Вікіпедыя

Локі: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Наступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Створана перакладам старонкі "Локи"
 
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
{{Міфалагічны персанаж|Пол=Мужской}}▼
 
'''Локі''' ({{Lang-non|Loki}}) — сын [[Ётуны|ётуна]] Фарбауты і Лаувеі, таксама згадваецца ў якасці бога хітрасці і падману (па некаторых версіях таксама агню) і т. п. якасцяў у [[Германа-скандынаўская міфалогія|германа-скандынаўскай міфалогіі]], паходзіць з роду [[Ётуны|ётунаў]], але [[асы]] дазволілі яму жыць з імі ў [[Асгард|Асгардзе]]зе за яго незвычайны розум, хітрасць і мудрасць. Локі мае некалькі хэйці, уключаючы Хведрунг (Hveðrungr) («Прадраканне вельвы», 55, «Пералік Інглінгаў», 32), Лофт (Loptr) і Ладур (Lóðurr).▼
▲{{Міфалагічны персанаж|Пол=Мужской}}
▲'''Локі''' ({{Lang-non|Loki}}) — сын [[Ётуны|ётуна]] Фарбауты і Лаувеі, таксама згадваецца ў якасці бога хітрасці і падману (па некаторых версіях таксама агню) і т. п. якасцяў у [[Германа-скандынаўская міфалогія|германа-скандынаўскай міфалогіі]], паходзіць з роду [[Ётуны|ётунаў]], але [[асы]] дазволілі яму жыць з імі ў [[Асгард|Асгардзе]] за яго незвычайны розум, хітрасць і мудрасць. Локі мае некалькі хэйці, уключаючы Хведрунг (Hveðrungr) («Прадраканне вельвы», 55, «Пералік Інглінгаў», 32), Лофт (Loptr) і Ладур (Lóðurr).
 
== Біяграфія ==
Снорэ апісвае Локі прыгожым, невысокім чалавекам. Пабрацім [[Одзін|Одзіна]]а. Да таго, як волаты пачалі вайну з [[Асы|асамі]], Локі пражыў тры гады ў [[Ётунхейм|Ётунхейме]]е у волаткі Ангрбоды. За гэты час яна нарадзіла яму траіх дзяцей: дачку  — напалову чырвоную, напалову сінюю [[Хель]] (багіня царства мёртвых), гіганцкага змея [[Ёрмунганд|Ёрмунганда]]а і жахлівага ваўка Фенрыра. Таксама ў яго ёсць двое дзяцей ад Сігюн: Нары і Валі (у інш.варыянтах: Нары і Нарві, Валі і Царві). Акрамя таго, у «Песні пра Хюндле» гаворыцца, што Локі спарадзіў усіх ведзьмаў, з’еўшы напаўзгарэлае сэрца злой жанчыны і такім чынам зачаўшы іх («Песня пра Хюндле», 41).
[[Файл:Louis_Huard_-_The_Punishment_of_Loki.jpg|справа|міні|320x320пкс|«Пакаранне Локі». Ілюстрацыя Луі Уара да The Heroes of Asgard (1900)]]
[[Файл:AM_738_4to,_41r,_BW_Loki.jpeg|злева|міні|341x341пкс|Малюнак Локі са старонак старажытнаісландскага манускрыпта Edda Oblongata (1680)]]
Рысы Локі характэрныя для трыксцераў: двудушнасць, выкрутлівасць, хітрасць, падступства. Сцвярджэнне, што паняцці аб «добрым» і «дрэнным» для яго проста адсутнічаюць, не зусім дакладна. У песні «Лаянка Локі» ён бязлітасна і не саромеючыся ў выразах выкрывае сем багінь і сем багоў, якія сабраліся на банкет у марскога волата Эгіра. Багоў ён абвінавачвае перш за ўсё ў баязлівасці, а багінь  — у няцноце. На тым жа банкеце Локі прызнае ўласную віну ў гібелі бога [[Бальдр|Бальдра]]а.
 
Пасля гэтага Локі паспрабаваў схавацца і ў абліччы ласося схаваўся ў вадаспадзе фіёрда Франангр. Разгневаныя асы злавілі і яго, і двух яго дзяцей, Валі і Нарві. Валі ператварылі ў ваўка, і ён разадраў брата на часткі. Кішкамі Нарві звязалі Локі і прыкавалі да скалы, да трох камянёў. Скадзі, помсцячы за свайго бацьку, павесіла над яго галавой змяю, яд якой бесперапынна капае на твар Локі. Але верная жонка бога-ётуна Сігюн трымае над ім чару, у якую і збіраецца яд. Калі чаша перапаўняецца, Сігюн ідзе апаражніць яе, а ў гэты час яд капае на твар Локі, і ён б’ецца ў пакутах. Менавіта гэта паводле падання з’яўляецца прычынай [[Землетрасенне|землятрусаў]].
Радок 14 ⟶ 13:
 
== Паходжанне ==
Некаторыя даследчыкі сцвярджаюць, што, будучы часткай трыяды дэміургаў (Одзін, Хенір і Лодур, або Локі), гэты бог першапачаткова быў народжаны ад пакалення багоў, якія існавалі яшчэ да Одзіна, і быў сынам волата Іміра, а яго братамі былі Кары (паветра) і Хлер (вада), сястрой  — Ран, страшная багіня мора. Іншыя міфолагі, аднак, лічаць яго сынам волата Фарбауці, якога асацыявалі з Бергельмірам, адзіным выжылым пасля патопу, а таксама сынам Лаувеі (ліставы востраў) або Наль (карабель). У гэтым выпадку адзінае, што звязвае Локі і Одзіна,  — гэта клятва ў пабрацімстве, якую давалі адзін аднаму скандынавы.
 
== Сям’я ==
Акрамя шлюбу з Сігюн, Локі ажаніўся на веліканшы Ангрбодзе (што абяцае гора), якая жыве ў Жалезным лесе і якая нарадзіла яму трох пачвараў: [[Хель]] — багіню смерці, змея Мідгарда [[Ёрмунганд|Ёрмунганда]]а і ваўка Фенрыра.
 
Сігюн нарадзіла яму двух сыноў, Нарві (Нары) і Валі, прычым апошні быў названы ў гонар бога, які адпомсціў за [[Бальдр|Бальдра]]а. Сігюн заўсёды захоўвала вернасць свайму мужу і не здрадзіла яму нават пасля таго, як яго канчаткова выгналі з Асгарда і зрынулі ў нетры зямлі.
 
Конь Слейпнір таксама з’яўляецца сынам Локі, якога той спарадзіў у вобразе кабылы ад каня Свадыльфары.
 
Таксама Локі памылкова прыпісваюць шлюб з Глут (ззянне), якая была замужам за Логі і нарадзіла таму дзвюх дачок  — Эйзу (вуголле) і Энміру (попел).
 
== Этымалогія ==
Пытанне аб этымалогіі не вырашаны. Самай распаўсюджанай з’яўляецца версія паходжання ад [[Старажытнаісландская мова|старажытнаісландскага]] ''lúka'' — «''зачыняць, замыкаць; заканчваць»'' (магчымае ўказанне на ролю Локі ў [[Рагнарок|Рагнароке]]е, як хтанічнага бажаства).
 
Часам імя Локі збліжаюць з [[Балтыйскія мовы|балтыйскім]] абазначэнне [[Мядзведзевыя|мядзведз]] {{Lang-lt|Lokys}} і грэцкім пазначэннем [[Воўк|ваўка]] {{Lang-el|Λύκος}}.
 
Таксама існуе версія аб паходжанні імя Локі ад слова «Логі» — «Агонь», што і з’яўляецца асновай версіі пра тое, што Локі — бог агню<ref>{{Кніга|год=1968|выдавецтва=Наука|загаловак=«Эдда» и ранние формы эпоса|аўтар=Е. М. Мелетинский|спасылка=https://books.google.com.ua/books?id=bRsrAAAAMAAJ&q=тарые+мифологи+(Я.+Гримм,+а+затем+Н.+М.+Петерсен,+Т.+Визен,+В.+Рюдберг,+П.+Харманн,+Г.+Вильке,+Э.+Майер)+видели+в+Локи+бога+огня,+небесного+или+вулканического,+аналога+индийского+Агни+(исходя+из+этимологических+соображений,+поскольку+logi+означало+–+огонь,+как+уже+отмечалось,+и+из+роли+Локи+как+спутника+громовника).&dq=тарые+мифологи+(Я.+Гримм,+а+затем+Н.+М.+Петерсен,+Т.+Визен,+В.+Рюдберг,+П.+Харманн,+Г.+Вильке,+Э.+Майер)+видели+в+Локи+бога+огня,+небесного+или+вулканического,+аналога+индийского+Агни+(исходя+из+этимологических+соображений,+поскольку+logi+означало+–+огонь,+как+уже+отмечалось,+и+из+роли+Локи+как+спутника+громовника).&hl=ru&sa=X&ved=0ahUKEwiNk5S80szaAhWkB5oKHQmSA3IQ6AEIKDAA}}</ref>.
Таксама існуе версія аб паходжанні імя Локі ад слова «Логі» — «Агонь», што і з’яўляецца асновай версіі пра тое, што Локі — бог агню<ref>{{Кніга|год=1968|isbn=|isbn2=}}</ref>.
 
[[Жорж Дзюмезіль]], параўноўваючы Локі з героем нартскага эпасу Сырдонам і знаходзячы паміж імі тыпалагічную агульнасць, прыводзіць агляд тлумачэння вобраза скандынаўскага бога:{{Пачатак цытаты}}
Радок 40 ⟶ 39:
=== Музыка і тэатр ===
 
* Локі  — персанаж оперы [[Вільгельм Рыхард Вагнер|Рыхарда Вагнера]] «Золата Рэйна» (1869, пад імем «Логе»).
* Локі  — герой песні «Loki, God Of Fire» з альбома ''Gods of War'' групы Manowar.
* Локі  — герой песні «Deceiver of the gods» з аднайменнага альбома шведскай вікінг-метал-гурта [[Amon Amarth]].
* У рэпертуары гурта Týr ёсць скарочаная версія скальдскай балады «Lokka Tattur» («Казка Локі»).
* Локі прысвечана песня Loki гурта Saltatio Mortis.
Радок 53 ⟶ 52:
* Верш [[Іван Аляксеевіч Бунін|І. А. Буніна]] «Бальдэр» прысвечаны міфу [[Германа-скандынаўская міфалогія|германа-скандынаўскай міфалогіі]], цэнтральным персанажам якога выступае Локі.
* Верш [[Валерый Якаўлевіч Брусаў|В. Я. Брусава]] «Бальдер Локі» быў адрасаваны Андрэю Беламу.
* Локі з’яўляецца ў сучасных [[фэнтэзі]], як уласнай персонай «(A. D. 999» Жадрыен Бэл, 1999, «Мой Рагнарок» Макса Фрая, «Дыпламаваны чарадзей» Лаёна Спрэга дэ Кампа і Флетчара Прэта, а таксама ў кнізе Ларса-Хенрыка Ольсена «Эрык, сын чалавека»), так і ў рэінкарнацыях («Амерыканскія багі» Ніла Геймана і яго ж комікс «Пясочны чалавек»; «Маска Локі», «Каханне  — адно ўяўленне» Роджэра Жэлязны).
* Локі як скандынаўскі бог з’яўляецца ў кнігах «Мая жонка  — ведзьма» Андрэя Беляніна і «Непераможны Олаф» А. Льгова.
* У кнігах Джааны Харыс «Руны» ({{Lang-en|Runemarks}}), «Runelight» і «Евангелле ад Локі» (англ.: Gospel of Loki) Локі  — бог падману.
* У тэтралогіі [[Гары Гарысан|Гары Гарысана]]а («Молат і Крыж», «Крыж і Кароль», «Кароль і Імператар», «Імператар і Молат») Локі  — адзін з багоў Асгарда, пракляты Одзінам, але вызвалены дзякуючы чалавеку.
* У серыі кніг Рыка Рыярдана «Магнус Чэйз і багі Асгарда» з’яўляецца ў снах Магнуса і спрабуе пачаць [[Рагнарок]].
* У кнізе Дыяны Уін Джонс «Агонь і заклён, ці восем дзён з Люкам», Локі  — адзін з цэнтральных персанажаў.
 
=== Кінематограф і анімацыйныя фільмы ===
 
* У галівудскім фільме «[[Маска (фільм, 1994)|Маска]]» з [[Джым Керы|Джымам Кэры]] маска бога Локі-галоўны завуаляваны антаганіст<ref>https://www.spoilertime.ru/index.php/films/562-maska</ref>. У фільме «Сын Маскі» Локі (у ролі Локі — Алан Камінг)  — адзін з галоўных герояў і адмоўны персанаж.
 
[[Файл:Tom_Hiddleston_by_Gage_Skidmore.jpg|міні|300x300пкс|Том Хідлстан ў касцюме Локі з фільма «Помснікі», [[San Diego Comic-Con International|Comic Con]]-2013]]
Радок 73 ⟶ 72:
* У серыяле «[[Звышнатуральнае]]» архангел Гаўрыіл, збегшы з нябёсаў, прыкідваўся Богам Локі. У позніх сезонах фігуруе непасрэдна сам бог Локі, у выкананні зноў жа Рычарда Спейта.
* У анімэ «Боская брама» Локі з’яўляецца адным з ключавых персанажаў.
* У серыяле «Рагнарок» брат галоўнага героя Магне/[[Тор (міфалогія)|Тора]]  — Лаўрыц  — па нараджэнні з’яўляецца напалову ётуном, і атаясамлівае сябе з Локі.
 
=== Кампутарныя гульні ===
Радок 89 ⟶ 88:
* [http://www.krugosvet.ru/articles/114/1011448/1011448a1.htm Локі ў энцыклапедыі Кругасвет]
* [http://runes.indeep.ru/mythology/loki.html Галіна Бядненка. Локі-трыксцер, пасярэднік, культурны герой, злыдзень і ахвяра] {{Wayback|url=http://runes.indeep.ru/mythology/loki.html|date=20160314191815}}
* [http://www.legendami.ru/bod/viking/viking8.htm Міфалогія вікінгаў  — кальцо Андвары]
 
== Літаратура ==
 
* Міфалагічны слоўнік  — Гл. рэд. — {{М.}}: «Савецкая Энцыклапедыя», 1991 - — ISBN 5-85270-032-0
* Р.  К.  Баландзін. Сто вялікіх багоў. — {{М.}}: Веча 2000, 2003 год Вадзім Рудзько. Бог. — Бельцы, 2009.
* [http://socioprognoz-ru.1gb.ru/files/File/2014/Dmitriev_Monograph_001_324.pdf Сычоў А. А. міфалагічныя вытокі скандалу / / Дзмітрыеў А. В., Сычоў А.  А.  Скандал: соцыафіласофскія нарысы] {{М.}}: Цспім, 2014. 323 С °C. С. 96-117.
* [http://www.librus.ru/childrens-corner/scientifically-cognitive-literature/16375-mify-i-legendy-vikingi.html Жыль Рагаш. Вікінгі міфы і легенды.  — Ашетт, Дыялог, 1995, ISBN: 5-85980-050-9]
[[Катэгорыя:Багі паводле алфавіта]]
[[Катэгорыя:Ётуны]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Локі"