходжання = Горад
|Месцазнаходжанне = Гродна
|lat_dir = |lat_deg = 53.687109|lat_min = |lat_sec =
|lon_dir = |lon_deg = 23.840564|lon_min = |lon_sec =
|region =
|CoordScale =
|На карце = Беларусь Гродна
|Канфесія =
Радок 35 ⟶ 22:
|Commons =
}}
'''ЛютэранскаяЛютэра́нская кірхакі́рха СвятогаСвято́га ІаанаІаа́на''' — дзеючы [[Лютэранства|лютэранскі]] храм у цэнтральнай частцы [[Гродна]] (прадмесце [[Гарадніца]]).
 
== Гісторыя ==
Афіцыйнай датай заснавання кірхі ў Гродне лічыцца 1793 г., калі [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі]] перадаў будынак [[Немцы|нямецкай]] суполцы. Пад кірху быў прыстасаваны будынак сталовай для [[Галандцы|галандскіх]] і нямецкіх рамеснікаў, якіх запрасіў у Гродна гродзенскі староста [[Антоні Тызенгаўз]]. З прычыны таго, што прыхаджане кірхі былі ў бальшыні ўраджэнцамі Германіі, набажэнства спачатку вялося на нямецкай мове. Вуліца вакол храма атрымала назву «Кірхавая», у 1843  г. кірха была дабудаваная. У 1873 г. склаўся канчатковы выгляд кірхі, таксама на вежы быў усталяваны гадзіннік. У 1912 г. храм значна перабудавалі.
[[File:Grodzieński zbór luterański ś. Jana.jpg|thumb|злева|180пкс|Кірха пасля поўнага аднаўлення ў [[1912]] годзе]]
Кірха дзейнічала ў Гродне да 1944 г. Пасля Другой сусветнай вайны тут знаходзіўся архіў. У 1995 годзе кірху імя [[Іаан Прадцеча|Святога Іаана]] ў Гродне вярнулі [[Евангельска-лютэранская царква ў Рэспубліцы Беларусь|Евангельска-лютэранскай царкве]]. На чэрвень 2012 года абшчына адзінага ў Беларусі дзейнага лютэранскага храма налічвала 50 чалавек. У 2012 годзе пасол Германіі ў Беларусі Крыстаф Вайль наведаў кірху ў Гродне, пасля чаго Федэральны ўрад Германіі вылучыў 120 000 [[еўра]] на адбудову храма<ref>{{Артыкул|аўтар=Барыс Пракопчык.|загаловак=Ад Тызенгаўза да нашых дзён|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=99115|выданне=[[Звязда]]|тып=газета|год=26 чэрвеня 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-06-26 121 (27236)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/99127/26cher-5.indd.pdf 5]|issn=1990-763x}}</ref>.
 
У снежні 2013 года пачалася рэканструкцыя кірхі, якая скончылася ў 2015 годзе. Адноўлены першапачатковы выгляд кірхі, у тым ліку рэканструяваны 12-метровы шпіль і 10 крыжоў у экстэр’еры храма.
 
== Архітэктура ==
[[неф|Аднанефавая]] аднавежавая пабудова з пяціграннай [[апсіда]]й і сакрысціямі. Галоўны фасад мае сіметрычную, выцягнутую па вертыкалі дынамічную кампазіцыю. Квадратная ў плане высокая манументальная вежа-[[званіца]] выступае з асноўнага аб’ёму. Галоўны ўваход (праз вежу) аформлены вялікім стральчатым [[партал]]ам, над ім — акно-«ружа». Інтэр'ерІнтэр’ер храма мае выцягнутую па падоўжнай восі сіметрычную кампазіцыю. Асноўны прамавугольны ў плане аб'ёмаб’ём перакрыты арыгінальным паводле формы фігурным скляпеннем. Захаваліся два аўтэнтычныя вітражы за алтаром, арнамент якіх выкладзены ў форме лютэранскага сімвала: ружы, унутры якой знаходзіцца сэрца з крыжам. Таксама захаваліся кованая купель, звон і гадзіннік на галоўнай вежы. Арган і іншыя рэчы канфіскаваныя за савецкім часам для філармоніі і ўладкавання партыйных кабінетаў<ref name="kir">{{кніга|аўтар=Татьяна Черкес|частка=|загаловак=У гродненской кирхи появилась надежда на реконструкцию|арыгінал=|спасылка=http://www.nest.by/content/u-grodnenskoi-kirkhi-poyavilas-nadezhda-na-rekonstruktsiyu|адказны=|выданне=Вечерний Гродно|месца=|выдавецтва=|год=|том=|старонкі=|старонак=|серыя=|isbn=|тыраж=}}</ref>.
 
Побач з кірхай месціліся і евангелічныя могілкі з капліцай (1793—1936). У доме № 3а ў 1912 г. быў дом пастара і лютэранская школа на другім паверсе.
Радок 58 ⟶ 45:
 
{{зноскі}}
 
== Спасылкі ==
{{ГККРБ|412Г000649}}