|
|форма_кіравання = Сацыялістычная рэспубліка
|тытул_кіраўнікоў = [[Генеральны секратар ЦК БКП]]
|кіраўнік1 = [[Георгі ДзімітраўМіхайлаў Дзімітроў|Георгі Дзімітроў]]
|год_кіраўніка1 = [[1946]] – [[1949]]
|кіраўнік2 = [[Вылка Чарвенкаў]]
|п6 =
|п7 =
|сёння = {{Сцяг Сцягафікацыя|Балгарыі}} [[Балгарыя]]
|заўв =
}}
'''Народная Рэспубліка Балгарыя''' ({{lang-bg|Народна република България}}) — афіцыйная назва [[Балгарыя|Балгарыі]] падчас сацыялістычнага рэжыму. НРБ з’яўлялася членам [[АВД|Арганізацыі Варшаўскага дагавора]] і [[СЭУ|Савета эканамічнай узаемадапамогі]].
У [[2СВДругая сусветная вайна|Другую сусветную вайну]] [[Трэцяе Балгарскае царства|Царства Балгарыя]] ўступіла на баку [[краіны Восі|Восі]]. У [[1943]] годзе на фоне пераходу ініцыятывы ў вайне на бок [[СССР|Савецкага Саюза]] ў краіне ўзмацніўся камуністычны рух і цар [[Барыс III]] зрабіў спробу выйсці з саюза з Германіяй, але [[28 жніўня]] нечакана памёр. У [[1944]] годзе Балгарыю ахапіў палітычны крызіс. Няўдалыя спробы мірных перамоў прывялі да таго, што ў [[верасень|верасні]] [[1944]] года савецкія войскі пачалі ўварванне, не сустрэўшы, аднак, аніякага супраціву. 9 верасня камуністы пры дапамозе міністра абароны [[Іван Марынаў|Івана Марынава]] [[Пераварот 9 верасня|ажыцявіліажыццявілі дзяржаўны пераварот]] і прыйші да ўлады, абвясціўшы народную рэспубліку.
У [[1944]]—[[1945]]1944—1945 гадах новы урад правёў шэраг рэпрэсій супраць палітычных супернікаў, калектывізацыю і экспрапрыяцыі, што прывяло да ўзнікнення партызанскага [[Гаранскі рух|Гаранскага руху]], які карыстаўся падтрымкай [[Каралеўства Грэцыя|Грэцыі]]. Для ліквідацыі супраціву быў створаны [[ДС|Камітэт дзяржаўнай бяспекі]] (ДС), які захоўваў важную ролю ўвесь час існавання НРБ. Рэферэндум 1946 года афіцыйна замацаваў сацыялістычны рэжым. Старшынёй Савета Міністраў стаў адзін з самых харызматычных дзеячаў [[Камінтэрн]]а, [[Георгі ДзімітраўМіхайлаў Дзімітроў|Георгі Дзімітроў]]. Ён наладжваў сяброўскія стасункі з [[СФРЮ|Югаславіяй]] і актыўна ўдзельнічаў у распрацоўцы праекта [[Балканская Федэрацыя|Балканскай Федэрацыі]] (дзяржавы, якая павінна была аб’яднаць [[СФРЮ|Югаславію]], [[Народная Рэспубліка Албанія|Албанію]], Балгарыю, [[Сацыялістычная Рэспубліка Румынія|Румынію]], і, пры ўмове перамогі кампартыі ў [[Грамадзянская вайна ў Грэцыі|грамадзянскай вайне]], Грэцыю).
[[Файл:Sofia, 1984.jpg|150px|міні|злева|Штаб-кватэра БКП. Сафія (1984)]]
Смерць ДзімітраваДзімітрова ў [[1949]] годзе супала з [[савецка-югаслаўскі раскол|савецка-югаслаўскім расколам]], які паставіў крыж на ідэях аб’яднання Балканаў. Новы генеральны сакратар Балгарскай камуністычнай партыі, сталініст [[Вылка Чарвенкаў]], правёў чысткі ў партыі, закончыў калектывізацыю, нягледзячы на ўзброеныя выступы сялян, і аб’явіў курс на індустрыялізацыю краіны.
У [[1954]] годзе пасля дэсталінізацыі да ўлады прыйшоў [[Тодар Жыўкаў]]. Пры ім НРБ увайшоўувайшла уў [[Варшаўскі дагавор|Арганізацыю Варшаўскага дагавора]], прымаў удзел у падаўленні [[Венгерскае паўстанне, 1956|Венгерскага паўстання 1956 года]] і [[аперацыя «Дунай»|Пражскай вясны]]. Шчыльнае супрацоўніцтва з СССР прыносіла Балгарыі значныя эканамічныя выгады.
У [[1989]] годзе, падчас [[Восень народаў|Восені народаў]], Жыўкава адхілілі ад ўлады, а [[БКП]] страціла свой кіруючы статус і змяніла назву на [[Балгарская сацыялістычная партыя]]. У [[1990]] годзе прэзідэнтам стаў кандыдат ад апазіцыйнага [[Саюз дэмакратычных сіл|Саюза дэмакратычных сіл]] [[Жэлю Жэлеў]], а з афіцыйнай назвы дзяржавы выключана слова «народная».
== Спасылкі ==
| 