Беларусы ў Мельбурне: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
KrBot (размовы | уклад)
др - ізаляваны артыкул
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 1:
'''Беларусы ў Мельбурне''' ўпершыню з’яўляюцца ў 1948 годзе. Арганізаванае беларускае жыццё ў [[Мельбурн|Мельбурне]] пачынаецца з 1950 года.
 
Першая паваенная група беларусаў прыбыла ў мельбурнскі порт 28 чэрвеня 1948 года і праз два дні была размешчааяразмешчаная ў лагеры Банагіля за 400 км ад места. Такі шлях прайшло шмат беларускіх імігрантаў сюды ў 1949—1950<ref name=":0">{{Кніга|год=2004|мова=be-tarask|аўтар=[[Наталля Гардзіенка|Гардзіенка Натальля]]|частка=Частка ІІ. Паўстагодзьдзя Беларускай Аўстраліі|спасылка=https://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=4752|загаловак=Беларусы ў Аўстраліі|старонкі=66}}</ref>. Некаторыя ў час адпрацаваньня кантрактаў або па іх вярталіся ў сталіцу штата [[Вікторыя (штат)|Вікторыі]], каб палепшыць сваё жыццё. Як мяркуе [[Наталля Сяргееўна Гардзіенка|Наталля Гардзіенка]], на той час у Мельбурне налічвалася блізу 200 беларусаў<ref name=":0" />.
 
== 1950-я гады ==
У 1950 годзе ў Мельбурне быў заснаваны Беларускі Клюб, які павінны быў быць апалітычнай арганізацыяй беларусаў, але праіснаваў нядоўга, падзяліўшыся на прыхільнікаў [[Беларуская цэнтральная рада|БЦР]] і [[Рада БНР|Рады БНР]]<ref name=":0" />. Прыхільнікі БЦР ужо ў 1950 годзе выступілі як [[Беларускае аб’яднанне ў Вікторыі|Беларускае Аб’еднанне ў штаце Вікторыі]] (аддзел [[Беларускае аб’яднанне ў Аўстраліі|Беларускага Аб’еднання ў Аўстраліі]]), а прыхільнікі Рады БНР ў 1952 годзе — як [[Згуртаванне беларусаў у Вікторыі|Згуртаванне Беларусаў у Вікторыі]]<ref name=":0" />.
 
Прыхільнікі БЦР прыкладалі намаганні ў стварэнні будаўнічага кааператыва, каб дапамагаць будаваць дамы беларусам, але невядома ці была рэалізаваная гэтая ідэя. Вядома, што падобныя супольныя будаванні ладзіліся рэгулярна<ref name=":1">{{Кніга|год=2004|мова=be-tarask|аўтар=[[Наталля Гардзіенка|Гардзіенка Натальля]]|частка=Частка ІІ. Паўстагодзьдзя Беларускай Аўстраліі|спасылка=https://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=4752|загаловак=Беларусы ў Аўстраліі|старонкі=67}}</ref>. Цягам 1950-х гадоў яны выдавалі ў Мельбурне часопісы «[[Новае Жыцьцё (Аўстралія)|Новае Жыцьцё]]», «[[Ёрш (часопіс)|Ёрш]]» «[[На варце (1955)|На варце]]», а таксама некаторыя беларускія кнігі і брашуры<ref name=":1" />. Рэгулярна ладзіліся святкаванні [[Дзень Волі|25 Сакавіка]], [[Другі Усебеларускі кангрэс|2-га Усебеларускага Кангрэсу]], [[Слуцкае паўстанне|Слуцкага збройнага чыну]] і гэтак далей. Падтрымліваліся кантакты з замежнымі выданнямі «[[Беларускае слова (1948)|Беларускае Слова]]», «Беларускі Патрыёт», «Незалежная Беларусь». Дзейнасць Аб’еднання з прычыны таго, што ў ягоным складзе было шмат былых вайскоўцаў, ішла супольна з мясцовым аддзелам [[Беларускі вызвольны рух у Аўстраліі|Беларускага Вызвольнага Руху]]<ref name=":1" />. Пад апекай БВР дзейнічала таксама спартовая каманда «Зубр», спачатку футбольная, потым валейбольная<ref name=":2">{{Кніга|год=2004|мова=be-tarask|аўтар=[[Наталля Гардзіенка|Гардзіенка Натальля]]|частка=Частка ІІ. Паўстагодзьдзя Беларускай Аўстраліі|спасылка=https://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=4752|загаловак=Беларусы ў Аўстраліі|старонкі=68}}</ref>.
 
Прыхільнікі Рады БНР дзейнічалі асобна ад прыхільнікаў БЦР. У пачатку 1953 года быў адмыслова высвячаны дом [[Мікола Скабей|Міколы Скабея]] і [[Пётра Мікуліч|Пётры Мікуліча]], дзе знаходзіўся штаб прыхільнікаў Рады БНР. Тут была створаная бібліятэка Згуртавання, чыталіся лекцыі па [[Беларусазнаўства|беларусазнаўстве]]. Пры іх таксама дзейнічаў фонд дапамогі для суайчыннікаў, прычым ня толькі на тэрыторыі Аўстраліі. Актыўна бралі ўдзел у антыкамуністычных дэманстрацыях<ref name=":2" />
Радок 12:
У 1952 годзе з ініцыятывы Міколы Нікана быў створаны [[Каардынацыйны камітэт беларускіх арганізацый у Аўстраліі|Каардынацыйны Камітэт Беларускіх Арганізацыяў у Аўстраліі]]<ref name=":2" />.
 
У Мельбурне беларусы спрабавалі зарганізаваць і рэлігійнае жыццё. Спачатку беларусы далучыліся да парафіі [[Украінская праваслаўная аўтакефальная царква|Украінскай Праваслаўнай Аўтакефальнай царквы]]. Потым аформілі сваю парафію пры гэтай парафіі і раз на месяц праводзілі беларускую Службу Божую, на якой успаміналіся святыя і іерархі [[Беларуская Аўтакефальная Праваслаўная Царква|БАПЦ]]. У 1958 годзе беларускую парафію пераняў прыбылы з [[Брысбен|Брысбена]] архімандрыт [[Мадэст Яцкевіч]]. Так пачалася гісторыя БАПЦ у Мельбурне<ref name=":3">{{Кніга|год=2004|мова=be-tarask|аўтар=[[Наталля Гардзіенка|Гардзіенка Натальля]]|частка=Частка ІІ. Паўстагодзьдзя Беларускай Аўстраліі|спасылка=https://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=4752|загаловак=Беларусы ў Аўстраліі|старонкі=69}}</ref>, а парафія стала парафіяй Трох Віленкіх Пакутнікаў БАПЦ<ref name=":4">{{Кніга|год=2004|мова=be-tarask|аўтар=[[Наталля Гардзіенка|Гардзіенка Натальля]]|частка=Частка ІІ. Паўстагодзьдзя Беларускай Аўстраліі|спасылка=https://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=4752|загаловак=Беларусы ў Аўстраліі|старонкі=74}}</ref>. Праз некалькі гадоў архімандрыт Мадэст, будучы ў канфлікце з архіяпіскапам Сяргеем, абвясціў аб пераходзе пад юрысдыкцыю Сусветнага Патрыярхату і стварэнне ў Мельбурне асобнай парафіі Беларускай Праваслаўнай Царквы (БПЦ) Святой [[Еўфрасіння Полацкая|Еўфрасінні Полацкай]]. На чале парафіі БАПЦ застаўся [[Аляксандр Кулакоўскі]], які афіцыйна зарэгістраваў яе толькі ў 1963 годзе<ref name=":5">{{Кніга|год=2004|мова=be-tarask|аўтар=[[Наталля Гардзіенка|Гардзіенка Натальля]]|частка=Частка ІІ. Паўстагодзьдзя Беларускай Аўстраліі|спасылка=https://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=4752|загаловак=Беларусы ў Аўстраліі|старонкі=75}}</ref>, а таксама ён падтрымліваў кантакт з парафіяй у Адэйландзе[[Адэлаіда|Адэлаідзе]] і кіраўніцтвам БАПЦ<ref name=":6">{{Кніга|год=2004|мова=be-tarask|аўтар=[[Наталля Гардзіенка|Гардзіенка Натальля]]|частка=Частка ІІ. Паўстагодзьдзя Беларускай Аўстраліі|спасылка=https://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=4752|загаловак=Беларусы ў Аўстраліі|старонкі=76}}</ref>. Парафія архімандрыта Мадэста дзейнічала цягам 1960-х і да яе далучыліся прыхільнікі БЦР, якіякія раней былі супраць дзейнасці святара ([[Сяргей Розмысл]], [[Уладзімір Седлярэвіч]] і інш.). архімандрыт Мадэст у гэты час выдаваў свой часопіс «Праваслаўным Шляхам». Парафія Мадэста існавала да ягонай смерці<ref name=":5" />.
 
Цягам 1950-х гадоў у Мельбурне існавалі тры арганізацыі беларускіх вайскоўцаў: аддзел Беларускага Вызвольнага Фронту, аддзел Задзіночання Беларускіх Ветэранаў, Згуртаванне Беларускіх Камбатантаў<ref name=":3" />.
Радок 18:
З-за наяўнасці ў горадзе арганізацыяў прыхільнікаў як БЦР, так і Рады БНР, у «Бацькаўшчыне» з боку прыхільнікаў Рады БНР сустракаліся напады й абвінавачванні ў спачуванні камуністам<ref name=":3" />, а прыхільнікі БЦР на гэта адказвалі сатырычнымі нарысамі на старонках «Ярша»<ref>{{Кніга|год=2004|мова=be-tarask|аўтар=[[Наталля Гардзіенка|Гардзіенка Натальля]]|частка=Частка ІІ. Паўстагодзьдзя Беларускай Аўстраліі|спасылка=https://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=4752|загаловак=Беларусы ў Аўстраліі|старонкі=70}}</ref>.
 
З другой паловы 1950-х гадоў прыхільнікі БЦР і Рады БНР пачалідзейнічацьпачалі дзейнічаць супольна. У 1955 годзе была адкрытая беларуская школа, якая знаходзілася ў раёне Сент-Албансе (які прызнаваўся за БЦРаўскі) і якой кіраваў [[Адам Жураўлевіч]]. На чале Школьнага Камітэта стаяў прафесар Мікола Нікан<ref>{{Кніга|год=2004|мова=be-tarask|аўтар=[[Наталля Гардзіенка|Гардзіенка Натальля]]|частка=Частка ІІ. Паўстагодзьдзя Беларускай Аўстраліі|спасылка=https://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=4752|загаловак=Беларусы ў Аўстраліі|старонкі=71}}</ref>, потым Эўлялія Яцкевіч. У школе вучылася 25 дзяцей, ладзіліся адмысловыя калядныя святы<ref name=":7">{{Кніга|год=2004|мова=be-tarask|аўтар=[[Наталля Гардзіенка|Гардзіенка Натальля]]|частка=Частка ІІ. Паўстагодзьдзя Беларускай Аўстраліі|спасылка=https://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=4752|загаловак=Беларусы ў Аўстраліі|старонкі=72}}</ref>.
 
Таксама падзел =беларускія арганізацыі дзяліліся на свецкія і духоўныя<ref name=":4" />, але сур’ёзнага супрацьстаяння не было<ref name=":5" />.
 
== 1960-я ==