|
|дата ліквідацыі =
}}
'''Саюз беларускіх пісьменнікаў''' ('''СБП''') (да [[1991]] г. — '''Саюз пісьменнікаў БССР''', да [[1996]] г. — '''«Саюз пісьменнікаў Беларусі»''') — прафесійная, добраахвотная няўрадавая грамадская арганізацыя беларускіх пісьменнікаўлітаратараў. СБП актыўна ўдзельнічае ў грамадскім і культурным жыцці Беларусі, спрыяе развіццю і прапагандзе [[Беларуская літаратура|беларускай літаратуры]] і [[Беларуская мова|беларускай мовы]].
== Гісторыя ==
Створаны паводле пастановы [[ЦК КП(б)Б]] ад [[27 мая]] [[1932]] г. «Аб перабудове літаратурна-мастацкіх арганізацый БССР». Арганізацыйна аформленааформлены I-м Усебеларускім з’ездам пісьменнікаў ([[1934]] г.) як ''Саюз пісьменнікаў Беларусі''. Першым старшынёй быў абраны [[Міхась Клімковіч]].
У [[1997]] годзе ў СБП распараджэннем Прэзідэнта Беларусі [[А. Лукашэнка|А. Лукашэнкі]] быў адабранызабраны [[Дом літаратара]] (уласнасць арганізацыі)<ref name="lit"/>.
[[Файл:Frunze street (Minsk) p12.jpg|міні|злева|[[Дом літаратара]], з якога быў выселены Саюз беларускіх пісьменнікаў у 2006 годзе]]
На люты [[2004]] налічваў 519 членаў<ref name="БЭ2">{{крыніцы/БЭ|18-1|Саюз беларускіх пісьменнікаў}}</ref>. У канцы [[2005]] г. ад Саюза аддзялілася група, якая стварыла альтэрнатыўны («праўладны») [[Саюз пісьменнікаў Беларусі, 2005|Саюз пісьменнікаў Беларусі]]. Адной з прычын стварэння СПБ лічыцца спроба ўлады разбурыць незалежны Саюз беларускіх пісьменнікаў, які ўладам не атрымалася падпарадкаваць<ref name="НН">{{cite web |url=https://nashaniva.by/?c=ar&i=113205 |title= Баравікова і Масла выходзяць з лукашэнкаўскага Саюза пісьменнікаў |author=Мікола Бугай |date= 27 ліпеня 2013 | publisher= [[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|accessdate=27 лютага 2019|archiveurl= https://web.archive.org/web/20190227071707/https://nashaniva.by/?c=ar&i=113205|archivedate=27 лютага 2019}}</ref>. Па позве [[Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь]], накіраванай на ліквідацыю аб’яднання вясной 20052006 года, быў распачаты працэс у [[Вярхоўны Суд Рэспублікі Беларусь|Вярхоўным Судзе Рэспублікі Беларусь]], але Саюз выйграў судовую справу<ref>https://www.dw.com/ru/вярхоўны-суд-беларусі-адклаў-вырашэнне-пытання-пра-закрыццё-саюзу-беларускіх-пісьменнікаў/a-1969421</ref><ref name="lit"/>.
Пасля стварэння праўладнага СПБ, які фінансуецца з дзяржаўнага бюджэту, незалежны Саюз беларускіх пісьменнікаў, па сутнасці, быў абвешчанаабвешчаны па-за законам: яго пазбавілі ранейшай фінансавай дзяржпадтрымкі і ў 2006 годзе вымусілі пакінуць [[Дом літаратара]]. Саюзу пісьменнікаў Беларусі былі перададзеныя літаратурныя выданні [[Полымя (часопіс)|«Полымя»]], [[Нёман (часопіс)|«Нёман»]], [[Маладосць (часопіс)|«Маладосць»]], штотыднёвік [[Літаратура і мастацтва (газета)|«Літаратура і мастацтва»]], заснавальнікам якіх быў СБП<ref>{{cite web| author =| date =4 лютага 2010| url =https://news.tut.by/culture/159960.html | title =Саюз беларускіх пісьменнікаў патрабуе спыніць масавы пераслед літаратараў |publisher =[[TUT.BY]]| accessdate = 27 лютага 2019}}</ref>, а нелаяльныя рэдактары і супрацоўнікі — звольнены з працы<ref name="lit">[https://lit-bel.org/history/ Гісторыя грамадскага аб’яднання «Саюз беларускіх пісьменнікаў»]</ref>.
Дзеючым старшынёй саюзаСБП з [[10 снежня]] [[2011]] г. з’яўляецца пісьменнік [[Барыс Пятровіч]].
[[30 студзеня]] [[2017]] г. [[Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь]] прынялапрыняло пастанову № 7 «Аб вызначэнні творчых саюзаў», якая ўступала ў сілу [[17 лютага]], куды— пау нейкайспіс прычынетворчых саюзаў не ўвайшлі членыўвайшоў СБП, алеадрозна ўвайшлі членыад «праўладнага» [[Саюз пісьменнікаў Беларусі, 2005|Саюза пісьменнікаў Беларусі]]<ref>[http://www.pravo.by/document/?guid=12551&p0=W21731790&p1=1&p5=0 Постановление Министерства культуры Республики Беларусь от 30 января 2017 г. № 7]</ref>. Паводле пастановы, члены СБП, якія знаходзіліся на творчай працы, аўтаматычна ўключаліся ў лік асоб, якія мусілі плаціць [[Дэкрэт аб папярэджанні сацыяльнага ўтрыманства|«дармаедскі падатак»]] за 3 дні да моманту, калі трэба было заплаціць. Але пасля шматлікіх заяў і зваротаў, Міністэрства культуры РБ [[25 сакавіка]] 2017 г. перагледзела спіс, пастановыпрадугледжаны пастановай № 7, і ўключыла найстарэйшую пісьменніцкую арганізацыю ў лік творчых саюзаў<ref>[http://nashaniva.by/?c=ar&i=188071 Больш не «дармаеды»: Мінкульт вярнуў Саюзу беларускіх пісьменнікаў статус творчага]</ref>.
17 лістапада 2020 года Саюз беларускіх пісьменнікаў выступіў з адкрытым зваротам пісьменніцкай супольнасці «Хопіць гвалту, прыміце волю народа!», у якім асудзіў гвалтоўныя дзеянні з боку сілавых структур і прадстаўнікоў улады ў дачыненні да грамадзян, якія выходзяць [[Пратэсты ў Беларусі (2020)|на мірныя акцыі пратэсту]] супраць гвалту і фальсіфікацыі вынікаў падчас [[Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)|прэзідэнцкіх выбараў 2020 года]]. СБП заклікаў спыніць масавыя рэпрэсіі, здзекі з людзей, якія хочуць пераменаў, а таксама запатрабаваў ад улады прызнаць сваю паразу і прыняць волю народа. Пад адкрытым лістом падпісаліся больш за 200 беларускіх пісьменнікаў.<!--<ref>{{cite web |url= https://lit-bel.org/news/khopits-gvaltu-prymitse-volyu-naroda-adkryty-list-pismennitskay-supolnastsi/|title= Хопіць гвалту, прыміце волю народа! Адкрыты ліст пісьменніцкай супольнасці |author= |date=17 лістапада 2020 | publisher=Саюз беларускіх пісьменнікаў |accessdate=25 снежня 2020|archiveurl=http://web.archive.org/save/https://lit-bel.org/news/khopits-gvaltu-prymitse-volyu-naroda-adkryty-list-pismennitskay-supolnastsi/ |archivedate= 2020-12-25}}</ref><ref>{{cite web |url=https://news.tut.by/culture/708291.html|title= «Примите волю народа». Алексиевич, Орлов, Некляев и другие писатели подписали открытое письмо |author= |date=18 лістапада 2020 | publisher=[[TUT.BY]] |accessdate=2020-12-25|lang= ru|archiveurl=http://web.archive.org/save/https://news.tut.by/culture/708291.html |archivedate= 2020-12-25}}</ref>.
14 ліпеня 2021 года ў офісе СБП прайшоў ператрус, у выніку якога [[Следчы камітэт Рэспублікі Беларусь|Следчы камітэт РБ]] забраў тэхніку і інфармацыйныя носьбіты, офіс быў апячатаны. Пасля вобшуку ў ліпені 2021 года адбылося блакаванне банкаўскага рахунку Следчым камітэтам Рэспублікі Беларусь, а Міністэрства юстыцыі РБ вынесла СБП два папярэджанні. Адно з іх было вынесена ў сувязі з непрадастаўленнем дакументаў, якія засталіся ў апячатаным памяшканні офіса. У жніўні 2021 г. Вярхоўны Суд РБ узбудзіў грамадзянскую справу па ліквідацыі СБП, ініцыяваную Міністэрствам юстыцыі<ref>https://lit-bel.org/news/zavedzenaya-gramadzyanskaya-sprava-pa-likvidatsyi-ga-sayuz-belaruskikh-pismennika-/</ref>. Рэпрэсіі супраць СБП выклікалі хвалю пратэстаў як у Беларусі, так і за мяжой (напрыклад, адпаведную заяву прыняў Нацыянальны саюз пісьменнікаў Украіны)<ref>https://belisrael.info/?p=28973</ref>.
{{Урэзка | ##Шырыня = 90% | Змест =
{{Схаваны |##Выраўноўванне = right |Фон_загалоўку= #B4CDCD |Загаловак = Пісьменнікі, якія падпісалі зварот
|Утрыманне =
[[Святлана Алексіевіч]], Святлана Абдулаева, Мікалай Аляксандраў, Сяргей Амяльчук, Яраслава Ананка, Арцём Арашонак, [[Алесь Аркуш]], [[Уладзімір Арлоў]], Святлана Аўдзейчык, Тамара Аўсяннікава, Вольга Бабкова, Ігар Бабкоў, Ірына Багдановіч, Марыя Бадзей, Дыяна Балыка, Крысціна Бандурына, [[Раіса Баравікова]], Анатоль Бароўскі, Георгій Барташ, [[Лявон Баршчэўскі]], Сымон Барыс, [[Таццяна Барысік]], [[Наталля Батракова]], [[Альгерд Бахарэвіч]], Аляксей Белы, Вадзім Болбас, Алесь Бразгуноў, Антон Францішак Брыль, [[Таццяна Будовіч|Таццяна Будовіч-Барадуля]], Міхась Булавацкі, [[Вера Бурлак]], [[Наталля Бучынская]], Яўген Бяласін, Сяргей Ваганаў, Лявон Валасюк, Святлана Варонік, Алена Васілевіч, Дар'я Вашкевіч, Сяргей Вераціла, Зміцер Вішнёў, Кацярына Войнікава, [[Лявон Вольскі]], Анатоль Вярцінскі, [[Вінцук Вячорка]], Ксенія Галіцкая, [[Леанід Галубовіч]], Інэса Ганкіна, Дзіяна Ганчарык, [[Валерый Мікалаевіч Гапееў|Валеры Гапееў]], Наталля Гардзіенка, Павел Гаспадыніч, Мікола Гілевіч, Мікола Гіль, Кацярына Глухоўская, [[Алег Леанідавіч Грушэцкі|Алег Грушэцкі]], Аляксей Грызунт, Вольга Гумбар, Генрых Далідовіч, Аксана Данільчык, Ірына Дарафейчук, Павел Дарохін, Дзмітрый Дзмітрыеў, Зміцер Дзядзенка, [[Леанід Дранько-Майсюк]], [[Сяргей Дубавец]], Валянцін Дубатоўка, Алесь Дуброўскі, [[Галіна Дубянецкая]], [[Ірына Дубянецкая]], Анатоль Дэбіш, Васіль Дэбіш, Алесь Емяльянаў-Шыловіч, Ірына Жарнасек, Андрэй Жвалеўскі, Васіль Жуковіч, [[Віктар Жыбуль]], Вадзім Жылко, Алесь Замкоўскі, Анастасія Зелянкова, Міхась Зізюк, Аляксей Златаў, Вольга Злотнікава, [[Васіль Зуёнак]], Павел Зьмітрук, Анатоль Івашчанка, Мікола Ільючык, [[Віктар Казько]], Сяргей Календа, Артур Камароўскі, Зараслава Камінская, Мікола Канановіч, [[Мікола Кандратаў]], [[Надзея Кандрусевіч-Шыдлоўская]], Павел Капанскі, Галіна Каржанеўская, Паліна Качаткова (Сцепаненка), Алесь Кіркевіч, Максім Клімковіч, Алесь Клышка, Зміцер Колас, [[Ганна Комар]], Алесь Краўцэвіч, Ігар Крэбс, Яна Крэмень, [[Наста Кудасава]], Анатоль Кудласевіч, Ігар Кулікоў, Юрый Кур'яновіч, Максім Кутузаў, Анастасія Лазебная, Янка Лайкоў, Генадзь Лапацін, Дар'я Ліс, Георгій Ліхтаровіч, Вера Лойка, Святлана Локтыш, Віктар Лупасін, Андрэй Лютых, Уладзімір Лянкевіч, Сяржук Лясны, Павел Ляхновіч, Ірына Ляшкевіч, Вераніка Ляўчук, Аляксандра Макавік, Сяргей Макарэвіч, [[Янусь Малец]], Ганна Мананкова, [[Віктар Марціновіч]], [[Алена Масла]], [[Марыя Міхайлаўна Міцкевіч|Марыя Міцкевіч]], [[Вальжына Морт]], Віталь Мурашкевіч, Сяржук Мядзведзеў, Ліда Наліўка, Алесь Наркевіч, Ала Нікіфорская, Марыя Новікава, Таццяна Нядбай, [[Уладзімір Някляеў]], Валянціна Осіпава, Алена Панкратава, Мікола Папека, Алесь Паплаўскі, Віктар Патапенка, Сюзанна Паўкштэла, Людміла Паўлікава-Хейдарава, [[Алесь Пашкевіч]], Ала Петрушкевіч, Дзмітрый Плакс, Мікола Пракаповіч, Сяргей Прылуцкі, [[Барыс Пятровіч]], Юльяна Пятрэнка, Вячаслаў Рагойша, Вячаслаў Ракіцкі, Алесь Раткевіч, Дзмітрый Рубін, Наталля Русецкая, Пётра Садоўскі, Уладзімір Садоўскі, Віктар Сазонаў, Галіна Самойла, Анатоль Санаценка, Таццяна Светашова, [[Ганна Севярынец]], Канстанцін Севярынец, Людміла Сіманёнак, Ільля Сін, Франц Сіўко, [[Уладзімір Сіўчыкаў]], [[Міхась Скобла]], Віктар Слінка, Алесь Смалянчук, [[Аксана Спрынчан]], Георгі Станкевіч, Надзея Старавойтава, Дзмітрый Строцаў, [[Усевалад Сцебурака]], [[Уладзімір Сцяпан]], [[Сяржук Сыс|Сяргей Сыс]], Кася Сянкевіч, Віталь Тайнаў, Аляксандр Тамковіч, Янка Трацяк, Сяргей Украінка, Васіль Філіпенка, Саша Філіпенка, [[Аляксандр Фядута]], [[Андрэй Хадановіч]], Ірына Хадарэнка, Наталля Харытанюк, [[Уладзімір Іванавіч Хільмановіч|Уладзімір Хільмановіч]], [[Кастусь Цвірка]], Юлія Цімафеева, Ганна Ціханава, Раман Цымбераў, Ціхан Чарнякевіч, Сяргей Чыгрын, Ганна Шакель, Сяргей Шапран, [[Аляксей Шэін]], [[Ганна Янкута]], [[Язэп Янушкевіч]], [[Надзея Ясмінска]].
}}}}
-->
== Старшыні ==
|
