Іракскае дасье: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
шаблон, перанесена: Статья → артыкул, автор → аўтар, заглавие → загаловак, ссылка → спасылка (5), издание → выданне з дапамогай AWB
Радок 1:
'''Іраксае дасье''' ({{lang-en|Iraq War logs; Baghdad War Diary}}) — агульная назва для 391 832 дакументаў, апублікаваных [[22 кастрычніка]] [[2010]] года міжнароднай некамерцыйнай арганізацыяй [[WikiLeaks]], што змяшчаюць сакрэтныя звесткі пра [[Іракская вайна|вайну ў Іраку]] і яго [[Акупацыя Ірака (2003—2011)|акупацыю амерыканскімі войскамі]] з 1 студзеня 2004 па 31 снежня 2009 (за выключэннем мая 2004 і сакавіка 2009). Публікацыя гэтых дакументаў з’яўляецца самай буйной уцечкай засакрэчаных ваенных дакументаў у гісторыі<ref>{{Cite web|url=https://wikileaks.org/irq/|title=Baghdad War Diary|publisher=wikileaks.org|lang=en|accessdate=2017-03-27}}</ref>. «Дасье» ўяўляе сабою справаздачы амерыканскіх вайскоўцаў, якія былі задзейнічаныя ў вайне ў [[Ірак]]у, і пралівае святло на многія факты, якія ўрад [[ЗША]] хаваў ад сусветнай грамадскасці: гібель мірных жыхароў, здзекі над зняволенымі і ролю [[Іран]]а ў канфлікце<ref name="автоссылка1автоспасылка1">{{Cite web|url=http://www.vesti.ru/doc.html?id=401860|title="Иракское досье " WikiLeaks|accessdate=2017-03-27}}</ref>.
 
== Змест дакументаў ==
=== Злачынствы супраць грамадзянскіх ===
Брытанская газета [[The Guardian]] пісала, што, паводле дакументаў, больш за 15 000 грамадзянскіх асоб загінулі ў выніку перш невядомых здарэнняў. З 109032 чалавек, якія загінулі ў іракскую вайну, 66 081 не з’яўляліся [[Камбатант|камбатантамі]]. The Guardian, прааналізаваўшы выкладзеныя WikiLeaks дакументы, прыйшла да высновы, што ўлады ЗША не сталі расследаваць сотні паведамленняў аб жорсткім абыходжанні, катаваннях, згвалтаваннях і нават забойствах, учыненых іракскай паліцыяй і [[Міжнародныя кааліцыйныя сілы ў Іраку|акупацыйнымі сіламі]], што насілі сістэматычны характар<ref name="автоссылка2автоспасылка2">{{Cite news|title=Iraq war logs: secret files show how US ignored torture|first=Nick|last=Davies|url=https://www.theguardian.com/world/2010/oct/22/iraq-war-logs-military-leaks|work=The Guardian|id=0261-3077|date=2010-10-22|accessdate=2017-03-27|language=en}}</ref>. Паводле высноў, зробленых амерыканскай газетай [[The New York Times]], у дакладах выразна прасочваецца, што большасць грамадзянскіх асоб былі забітыя іншымі іракцамі. Самымі страшнымі днямі вайны сталі 31 жніўня 2005 года, калі 950 мірных жыхароў загінулі ў цісканіне на мосце ў [[Багдад]]зе ў выніку выкліканай выбухамі панікі, якія прагучалі, і 14 жніўня 2007 года, калі закладзеныя ў грузавіках бомбы забралі жыцці больш за 500 чалавек у сельскай мясцовасці паблізу мяжы з [[Сірыя]]й<ref>{{Cite news|title=Iraq War Logs Show Grim Portrait of Civilian Deaths – Iraq War Logs - Wikileaks Documents|first=Sabrina|last=Tavernise|url=https://www.nytimes.com/2010/10/23/world/middleeast/23casualties.html|work=The New York Times|id=0362-4331|date=2010-10-22|accessdate=2017-03-27}}</ref>. Таксама ў дакументах фігуравала прыватная амерыканская ахоўная фірма «[[Academi|Блэкуотэр]]», супрацоўнікі якой адкрывалі агонь па мірных грамадзянах, але супраць іх у выніку не былі нават высунутыя абвінавачванні<ref name="автоссылка1автоспасылка1" />. Каля 700 грамадзянскіх асоб былі забітыя амерыканскімі вайскоўцамі за тое, што яны занадта блізка падыходзілі да КПП, сярод ахвяр таксама былі цяжарныя жанчыны і псіхічна нездаровыя людзі<ref>{{Cite web|url=http://www.aljazeera.com/secretiraqfiles/2010/10/2010102216241633174.html|title=Iraq files reveal checkpoint deaths|author=Gregg Carlstrom|publisher=www.aljazeera.com|accessdate=2017-03-27}}</ref>. Паводле аналізу дакументаў часопісам [[Science]], як мінімум 150 000 чалавек было забіта падчас Іракскай вайны, і 80% з іх — мірнае насельніцтва<ref>{{Статьяартыкул|автораўтар=John Bohannon|заглавиезагаловак=Leaked Documents Provide Bonanza for Researchers|ссылкаспасылка=http://science.sciencemag.org/content/330/6004/575|языкмова=en|изданиевыданне=Science|год=2010-10-29|том=330|выпуск=6004|страницыстаронкі=575—575|issn=0036-8075, 1095-9203|doi=10.1126/science.330.6004.575}}</ref>.
 
=== Здзекі над зняволенымі ===
У шматлікіх паведамленнях аб жорсткім абыходжанні з затрыманымі, многія з якіх суправаджаліся медыцынскімі справаздачамі, даваліся апісанні зняволеных з завязанымі вачыма, падвешанымі за запясці або за лодыжкі, якія падвяргаліся збіццю кулакамі і нагамі, а таксама катаванням электрычным токам. Шэсць справаздач заканчваюцца пацверджанай смерцю зняволенага<ref name="автоссылка2автоспасылка2" />.
=== Роль Ірана ===
Часопіс [[Wired|Wired Magazine]] напісаў, што WikiLeaks расставіла ўсе кропкі над «i» з нагоды аднаго з самых супярэчлівых заяў адміністрацыі [[Джордж Буш-малодшы|Дж. Буша-малодшага]] пра вайну ў Іраку: многія з відаў зброі іракскага [[іракскія паўстанцы|паўстанцкага руху]] пастаўляў ім Іран, працуючы рука аб руку з некаторымі з самымі небяспечнымі баевікамі. Дакументы сведчаць аб значнай ролі Ірана ў вайне ў Іраку. Іранская элітная група «[[Кодс]]» навучала іракскіх [[шыіты|шыіцкіх]] паўстанцаў і імпартавала зброю і боепрыпасы для выкарыстання супраць мірнага насельніцтва, баевікоў-[[суніты|сунітаў]] і амерыканскіх войскаў<ref>{{Cite news|title=Chemical Weapons, Iranian Agents and Massive Death Tolls Exposed in WikiLeaks’ Iraq Docs|first=Noah Shachtman and Spencer|last=Ackerman|url=https://www.wired.com/2010/10/chemical-weapons-iranian-agents-and-massive-death-tolls-exposed-in-wikileaks-iraq-docs/?:+wired/index+%2528Wired:+Index+3+%2528Top+Stories+2%2529%2529|work=WIRED|accessdate=2017-03-27|language=en}}</ref>. Яны таксама праходзілі падрыхтоўку ў [[Хезбала|Хезбале]], ваенізаванай ліванскай шыіцкай арганізацыі. У справаздачах змяшчалася інфармацыя аб тым, што амерыканскія назіральныя самалёты знікалі з радараў над іранскай тэрыторыяй<ref>{{Cite news|title=Leaks shine light on Iran’s role as backer of Iraq’s Shi’ite militias|url=http://archive.boston.com/news/world/asia/articles/2010/10/23/leaks_shine_light_on_irans_role_as_backer_of_iraqs_shiite_militias/|work=Boston.com|accessdate=2017-03-27|language=en}}</ref>.