Уільям Мёрнер: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Створана перакладам старонкі «William E. Moerner»
 
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
{{Вучоны}}
 
'''Уільям Эска Мёрнер''' ({{lang-en|William Esco Moerner}}; нар. {{ДН|24|6|1953}}, Плезантон, [[Каліфорнія]], [[ЗША]])  — амерыканскі [[Фізічная хімія|фізіка-хімік]] і [[Хімічная фізіка|хімік-фізік]], які працуе ў галіне [[Біяфізіка|біяфізікі]] і візуалізацыі асобных малекул. Яму прыпісваюць дасягненне першага аптычнага выяўлення і спектраскапіі адной малекулы ў [[Фізіка кандэнсаванага стану|кандэнсаваных фазах]] разам са сваім пастдокам Лотарам Кадорам<ref name="Reich Kapon">{{Cite journal|title=Foreword by the Guest Editors|publisher=Wiley|volume=49|issn=0021-2148|doi=10.1002/ijch.201090002}}</ref><ref name="Moerner Kador pp. 2535–2538">{{Cite journal|title=Optical detection and spectroscopy of single molecules in a solid|publisher=American Physical Society (APS)|volume=62|issn=0031-9007|doi=10.1103/physrevlett.62.2535}}</ref>. Аптычнае даследаванне адзінкавых малекул пасля стала шырока карыстаным эксперыментам з адзінкавымі малекуламі ў хіміі, фізіцы і біялогіі<ref name="Single Molecule Spectroscopy in Chemistry, Physics and Biology 2010">{{Cite book|editor-last=Gräslund|editor-first=Astrid|title=Springer Series in Chemical Physics|chapter=Single Molecule Spectroscopy in Chemistry, Physics and Biology|publisher=Springer Berlin Heidelberg|publication-place=Berlin, Heidelberg|year=2010|volume=96|isbn=978-3-642-02596-9|doi=10.1007/978-3-642-02597-6|page=|url=http://cds.cern.ch/record/1339402}}</ref>. У 2014 годзе атрымаў [[Нобелеўская прэмія па хіміі|Нобелеўскую прэмію па хіміі]]<ref name="nobelprize.org">[https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2014/ "«Nobel Prize in Chemistry 2014."» ''Nobelprize.org''] (accessed October 8, 2014).</ref><ref name="sunobelwinner">[http://news.stanford.edu/news/2014/october/moerner-nobel-prize-100814.html "«Professor W.E. Moerner wins the Nobel Prize in Chemistry."»] ''Stanford Report'', October 8, 2014 (accessed October 8, 2014).</ref>.
[[Файл:Bacteria-3D-Double-Helix.jpg|міні| Гэта выява паказвае 3D-малюнак звышраздзялення паверхні клетак бактэрый Caulobacter crescentus (шэры) і пазначанага бялку (CreS, аранжава-чырвоны), атрыманых з дапамогай метаду актыўнай кантрольнай мікраскапіі з падвойнай спіраллю адной малекулы.]]
 
== Ранняе жыццё і адукацыя ==
Мёрнер нарадзіўся ў сям’і Берты Фрэнсіс (Робінсан) і Уільяма Альфрэда Мёрнера<ref>[http://obits.dignitymemorial.com/dignity-memorial/obituary.aspx?n=William-Moerner&lc=4411&pid=159836374&mid=5234796 Dignitymemorial.com]</ref>. Ён быў скаўтам у бойскаўтах Амерыкі і стаў скаўтам арлом<ref>{{Cite web|url=http://scoutingnewsroom.org/blog/eagle-scout-william-e-moerner-shares-nobel-prize-chemistry/|title=Eagle Scout William E. Moerner Shares Nobel Prize in Chemistry|date=October 15, 2014}}</ref>. Ён вучыўся ў Вашынгтонскім універсітэце ў Сет-Луісе на бакалаўрыяце ў якасці навуковага супрацоўніка Аляксандра З. Лангсдорфа і атрымаў тры ступені: ступень бакалаўра навук па [[Фізіка|фізіцы]] з адзнакай, ступень бакалаўра навук па [[Электратэхніка|электратэхніцы]] з адзнакай і бакалаўра мастацтваў па [[Матэматыка|матэматыцы]] з адзнакай у 1975 годзе<ref name="engineering.wustl.edu">[https://engineering.wustl.edu/alumniawards.aspx?year=2013 Engineering Alumni Achievement Award, Washington University, 2013] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140502102909/https://engineering.wustl.edu/alumniawards.aspx?year=2013|date=May 2, 2014}} (accessed May 1, 2014).</ref>.За гэтым рушыла ўслед аспірантура, часткова падтрыманая стыпендыяй для выпускнікоў Нацыянальнага навуковага фонду, у [[Карнельскі ўніверсітэт|Карнельскім універсітэце]] ў групе Альберта Дж. Сіверса III<ref>[http://academictree.org/chemistry/peopleinfo.php?pid=52873 Academic Family Tree]. Accessed May 9, 2014.</ref>. Тут ён атрымаў ступень магістра і [[Доктар філасофіі|доктара філасофіі]] па фізіцы ў 1978 і 1982 гадах адпаведна. Яго доктарская дысертацыя была па дынаміцы вагальнай рэлаксацыі рэжыму малекулярнай прымешкі, узбуджанай ІЧ-лазерам, у рашотках галогенідаў шчолачна<ref>Moerner, W. E. 1982. ''Vibrational relaxation dynamics of an IR-laser-excited molecular impurity mode in alkali halide lattices.'' Thesis (Ph. D.)--Cornell University, Jan. 1982. 591 pages. [http://www.worldcat.org/oclc/745512160 Worldcat.org]</ref>. На працягу ўсіх школьных гадоў Мёрнер быў выдатнікам з 1963 па 1982 год і атрымаў прэмію дэкана за незвычайна выключныя поспехі ў вучобе, а таксама прэмію Ітана А. Х. Шэплі за выдатныя дасягненні, калі скончыў каледж<ref name="kanlin556">Kan, L., & Lin, S. H. (2011). ''[http://searchworks.stanford.edu/view/9087828 Wolf Prize in chemistry : an epitome of chemistry in 20th century and beyond]''. Singapore: World Scientific. p. 556.</ref>.
 
== Кар’ера і праца ==
Мёрнер працаваў у даследчым цэнтры IBM Almaden у [[Сан-Хасэ (Каліфорнія)|Сан-Хасэ]], штат Каліфорнія, у якасці навуковага супрацоўніка з 1981 па 1988 год, менеджэра з 1988 па 1989 год і кіраўніка праекта з 1989 па 1995 год. Пасля прызначэння запрошаным прафесарам фізічнай хіміі ў [[Швейцарская вышэйшая тэхнічная школа Цюрыха|Швейцарскую вышэйшую тэхнічную школу Цюрыха]] (1993–19941993—1994), ён заняў пасаду заслужанага старшыні фізічнай хіміі на кафедры хіміі і біяхіміі ў [[Каліфарнійскі ўніверсітэт у Сан-Дыега|Каліфарнійскім універсітэце ў Сан-Дыега]], з 1995 па 1998 год. У 1997 годзе ён быў прызначаны Робертам Бёрнсам Вудвардам запрошаным прафесарам [[Гарвардскі ўніверсітэт|Гарвардскага ўніверсітэта]] . Яго даследчая група пераехала ў [[Стэнфардскі ўніверсітэт]] у 1998 годзе, дзе ён стаў прафесарам хіміі (1998), прафесарам Гары С. Мошэра (2003) і прафесарам прыкладной фізікі (2005)<ref name="kanlin556">Kan, L., & Lin, S. H. (2011). ''[http://searchworks.stanford.edu/view/9087828 Wolf Prize in chemistry : an epitome of chemistry in 20th century and beyond]''. Singapore: World Scientific. p. 556.</ref><ref name="sufacultychem">[http://chemistry.stanford.edu/faculty/w-moerner Stanford University. Department of Chemistry. Faculty. W. E. Moerner.] (accessed May 15, 2014).</ref><ref>[http://www.stanford.edu/dept/app-physics/cgi-bin/person/moerner-w-e Stanford University. Department of Applied Physics. W. E. Moerner]</ref>. Мёрнер быў прызначаны старшынёй кафедры хіміі з 2011 па 2014 год<ref name="suprofiles">[https://profiles.stanford.edu/w-moerner W. E. Moerner | Stanford University Profiles] (accessed May 15, 2014).</ref>. Яго бягучыя вобласці даследаванняў і інтарэсаў уключаюць: спектраскапію адной малекулы і мікраскапію звышраздзялення, [[Фізічная хімія|фізічную хімію]], [[Хімічная фізіка|хімічную фізіку]], [[Біяфізіка|біяфізіку]], захоп наначасціц, нанафатоніку, фотарэфракцыйныя палімеры і спектральнае выпальванне дзірак<ref name="sufacultychem" /><ref>{{Cite journal|title=William E. Moerner plenary presentation: Single-molecule spectroscopy, imaging, and photocontrol -- foundations for super-resolution microscopy|journal=SPIE Newsroom|publisher=SPIE-Intl Soc Optical Eng|date=5 March 2015|issn=1818-2259|doi=10.1117/2.3201503.17|page=|last1=Spie}}</ref>. Па стане на май 2014 года Мёрнер быў пазначаны ў якасці саветніка факультэта ў 26 дысертацыях, напісаных аспірантамі Стэнфарда<ref>[http://searchworks.stanford.edu/?f%5Bformat%5D%5B%5D=Thesis&q=%22Moerner%2C+W.+E.+%22&search_field=search_author&sort=pub_date_sort+desc%2C+title_sort+asc Stanford Searchworks]. Accessed May 9, 2014.</ref>. Па стане на 16 мая 2014 года ў поўным рэзюмэ Мёрнера пазначана 386 публікацый<ref name="fullcv">[http://www.stanford.edu/group/moerner/cv/moerner_current.pdf Full CV for W. E. (William Esco) Moerner] (accessed May 15, 2014).</ref>.
 
Апошнія рэдакцыйныя і кансультатыўныя саветы, у якіх працаваў Мёрнер, уключаюць: член савета навуковых кансультантаў Нацыянальнага інстытута біямедыцынскай візуалізацыі і біяінжынерыі (NIBIB)<ref>[http://www.nibib.nih.gov/about-nibib/nibib-board-scientific-counselors/nibib-board-scientific-counselors-roster NIBIB Board of Scientific Counselors] (accessed May 14, 2014).</ref>; член кансультатыўнага савета Інстытута атамных і малекулярных навук, Акадэміка Сініца, Тайвань<ref>[http://www.iams.sinica.edu.tw/en/?link=advisors Institute of Atomic and Molecular Sciences, Academica Sinica, Taiwan, Advisory Board] (accessed May 14, 2014).</ref>; член кансультатыўнай рэдакцыйнай калегіі па хімічнай фізіцы<ref>[http://www.journals.elsevier.com/chemical-physics-letters/editorial-board/ ''Chemical Physics Letters'' Editorial Board, Advisory Editorial Board Member] (accessed May 14, 2014).</ref>; член кансультатыўнага савета Цэнтра біямедыцынскай візуалізацыі ў Стэнфардзе<ref>[http://cbis.stanford.edu/people/ Center for Biomedical Imaging at Stanford. People](accessed May 15, 2014).</ref>; і старшыня камітэта па ахове здароўя і бяспецы Стэнфардскага ўніверсітэта<ref name="suprofiles">[https://profiles.stanford.edu/w-moerner W. E. Moerner | Stanford University Profiles] (accessed May 15, 2014).</ref>.
Радок 14:
== Узнагароды ==
 
* 2001  — {{нп5|Earle K. Plyler Prize for Molecular Spectroscopy}}
* 2008  — [[Прэмія Вольфа па хіміі]]
* 2009  — {{нп5|Прэмія Ірвінга Лэнгмюра|||Irving Langmuir Prize}}
* 2013  — {{нп5|Прэмія Петэра Дэбая|||Peter Debye Award}}
* 2014  — [[Нобелеўская прэмія па хіміі]]
 
З’яўляецца ганаровым членам таварыств: старэйшы член Інстытута інжынераў электратэхнікі і электронікі 17 чэрвеня 1988 года<ref name="fullcv">[http://www.stanford.edu/group/moerner/cv/moerner_current.pdf Full CV for W. E. (William Esco) Moerner] (accessed May 15, 2014).</ref> і член [[Нацыянальная акадэмія навук ЗША|Нацыянальнай акадэміі навук ЗША]] з 2007 года<ref>[http://news.stanford.edu/news/2007/may9/nas-050907.html Mark Schwartz and Lisa Trei. 2007. "«Five professors among new members elected to National Academy of Sciences."»] ''Stanford Report'', May 3, 2007.</ref><ref name="Nair pp. 6357–6357">{{Cite journal|last=Nair|first=P.|title=QnAs with W. E. Moerner|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences|volume=109|issue=17|date=9 April 2012|issn=0027-8424|doi=10.1073/pnas.1204426109|pages=6357|pmid=22493263|pmc=3340104|bibcode=2012PNAS..109.6357N}}</ref>. Ён таксама з’яўляецца членам Аптычнага таварыства Амерыкі, 28 мая 1992 года<ref name="fullcv" /><ref>[https://www.osa.org/en-us/connect/fellows_directory/ Optical Society of America. Fellow Members Directory.] (Members and registered users may search for current Fellow Members on-line in a directory.) Moerner is listed a Fellow for 1992 (accessed May 14, 2014).</ref>; [[Амерыканскае фізічнае таварыства|Амерыканскага фізічнага таварыства]], 16 лістапада 1992 года<ref>[http://www.aps.org/programs/honors/fellowships/index.cfm APS Fellows] (accessed May 1, 2014).</ref>; [[Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук|Амерыканскаё акадэміі мастацтваў і навук]], 2001 год<ref>[http://news.stanford.edu/news/2001/may2/academy-52.html "«Three Stanford professors elected to American Academy of Arts and Sciences."»] ''Stanford Report'', May 2, 2001.</ref> і [[Амерыканская асацыяцыя садзейнічання развіццю навукі|Амерыканскай асацыяцыі па развіцці навукі]], 2004 год<ref>[http://news.stanford.edu/news/2003/november5/aaasfellows-115.html Mark Shwartz. 2003. "«Five professors join the ranks of noted science fellows."»] ''Stanford Report'', November 5, 2003.</ref>.
 
== Асабістае жыццё ==
Мёрнер нарадзіўся 24 чэрвеня 1953 года на базе ВПС Паркс у Плезантане, штат Каліфорнія. Ад нараджэння сям’я называла яго ініцыяламі WE, каб адрозніць яго ад бацькі і дзеда, якіх таксама завуць Уільямам<ref name="kanlin556">Kan, L., & Lin, S. H. (2011). ''[http://searchworks.stanford.edu/view/9087828 Wolf Prize in chemistry : an epitome of chemistry in 20th century and beyond]''. Singapore: World Scientific. p. 556.</ref>. Ён вырас у Тэхасе, дзе вучыўся ў сярэдняй школе Томаса Джэферсана ў [[Сан-Антоніа]]. Ён удзельнічаў у шматлікіх мерапрыемствах у сярэдняй школе: гурт, прамова і дэбаты, каманда па матэматыцы і прыродазнаўстве, бі-фі-хім, маска і малаток, нацыянальнае ганаровае таварыства, бойскауты, радыёаматарскі клуб, рускі клуб, клуб сацыяльнага форуму, тамада. Мёрнер і яго жонка Шэран маюць аднаго сына Дэніэла<ref>[http://www.tjhsmustangs.com/mustangspotlight?mode=PostView&bmi=1458707 ''Thomas Jefferson High School Alumni Association - — Blog: Mustang Spotlight'' on W. E. Moerner '71] (retrieved September 16, 2013).isad</ref>.
{{Зноскі|2}}
 
== Спасылкі ==
Радок 35:
* [http://65.54.113.26/Author/2999536/w-e-moerner Старонка Microsoft Academic Search for WE Moerner]
* [https://www.youtube.com/watch?v=VBmgvIATbCc Апісанне працы Мёрнера] : Прэмія за дасягненні выпускнікоў Вашынгтонскага універсітэта
{{Нобелеўская прэмія па хіміі 2001—2025}}
{{Бібліяінфармацыя}}{{2014 Nobel Prize winners}}
{{DEFAULTSORT:Мёрнер Уільям}}
[[Катэгорыя:Члены Амерыканскай асацыяцыі садзейнічання развіццю навукі]]
[[Катэгорыя:Члены Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук]]