Хмяльніцкі (горад): Розніца паміж версіямі

'''Хмяльні́цкі''' ({{lang-uk|Хмельницький}}) — горад ва [[Украіна|Украіне]], адміністрацыйны цэнтр [[Хмяльніцкая вобласць|Хмяльніцкай вобласці]] на захадзе [[Падолле|Падолля]] на рацэ [[Рака Паўднёвы Буг|Паўднёвы Буг]]. Да [[1954]]  г. меў назву "Праскураў".

Горад мае працяглую гісторыю і вядзе свае вытокі ад невялікага паселішчыпаселішча '''Пласкырыў''' ({{lang-pl|Płoskirów}}, {{lang-uk|Плоскирів}}) - — па назве прытока Паўднёвага Буга ракі Плоскай, час заснавання якога невядомы. Першая пісьмовая згадка пра паселішча змяшчаецца ў прывілеі, выдадзеным вялікім князем і каралём [[Ягайла]] у 1431  г. Наяўнасць [[Замак|замка]] спрыяла ператварэнню Пласкырава ў 60-80-х pp.гадах XVI ст.стагоддзя наў гарадское паселішча. У 1566  г. стараннямі гораду было прадастаўлена [[Магдэбургскае права|магдэбургскае права]].

Падчас [[Паўстанне Хмяльніцкага|паўстання Хмяльніцкага]] ў 1648-1654 1648—1654 гг. Пласкырыў і яго наваколлі неаднаразова аказваліся ў цэнтры супрацьстаяння казацкіх і каралеўскіх войскаў. Мястэчка неаднаразова пераходзіла з рук у рукі, пры гэтым церпячы вялікіх разбурэнні, з-за чаго горад быў цалкам спустошаны. У 1672  г. Пласкырыў, як і ўсе [[Падолле]], быў акупаваны [[Асманская імперыя|Асманскай імперыяй.]] У 1699  г. туркі пакідаюць Падолле. Горад зноў вяртаецца да [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], і вяртаецца ва ўласнасць [[Замойскія|Замойскіх]]. Пласкырыўскае староства аказалася цалкам спустошаным, у сувязі з чым Замойскія перасяляюць сюды сялян з [[Мазовія|Мазовіі]] і [[Мазуры (рэгіён)|Мазур]].

5 ліпеня 1795  г. была ўтворана [[Падольская губерня]] ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] і адзін з яе паветаў стаў называцца Праскураўскім з цэнтрам у горадзе Праскурава. Менавіта ў гэтым імператарскім ўказе аб стварэнні губерні упершыню з'яўляеццаз’яўляецца назва '''Праскураў'''. Дарэчы, спецыяльнага ўказа аб перайменаванні Пласкырава ў Праскураў не знойдзена і сёння.

У 1870  г. была пабудавана чыгуначная лінія [[Жмэрынка]] - — [[Праскураў]] - — [[Валачыск]]. На ўсходняй ўскраіне горада была пабудавана [[Чыгуначная станцыя|чыгуначная станцыя]] і [[Вакзал|вакзал]]. Пракладка чыгункі спрыяла інтэнсіўнаму развіццю горада. На мяжы XIX—ХХ ст. з'яўляюццаз’яўляюцца буйныя прамысловыя прадпрыемствы (тытунёвая фабрыка, цукровы, чугуналіцейны, цагляны, піваварны заводы, будуюцца жылыя дамы, крамы, гандлёвыя аб'ектыаб’екты, брукуецца маставая, адкрываюцца новыя ўстановы (рэальнае вучылішча і жаночая гімназія, камерцыйнае вучылішча), тэатр (1892  г.), бібліятэка (1901  г.), пракладваецца тэлефонная сетка (1909  г.), з'яўляеццаз’яўляецца электрычнасць (1911  г.). Насельніцтва горада ўзрастае амаль у 5 разоў і ў 1909  г. складале 36 тыс. жыхароў. Менавіта ў гэты перыяд вызначаецца асноўны напрамак у эканамічным развіцці горада ў пачатку XX ст. Праскураў становіцца найбуйнейшым гандлёвым цэнтрам [[Падольская губерня|Падольскай губерні]] з гадавым гандлёвым абаротам у 5,5  млн. рублёў. Другі фактар, які садзейнічаў бурнаму развіццю горада  — размяшчэнне ў Праскураве воінскіх частак і стварэння вялікага ваеннага атрада, што было абумоўлена выгодным стратэгічным размяшчэннем горада паблізу дзяржаўнай мяжы з [[Аўстра-Венгрыя|Аўстра-Венгрыяй]]й.

У перыяд барацьбы ўкраінскага народа за пабудову незалежнай дзяржавы ў 1917-1921 1917—1921 гг. Праскураў меў ролю важнага апорнага пункта [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспублікі]], а ў 1919-1920 1919—1920 гг. знаходзіўся ў цэнтры гэтых падзей. У горадзе тройчы знаходзіўся ўрад УНР і [[Дырэкторыя УНР|Дырэкторыя]] (сакавік, лістапад 1919  г., чэрвень 1920  г.). Неаднаразова ў гэтыя гады ў Праскураве бывалі старшыня Цэнтральнай Рады [[Міхаіл Грушэўскі]], старшыня дырэкторыі і галоўны атаман [[Сымон Пятлюра]], камандуючы украінскімі сечавымі стральцамі [[Яўген Канавалец]], вядомыя чыноўнікі і палітыкі УНР.

|+Старыя будынкі горада<br />