Рамуальд Сымонавіч Зянкевіч: Розніца паміж версіямі

{{вызнч|1=Рамуальд Сымонавіч}} {{вызн|1=ЗянькевічЗянкевіч (ЗянкевічЗянкьевіч)}} ({{lang-pl|Romuald Zienkiewicz}}, {{lang-ru|Ромуальд Зенкевич}}; [[1 лютага]] [[1811]], Завілейскі пав. Віленскай губ. — [[11 верасня]] [[1868]]), беларускі фалькларыст, этнограф, археолаг, краязнавец і педагог.

Нарадзіўся ў сям'і арандатара, бацькоўскі фальварак, верагодна, знаходзіўся недзе паміж [[Гарадскі пасёлак Свір|Свір'ю]] і [[Свянцяны|Свянцянамі]]. Пачатковую адукацыю атрымаў у Свірскай парафіяльнай школе (1818-1820). Скончыў Віленскую гімназію (1826) і літаратурнага аддзялення [[Віленскі універсітэт|Віленскага універсітэта]] (1830), працаваў настаўнікам і выхавацелем у прыватных школах. У 1844 г. атрымаў месца настаўніка Росенскай павятовай школы Ваўкавыскага пав. Гродзенскай губ., але неўзабаве з-за прагрэсіруючай слепаты пакінуў працу. У пошуках работы Р. ЗянькевічЗянкевіч апынуўся на Палессі, знайшоў прытулак у [[Лунін]]е Пінскага пав., рэзідэнцыі князёў Друцкіх-Любецкіх. Эдвін Друцкі-Любецкі дазволіў Р. ЗянькевічуЗянкевічу карыстацца уласнымі бібліятэкай, архівам і кабінетам-музеем.

Р. ЗянькевічЗянкевіч запісваў песні, казкі, паданні, легенды, абрады і звычаі. У 1847 г. ў часопісе [[Ю. Крашэўскі|Ю. Крашэўскага]] «Athenaeum» («Атэнэум») надрукаваў нарыс «Народныя песні, сабраныя на Піншчыне і перакладзеныя Р. ЗянькевічамЗянкевічам» (''«Народные песни, собранные на Пинщине и переведённые Р. Зенкевичем»''), дзе разам з беларускім арыгіналам змяшчаў пераклад на польскую мову, што значна пашырала кола даследчыкаў беларускага фальклору і павышала вартасць яго працы. У зборніку «Народныя песні Піншчыны» (''«Piosenki gminne ludu Pińskiego»'', Коўна, 1851) змясціў беларускія песьні, запісаныя над Пінай, Прыпяццю і Цной (звыш 200 песень), з дадаткам некалькіх песень з Валынскага Палесся, з Бугу, з ваколіц Любамля. Р. Зянкевіч — этнограф-аматар, але яго зборнік з'яўляецца першым зборам беларускіх песень, які, у адрознее ад папярэдніх яму зборнікаў Я. Чачота, мае навуковае значэнне. Змест зборніка ў 1868 г. быў перадрукаваны О. Кольбергам у 52-м томе «Беларусь — Палессе» «Поўнага збору прац».

Важнейшай у навуковай спадчыне Р. ЗянькевічаЗянкевіча з'яўляецца праца «Пра ўрочышчы і звычаі жыхароў Піншчыны, а таксама пра характар іх песень» (часопіс «Вiblіotека Warszawska» — 1852, т. 4; 1853, т. 1), у якой ён даў апісанне працоўных працэсаў, каляндарных і сямейных абрадаў, вераванняў і забабонаў. Упершыню расказаў пра старажытны веснавы абрад "куста", які суправаджаўся багатым і пышным рытуалам, пахавальныя абрады, памінальны абрад "дзяды".

Р. ЗянькевічЗянкевіч вывучаў [[Крэўскі замак]], запісаў легенды пра яго г.зв. "падземныя хады", даў звесткі пра гарадзшча і старажытны вал каля Турава, зафіксаваў месца даўняга пабоішча каля Сташанаў над Ясельдай. Звяртаючыся да гісторыі засялення Палесся, абвяргаў сцверджанне пра тое, што ў 6 ст. на Палессі жылі будзіны, а славяне там з'явіліся значна пазней. Спасылаючыся на запісаныя ім назвы ўрочышчаў, абрады, звычаі і вераванні, сцвярджаў, што Піншчына заселена славянамі са старажытных часоў.

Таксама Р. ЗянькевічЗянкевіч цікавіўся археалогіяй. З-за дрэннага зроку раскопак не праводзіў, аднак у 1843 г., будучы на Ашмяншчыне, рабіў абмеры курганоў і гарадзішчаў, абарончых валоў, замчышчаў. Карыстаўся звесткамі аратых пра знаходкі старажытных рэчаў. Упершыню стварыў археалагічную карту Ашмянскага павета. У 1848 г. у часопісе «Атэнэум» апублікаваў працу «Пра курганы і гарадзішчы Ашмянскага павета» (''«О kurhanach i grodziskach powiatu Osmianskego»''). Матэрыял Р. ЗянькевічаЗянкевіча пра Крэўскі замак выкарыстаў польскі гісторык [[М. Балінскі]] пры напісанні працы «Старажытная Польшча...».

У Вільні Р. ЗянькевічЗянкевіч выдаў зборнікі «Рыфмаваныя спробы», «Вяселле, рыфмаваны перадшлюбны падарунак». У рукапісе засталіся «Гісторыя польскай літаратуры», якая заканчвалася раздзелам пра творчасць [[А. Міцкевіч]]а, а таксама педагагічнай працы пра выхаванне моладзі з пералікам абавязкаў бацькоў і настаўнікаў. Аўтарам працы «Сістэматычны агляд усіх навук».

Частка творчай спадчыны Р. ЗянькевічаЗянкевіча захоўваецца ў Вільнюсе[[Вільнюс]]е ў Цэнтральнай бібліятэцы АН Літвы.

{{DEFAULTSORT:ЗянькевічЗянкевіч Рамуальд Сымонавіч}}