Парытэт пакупніцкай здольнасці: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
пакупніцкі > пакупны (https://www.skarnik.by/tsbm/53617)
Радок 1:
[[Выява: GDP_per_capita_PPP_2014-en.svg| thumb | 350px | [[ВУП на душу насельніцтва]], пералічаны па парытэце пакупніцкайпакупной здольнасці ў [[долар ЗША | доларах ЗША]] (па стане на [[2005]]) <br />
*'''<span Style='color:green'> Максімум </span >:''' [[Люксембург]] - 58600 дал. ([[Ватыкан]] не даследаваўся) <br />
*'''<span Style='color:red'> Мінімум </span >:''' [[Усходні Тымор]] - 400 дал. <br />
*'''<span Style='color:orange'> Сярэдняе па ўсім свеце </span >:''' 8800 дал. <br />
*'''<span Style='color:blue'> Сума па ўсім свеце </span >:''' 55,5 [[трыльён]]аў дал.]]
Паняцце '''парытэт [[пакупніцкая здольнасць | пакупніцкайпакупной здольнасці ]]''' (ППЗ; {{lang-en | purchasing power parity}}, {{langi | en | PPP}}) можа быць выкарыстана ў розных кантэкстах:
* Згодна з тэорыяй аб '''парытэце пакупніцкайпакупной здольнасці''' на адну і тую ж суму [[грошы|грошай]], пералічаную па бягучым курсе ў нацыянальныя [[валюта|валюты]], у розных краінах свету магчыма набыць адну і тую ж колькасць [[тавар]]аў і паслуг пры адсутнасці транспартных выдаткаў і абмежаванняў па перавозцы.
* Пад '''парытэтам пакупніцкайпакупной здольнасці''' можа разумецца таксама фіктыўны абменны курс двух або некалькіх валют, разлічаны на аснове іх пакупніцкайпакупной здольнасці безадносна да пэўных набораў тавараў і паслуг.
 
== Тэорыя ==
 
Тэорыя парытэту пакупніцкайпакупной здольнасці была сфармуляваная [[Карл Густаў Касель | Густавам Каселем]] (Gustav Cassel), а таксама прадстаўнікамі [[Саламанкская школа | Саламанкскай школы]]: [[Дамінга дэ Сота|Дамінга дэ Сотам]], [[Пэдра дэ ла Гаска|Пэдра дэ ла Гаскам]], [[Марцін дэ Аспількуэта Навара|Марцінам дэ Аспількуэта Наварам]], [[Томас дэ Меркадо | Томасам дэ Меркадо]] і [[Дамінга дэ Баньес | Дамінга дэ Баньесам]]. У адпаведнасці з дадзенай тэорыяй натуральным значэннем курсаў [[валюта | валют]] з'яўляецца значэнне, якое адпавядае парытэту пакупніцкайпакупной здольнасці.
 
Калі курс валюты А да валюце Б перавышае парытэтнае значэнне, становіцца выгадным купляць тавары ў краіне Б і экспартаваць іх у А. Гэта павялічвае прапанову тавараў у краіне А, попыт на тавары ў краіне Б, попыт на валюту краіны Б і прапанову валюты краіны А, што вядзе да вяртання курсаў да парытэтных суадносін.
Радок 16:
:'''Прыклад''': калі [[цана]] адзінкі тавару ў [[Расія|Расіі]] 30 рублёў, а ў [[ЗША]] - 2 [[Долар ЗША | долара]], то курс рубля да долара павінен складаць 15 рублёў за долар. Калі курс складае 25 рублёў за долар, то купляючы тавар у Расіі (за 30 рублёў), прадаючы ў ЗША (за 2 долара) і абменьваючы 2 долара на 50 рублёў па бягучым курсе, на кожнай такой угодзе можна атрымліваць прыбытак, які складае 20 рублёў на адзінку тавару. Адпаведна, кошты на тавар у ЗША будуць зніжацца, кошт на тавар у Расіі - расці, а курс долара да рубля - зніжацца. У выніку будзе дасягнута раўнавага на новым узроўні цэнаў і курсу (да прыкладу, тавар каштуе 1,7 долараў у ЗША, 34 рубля ў Расіі, курс долара - 20 рублёў за долар).
 
Паколькі функцыянаванне мадэлі парытэту пакупніцкайпакупной здольнасці магчыма толькі ва ўмовах вольнага руху тавараў і грошай, на практыцы валютныя курсы могуць істотна адхіляцца ад парытэту (чым больш мытныя пошліны, экспартныя і імпартныя абмежаванні, транспартныя выдаткі, тым большае разыходжанне паміж намінальным курсам валют і парытэтным значэннем неабходна для таго, каб змяненне аб'ёмаў і структуры экспарту і імпарту было эканамічна апраўданым). Плюс да гэтага, трэба ўлічваць, што попыт на тую ці іншую валюту на біржы залежыць ад вельмі многіх іншых фактараў.
 
== Прыклады ==
Розныя міжнародныя арганізацыі ([[Сусветны банк]], [[Еўрастат]]) публікуюць эканамічныя паказчыкі для розных краін у адзінай валюце (часцей за ўсё ў доларах ЗША), выкарыстоўваючы абменныя курсы, разлічаныя на аснове парытэту пакупніцкайпакупной здольнасці.
 
Папулярным прыкладам выкарыстання парытэту пакупніцкайпакупной здольнасці з'яўляецца «[[індэкс Біг-Мака]]», які рэгулярна вылічае і публікуе англійскі штотыднёвік [[The Economist]]. Індэкс вылічаецца на падставе [[кошт]]аў "Біг Мака" у рэстаранах McDonalds у розных краінах і ўяўляе сабой альтэрнатыўны [[абменны курс]].
 
Яшчэ адзін меней вядомы індэкс - "[[індэкс iPod]]" - разлічваецца аўстралійскім інвестыцыйным банкам Commonwealth Securities на аснове цэн папулярнага MP3-прайгравальніка фірмы [[Apple]] у розных краінах. <ref> {{Cite web | author = Ксенія Калкунова. | date = 5 лютага 2007 | url = http://www.expert.ru/2007/02/5/ipod_protiv_bigmac/|title=iPod|publisher = часопіс "Эксперт" }}</ref>