Вікіпедыя

Акбар Вялікі: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др арфаграфія
арфаграфія, пунктуацыя, афармленне
Радок 25:
|Commons =Akbar
}}
'''Джалал-ад-Дзін Мухамад Акбар''' ('''Акбар Вялікі''') (جلال الدین محمد اکبر Jalāl ud-Dīn Muhammad Akbar) ({{ДН|14|10|1542}} — {{ДС|17|10|1605}}), — трэці [[падзішах]] дынастыі [[Вялікія Маголы|Вялікіх Маголаў]] (імператар [[Індыя|Індыі]]), [[цімурыды|цімурыд]], сын [[Хумаюн]]а, якога ён змяніў у якасці правіцеля [[Магольская імперыя|Магольскай імперыі]] ([[1556]]—[[1605]]), унук [[Бабур]]а, заснавальніка дынастыі. Пад канец праўлення Акбара Магольская імперыя ахоплівала большую частку паўночнай Індыі.
 
== Жыццяпіс ==
 
Акбар, які лічыцца велічайшым з магольскіх імператараў, узышоў на [[дэлі]]йскі трон ва ўзросце трынаццаці з паловай гадоў, пасля смерці свайго бацькі Хумаюна. Ён паходзіў з цюркска-мангольскага роду цімурыдаў. Падавіўшы некалькі мяцяжоў (у тым ліку з боку свайго брата Хакіма), ён на працягу двух дзесяцігоддзяў аб’ядноўваў пад сваім панаваннем землі паўночнай і цэнтральнай Індыі. Акбар ліквідаваў на доўгі час ваенную пагрозу з боку [[пуштуны|пуштунскіх]] ([[Афганістан|афганскіх]]) нашчадкаў [[Шэр Шах]]а, правёўшы некалькі войнаў супраць афганскіх плямёнаў. Умацаваў сваю ўладу, прыцягнуўшы ўмелай дыпламатыяй на свой бок магутную касту [[раджпуты|раджпутаў]].
 
Завяршыўшы ў асноўным тэрытарыяльнае фарміраваннефармаванне дзяржавы, у [[1574]] годзе Акбар прыступіў да правядзення ўнутраных рэформ. Мэтай рэформ было стварэнне цэнтралізаванай дзяржавы на аснове большай роўнасці народаў, якія яе насяляюць. Быў умацаваны кантроль за арміяй, праведзена новае адміністрацыйна-тэрытарыяльнае дзяленне, усталявана адзіная сістэма падаткаабкладання. Падатковая рэформа прадугледжвала строгі ўлік і справаздачнасць, былі адмененыя рэлігійныя падаткі на немусульман, прадугледжана магчымасць не спаганяць падаткі пры неўраджаі. Па ўсёй імперыі была ўведзенаяўведзена ўніфікаваная сістэма мер і ваг, адзіны сонечны каляндар, заснаваны на базе табліц [[Улугбек]]а. Вялікае значэнне Акбар надаваў развіццю гандлю, які наладзіў нават з еўрапейцамі. Імкнучыся пашырыць уплыў Маголаў на індыйскае грамадства актыўна прыцягваў індускіх раджаў на важныя пасады ў дзяржаве і арміі. Разам з тым, нягледзячы на яго значную талерантнасць і пэўныя сацыяльныя эксперыменты, ён заставаўся мусульманскім імператарам.
 
== Дасягненні ==
[[Выява:Mogulreich Akbar.png|200px|thumb|left|Магольская имперыяімперыя пры Акбары]]▼
 
Акбар заахвочваў развіццё навук і мастацтваў, сабраўшы вакол свайго прастолу лепшых вучоных, музыкантаў, паэтаў і мастакоў. Была створана школа жывапісу, сабрана багацейшая бібліятэка. Практыкаваўся рэлігійны плюралізм, а з 1582 года была зроблена спроба зацвердзіць у краіне новае містычнае веравучэнне дзін-і-ілахі («боская вера»), якое прадстаўляла сабой спалучэнне элементаў [[індуізм]]а, [[зараастрызм]]а, [[іслам]]а і часткова [[хрысціянства]] і фактычна ўтварала культ асобы Акбара. Сутыкнуўся з моцным супрацьдзеяннем сваім рэлігійным рэформам.▼
▲[[Выява:Mogulreich Akbar.png|200px|thumb|left|Магольская имперыя пры Акбары]]
▲Акбар заахвочваў развіццё навук і мастацтваў, сабраўшы вакол свайго прастолу лепшых вучоных, музыкантаў, паэтаў і мастакоў. Была створана школа жывапісу, сабрана багацейшая бібліятэка. Практыкаваўся рэлігійны плюралізм, а з 1582 была зроблена спроба зацвердзіць у краіне новае містычнае веравучэнне дзін-і-ілахі («боская вера»), якое прадстаўляла сабой спалучэнне элементаў [[індуізм]]а, [[зараастрызм]]а, [[іслам]]а і часткова [[хрысціянства]] і фактычна ўтварала культ асобы Акбара. Сутыкнуўся з моцным супрацьдзеяннем сваім рэлігійным рэформам.
 
== Гл. таксама ==
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Акбар_Вялікі"