Берасцейская унія: Розніца паміж версіямі

* манастыры і цэрквы не пераўтвараюцца ў касцелыкасцёлы;

6—10 кастрычніка паводле старога стылю 1596 года (у Рэчы Паспалітай, якая перайшла тады ўжо на новы, грыгарыянскі каляндар, гэта было 16—20 кастрычніка) на скліканым з дазволу караля царкоўным Саборы ў [[Брэст|Берасці]], куды на запрашэнне мітрапаліта Кіеўскага Міхаіла Рагозы і з’ехаліся ўсе біскупы, старэйшыя найбольш значных манастыроў, прадстаўнікі духавенства і манаства, а таксама прыхільнікі і праціўнікі уніі з ліку свецкіх (шляхта, прадстаўнікі брацтваў, месцічы), Кіеўская мітраполія афіцыйна абвясціла пра аднаўленьнеаднаўленне сваёй поўнай сулучнасці з Рымскім Апостальскім Пасадам. Адбылося гэта 18 кастрычніка (8 кастрычніка паводле старога стылю) у [[Свята-МіхайлаўскаяМікалаеўская царква (Брэст)|кафедральнай царкве св. Мікалая]].

У Саборы, які абвясціў царкоўную унію Кіеўскай мітраполіі з Рымскай Царквой, удзельнічалі кіеўскі мітрапаліт Міхаіл Рагоза і 5 біскупаў: уладзімірскі і берасцейскі ІпаціІпацій (Пацей), біскуп луцкі і астрожскі Кірыла (Тарлецкі), які да таго ж выступаў пад тытулам патрыяршага экзарха, архібіскуп полацкі [[Герман Загорскі]], холмскі біскуп [[ДыянісіДыянісій Збіруйскі]] і кобрыньскі архімандрыт, менаваны біскуп пінскі і тураўскі [[Ёна Гогаль]]; тры архімандрыты з Беларусі: з Мінскага манастыра, [[Гедэон Бральніцкі]] з [[Лаўрышаўскі манастыр|Лаўрышаўскага манастыра]] і Браслаўскага манастыра. Дакладную колькасць прадстаўнікоў парафіяльнага духавенства, якія падтрымалі Унію, сярод тых, што прыехалі ў Берасце, вызначыць не ўдалося, аднак іх колькасьцьколькасць была значнай. Свецкія ж людзі на гэтым прадстаўнічым царкоўным саборы маглі быць толькі слухачамі.

Праціўнікі Уніі амаль адразу зразумелі, што яны не ў стане перашкодзіць абвяшчэнню царкоўнай уніі, таму сабраліся ў Берасці на свой сход у доме пратэстанта М. Райскага, які таксама абвясцілі царкоўным саборам. Прыхільнікаў захавання нез’яднанай усходняй Царквы ў Рэчы Паспалітай узначальваў уплывовы магнат Канстанцін Астрожскі, які прывёў з сабой войска ў 2-3 тысячы салдат, і япіскап Львоўскі ГедэаонГедэон Балабан. У антыўнійным саборы браўпрымаў удзел яшчэ адзін біскуп — перамышальскі — Міхаіл (Капыстэнскі), а таксама 16 пратапопаў, 9 архімандрытаў (сярод якіх выдзяляўся Нікіфар Тур з Кіева-Пячорскай лаўры), ігумены і манахі з 12 манастыроў. Як і львоўскі і перамышльскі біскупы, архімандрыт Нікіфар Тур у першых дэкларацыях падтрымаў унію, але ў апошнія месяцы перад саборам у Берасці стаў яе ўплывовым праціўнікам. Было шмат прадстаўнікоў ніжэйшага духавенства. У лагеры праціўнікаў уніі знаходзіліся таксама 22 магнаты і прадстаўнікі брацтваў — 35 месцічаў з 16 гарадоў. Хоць кароль адзначыў у сваёй грамаце, што на сабор у Берасці будуць дапушчаныя толькі біскупы, духоўныя і свецкія «рускія», але не чужаземцы, галоўнай духоўнай фігурай антыўнійнага сабору стаў прадстаўнік Канстанцінопальскага патрыярхату грэк Нікіфар, які патрапіў на сабор толькі дзякуючы К. Астрожскаму. Паколькі Нікіфар, хоць і быў прадстаўлены ў Берасці як патрыяршы экзарх, не з’яўляўся святаром, а тым больш біскупам, яго права галасаваць і накладваць санкцыі на «рускіх» уладык уяўлялася сумнеўным нават самім удзельнікам антыуніяцкага сабора. Таксама на саборы ў Берасці прысутнічаў грэк Кірыл Лукарыс, які прадстаўляў патрыярха Александрыйскага Мялеція Пігаса. Такі склад удзельнікаў альтэрнатыўнага сходу толькі ўзмацніў большасць іерархаў Кіеўскай мітраполіі ў іх намеры давесці справу аднаўлення царкоўнага адзінства з Рымскай Царквой да канца. У іх вачах антыўнійны сход увасабляў ўсе прычыны бедаў Рускай Царквы: умяшанне свецкіх асоб у царкоўныя справы, непаслушэнства актывістаў брацтваў, умяшанне грэкаў з няпэўнымі паўнамоцтвамі ў кіраванне Кіеўскай мітраполіяй, руйнуючы ўплыў пратэстантаў, якія дапамаглі арганізаваць альтэрнатыўны сход.

Уніяцтва праз падтрымку дзяржавы і культурна-асветніцкую дзейнасць паступова пашыралася сярод сельскага насельніцтва і гараджан, дробнай шляхты. Да пачатку [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]] яно стала самай масавай рэлігіяй у княстве, значна дапамагло захаваць нацыянальныя адметнасці беларускага народа, стрымала апалячванне беларускіх земляў{{крыніца?}}. Гэта азначае, што тыя надзеі, якія ўсклалі на ўніяцтва ў Ватыкане і Кракаве, збольшага не збыліся. Больш удала Ватыкан і Кракаў дзейнічалі ў асяроддзі сярэдніх і буйных феадалаў ВКЛ. Падчас контррэфармацыі яны амаль усе перайшлі ў каталіцтва, што паспрыяла іх апалячванню, зліццю з феадальным саслоўем Польшчы ў адзінае феадальнае саслоўе Рэчы Паспалітай. Большасць Беларускіхбеларускіх феадалаў страчвалі сувязь з гістарычнай традыцыяй дзяржавы ВКЛ, са сваім народам.

Прыхільнікі праваслаўя не зніклі з гістарычнай сцэны. У 1620 г. яны тайна, пры падтрымцы Маскоўскага патрыярха, пасвяцілі новую іерархію ў Кіева-Пячорскай Лаўры, якая кантралявалася праваслаўнымі. Так канчаткова адбыўся раскол былых праваслаўных княствакнястваў на дзве царквы. Ва ўсходніх раёнах княства праваслаўныя карысталіся значнай падтрымкай, асабліва ў буйных гарадах. Таму кіраўнікі дзяржавы з цягам часу вымушаны былі афіцыйна прызнаць адраджэнне праваслаўя ў княстве. У 1632 і 1633 гг. Уладзіслаў IV Ваза прызнаў існаванне праваслаўных цэркваў і надаў ім некаторыя прывілеі, у 1650 г. гэтыя прывілеі падцвердзіў Ян Казімір.

З 1917 года да сярэдзіны 1920-х гадоў ва [[Усходняя Беларусь|ЎсходняйУсходняй Беларусі]], занятай бальшавікамі, у [[Магілёў|Магілёве]], [[Віцебск]]у і іншых мясцовасцях праводзілася місійная праца па адраджэнні уніі пад кіраўніцтвам расейскагарасійскага грэка-каталіцкага экзарха [[Леанід Фёдараў|Леаніда Фёдарава]] (сёння беатыфікаваны Каталіцкай царквой) і магілёўскага рымска-каталіцкага дэкана [[Язэп Белагаловы|Язэпа Белагаловага]].

На тэрыторыі [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]], якая аказалася ў складзе Польшчы, з пачатку 1920-х гадоў пачалося стварэнне каталіцкіх парафій усходняга абраду пад кіраўніцтвам віленскага, пінскага і падляскагападляшскага рымска-каталіцкіх біскупаў. Са створаных за 20 гадоў пад Польшчай каля двух дзясяткаў уніяцкіх парафій і асяродкаў увосень 1939 годугода мітрапаліт Андрэй Шаптыцкі стварыў [[Беларускі экзархат Грэка-каталіцкай царквы]], які з 1940 года ўзначаліў а. [[Антон Неманцэвіч]], SJ.