Касцёл Божага Цела (Нясвіж): Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др рыма- ==> рымска-, перанесена: Рыма-каталіцкі → Рымска-каталіцкі з дапамогай AWB
дапаўненне, вікіфікацыя
Радок 52:
 
== Архітэктура ==
Галоўны фасад двух'ярусныдвух’ярусны, расчлянёны па вертыкалі [[пілястра]]мі, па гарызанталі — развітым [[антаблемент]]ам. Першы ярус, які займае шырыню трох [[неф]]аў, падзелены пілястрамі на пяць частак, бакавыя з якіх вылучаны прамавугольнымі аконнымі праёмамі і круглымі [[люкарны|люкарнамі]]. Уваходны [[партал]] завершаны лучковым [[франтон]]ам. Другі ярус займае шырыню цэнтральнага нефа, расчлянёны пілястрамі на тры часткі, завершаны трохвугольным франтонам з люкарнай. Абодва [[Ярус, архітэктура|ярусы]] кампазіцыйна аб'яднаныаб’яднаны ўвагнутымі бакавымі прыбудовамі, упрыгожаны чатырохарачнымі экседрамі са скульптурнымі выявамі [[Святы Мікалай|Святых Мікалая]], [[Святы Крыштоф|Крыштофа]], [[Ігнацій Лаёла|Ігнація Лаёлы]], [[Францішак Ксаверы|Францішка Ксаверыя]]. На васьмігранным [[светлавы барабан|светлавым барабане]] ўзвышаецца гранёны [[купал]], завершаны [[ліхтар]]ом з фігурным [[шлем]]ам. На [[фасад]]зе храма знаходзіцца надпіс на [[Лацінская мова|лацінскай мове]]: «Пакланіся святому храму твайму ў страху сваім».
 
Унутры цэнтральны неф шырэйшы за бакавыя, перакрыты цыліндрычным скляпеннем з [[люнет]]амі, бакавыя нефы — крыжовымі. Распор купала пагашаецца ветразямі і падпружнымі аркамі. [[Прэсбітэрый]] аддзелены ад нефа драўлянай [[разьба|разной]] агароджай. У залу адкрыты бакавыя [[капліца|капліцы]] [[Святы Андрэй|Св. Андрэя]] і [[Святы Пётр|Св. Пятра]].
 
У крыпце  — капліца Святога Крыжа і радавая пахавальня князёў Радзівілаў.
 
== Інтэр'ерІнтэр’ер ==
[[File:Касцёл Божага Цела. г. Нясвіж роспісы ў інтэр'еры 1.jpg|злева|thumb|Роспісы [[К. Д. Гескі|К. Д. Гескага]]]]
Інтэр'ерІнтэр’ер храма багата дэкарыраваны [[роспіс]]ам у тэхніцы [[грызайль]]. Фрэскамі пакрыты скляпенні цэнтральнага і бакавых нефаў, прэсбітэрыя, трансепта, нартэкса, бакавых капэл і падкупальнай прасторы. Фрэскі зроблены ў [[1750-я|1750]]—[[1760-я]] гг. з удзелам мастака [[Ксаверый Дамінік Гескі|К. Д. Гескага]], цыкл складаецца з 40 асобных кампазіцый з адлюстраваннем сцэн [[алегорыя|алегарычнага]] сэнсу, выявамі святых і дэкаратыўна-[[арнамент]]альных кампазіцый.
 
На скляпенні прэсбітэрыя размешчана фрэска «Апафеоз каталіцкай царкве». У трансепце  — сцэны з жыцця Маці Божай і Хрыста, «Ecce homo», «Ecce Mater», «Святая Сям'яСям’я», «Саламон і царыца Саўская». На скляпеннях цэнтральнага нефа шэраг сюжэтных сцэн, прысвечаных каталіцкім таінствам. У паўночным нефе сцэна «Вяртанне блуднага сына». У прасценках светлавога барабана купала ў 2 ярусы выявы святых на фоне архітэктурных куліс (магутных калон з капітэлямі, нішамі і праёмамі). У кампазіцыю фрэсак устаўлены [[картуш]]ы з вершаванымі строфамі і спасылкамі на [[Біблія|Біблію]].
 
У 1900—02 гг. фрэскі на скляпеннях, у вежы і купале былі адрэстаўрыраваны жывапісцам [[Францішак Бруздовіч|Францішкам Бруздовічам]], а таксама зроблены новыя роспісы.
Радок 69:
вячэра» (1753, копія карціны Леанарда да Вінчы). У пачатку [[1990-я|1990-х]] гг. карціна галоўнага алтара была рэстаўрыравана. У крылах [[трансепт]]а размешчаны [[мармур]]овыя алтары [[Святы Крыж|Святога Крыжа]] і [[Дзева Марыя|Дзевы Марыі]].
 
У розныя часы фундаваліся шматлікія меншыя алтары: Святых [[Ігнацій Лаёла|Ігнація Лаёлы]], [[Францішак Ксаверы|Францішка Ксаверыя]], [[Станіслаў Костка|Станіслава Косткі]], [[Святая Барбара|Барбары]], [[Святая Кацярына|Кацярыны]], [[Святая Фларыяна|Фларыяна]], [[Святы Рох|Роха]], [[Святы Себасцьян|Себасцьяна]] і інш. Над афармленнем інтэр'ераінтэр’ера ў [[1740-я|1740]]—[[1750-я]] гг. працавалі сталяры [[Міхаіл Шыманоўскі]] і [[Ян Лежбах]], мастакі [[Ян Санові]] і [[Ян Гюндэльфінгер]].
 
[[File:Нясвіж. Касцёл Божага Цела. Барэльеф Мікалая Крыштапа Радзівіла.jpg|thumb|Намагілле [[Мікалай Радзівіл Сіротка|Мікалая Радзівіла Сіроткі]]]]
Радок 93:
Касцёл пабудаваны ў ансамблі з вежай і [[калегіум езуітаў|калегіумам езуітаў]], які не захаваўся.
 
Архітэктура калегіума была вырашана ў стылі рэнесансу. П-падобны ў плане будынак пад 2-схільнымі дахамі з фігурнымі франтонамі па тарцах. Плоскасныя сцены франтальнага фасада чляніліся прамавугольнымі і арачнымі аконнымі праёмамі, па версе былі апяразаны фігурнымі атыкамі дробнага хвалепадобнага і арнаментальнага характару  — дэкаратыўныя шчыты валютнай абмалёўкі, пілястравая крапоўка, фігурныя фрызы, цэнтральная вежачка-эркер з курантамі і шатром з флюгерам. Бакавыя фасады мелі спрошчаную плоскасную трактоўку з рытмам прамавугольных і арачных аконных праёмаў. Першы паверх уяўляў сабой адкрытую галерэю-аркаду па баках цэнтральнага скразнога праезда. Паўночны і паўднёвы карпусы мелі галерэйную планіроўку, усходні  — калідорную. На 1-м паверсе паўднёвай часткі размяшчаліся 4 школьныя класы, бібліятэка з друкарняй і асобны ўнутраны двор, у паўночнай частцы  — 4 келлі, кухня, кладоўка і трапезная, якія мелі выхад у асобны абгароджаны глухой сцянон двор. Усходняе тыльнае крыло мела калідорную планіроўку і ўключала келлі, кладоўку, гасціную і інш. Да яго перпендыкулярна далучалася крыло для чэлядзі, лабараторыі, аптэкі. Другі паверх адводзіўся пад келлі манахаў, апартаменты рэктара і капліцу. Інтэр'ерыІнтэр’еры шэрагу памяшканняў былі аформлены фрэскамі. За будынкам калегіума быў спланаваны рэгулярны сад з сажалкай.
 
== Капліца Булгарына ==
[[File:Нясвіж. Касцёл Божага Цела. На першым плане капліца Булгарына.jpg|thumb|Капліца Булгарына на першым плане]]
У [[1747]] г. у двары касцёла асобна пастаўлена капліца Булгарына, вырашаная архітэктарам [[М. Педэці]] квадратным у плане аб'ёмамаб’ёмам пад шатровым дахам.
 
== Пробашчы ==
* Гжэгаж Каласоўскі (1942—1991)
* Пётр Шарко
 
== Літаратура ==
Радок 103 ⟶ 107:
* {{крыніцы/Мураваныя харалы|}}
* {{Крыніцы/Каталіцкія храмы на Беларусі (2001)}}
* Федорук А.  Т.  Старинные усадьбы Минского края.  — Минск: Полифакт, 2000.  — 416 с. ISBN 985-6107-24-5.
* Слюнькова И.  Н.  Монастыри восточной и западной традиций. Наследие архитектуры Беларуси.  — Москва: Прогресс-Традиция, 2002. ISBN 5-89826-093-5.
* Żyskar J<!--ózefat-->. Nasze kościoły: opis ilustrowany wszystkich kościołów i parafji znajdujących się na obszarach dawnej Polski i ziemiach przyległych.  — Warszawa-Peterburg, 1913.
 
{{зноскі}}