Заходне-Украінская Народная Рэспубліка: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6
Радок 85:
Пад канец верасня [[1918]] года ў Львове быў сфарміраваны Украінскі Генеральны Ваенны Камісарыят (УГВК), які распачаў працу па падрыхтоўцы ўзброеннага паўстання. У кастрычніку гэтага ж года кіраўніком камісарыяту быў прызначаны сотнік {{нп3|Украінскія Сечавыя Стральцы|Легіёну Украінскіх Сечавых Стральцоў|uk|Українські січові стрільці}} {{нп3|Дзмітрый Вітоўскі|Дзмітрый Вітоўскі|uk|Вітовський Дмитро Дмитрович}}.
 
[[18 кастрычніка]] гэтага ж года ў Львове на сходах усіх украінскіх дэпутатаў аўстрыйскага парламента, украінскіх членаў галіцкага і букавінскага [[сойм]]аў, прадстаўнікоў палітычных партый Галічыны і Букавіны, духавенства і студэнцтва была ўтворана {{нп3|Украінская Нацыянальная Рада Заходне-Украінскай Народнай Рэспублікі|Украінская Нацыянальная Рада|uk|Українська Національна Рада Західноукраїнської Народної Республіки}} — палітычны прадстаўніцкі орган украінскага народа ў Аўстра-Венгерскай імперыі<ref>[http://www.uazakon.com/documents/date_5r/pg_ifwzxr.htm Статут Української Національної Ради, прийнятий у Львові 18 жовтня 1918 года] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111120165050/http://uazakon.com/documents/date_5r/pg_ifwzxr.htm |date=20 лістапада 2011 }}</ref>.
 
[[19 кастрычніка]] [[1918]] года Рада абвясціла ўкраінскую дзяржаву на ўсёй украінскай этнічнай тэрыторыі Галічыны, Букавіны і Закарпацця<ref>[http://www.uazakon.com/documents/date_5r/pg_ifwzxd.htm Проклямація Української Національної Ради від 19 жовтня 1918 года] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111120161855/http://uazakon.com/documents/date_5r/pg_ifwzxd.htm |date=20 лістапада 2011 }}</ref> (букавінцы падтрымалі абвяшчэнне незалежнасці на {{нп3|Букавінскае веча|букавінскім вечы|uk|Буковинське віче}}). Было прынятае рашэнне аб распрацоўцы дэмакратычнай [[канстытуцыя|канстытуцыі]], а таксама быў абраны [[прэзідэнт]] Украінскай Нацыянальнай Рады, якім стаў [[Яўген Петрушэвіч]].
 
[[31 кастрычніка]] [[1918]] года ў Львове стала вядома пра прыезд у горада Польскай ліквідацыйнай камісіі (утворана [[28 кастрычніка]] [[1918]] года ў [[Кракаў|Кракаве]]), якая мусіла пераняць ад аўстрыйскага намесніка ўладу над Галічынай і далучыць яе да складу Польшчы. УНРада паставіла перад аўстрыйскім урадам пытанне пра перадачу ёй усёй паўнаты ўлады ў Галічыне і Букавіне. Аднак аўстрыйскі намеснік Галічыны генерал К. Гуйн адказаў катэгарычнай адмовай. Тады на вечаровым паседжанні УГВК (Украінскага Генеральнага Ваеннага Камісарыята) [[31 кастрычніка]] [[1918]] года было вырашана атрымаць уладу ў Львове ўзброеным шляхам.
Радок 110:
[[9 лістапада]] [[1918]] года УНРада стварыла свой часовы выканаўчы орган, які [[13 лістапада]] гэтага ж года быў ператвораны ва ўрад — {{нп3|Дзяржаўны сакратарыят Заходне-Украінскай Народнай Рэспублікі|Дзяржаўны Сакратарыят ЗУНР-ЗВ УНР|uk|Державний секретаріат ЗУНР}}.
 
У гэты ж дзень былі зацверджаныя Канстытуцыйныя асновы новаўтворанай дзяржавы — «Тимчасовий основний закон про державну самостійність українських земель колишньої Австро-Угорської монархії»<ref>[http://www.uazakon.com/documents/date_5r/pg_ifwzxc.htm Тимчасовий основний закон про державну самостійність українських земель бувшої австро-угорської монархії, ухвалений Українською Національною Радою на засіданню 13 падолиста 1918] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140803204015/http://uazakon.com/documents/date_5r/pg_ifwzxc.htm |date=3 жніўня 2014 }}</ref> ({{lang-be|«Часовы асноўны закон пра дзяржаўную самастойнасць украінскіх земляў колішняй Аўстра-Венгерскай манархіі»}}), згодна з якім яна атрымала назву «Західно-Українська Народна Республіка» ({{lang-be|Заходне-Украінская Народная Рэспубліка}}). Закон вызначаў тэрыторыію ЗУНР, якая ўключала ўкраінскія этнічныя землі і ахоплівала Галічыну, Букавіну і Закарпацце. Тэрыторыя ЗУНР складала 70 тысяч км², насельніцтва — 6 мільёнаў асоб. Быў зацверджаны герб дзяржавы — Залаты Леў на сінім фоне, і сцяг — блакітна-жоўты. Нацыянальным меншасцям на тэрыторыі ЗУНР гарантаваліся роўныя правы з украінскім насельніцтвам.
 
Часовы Асноўны закон ЗУНР быў з цягам часу дапоўнены цэлыс шэрагам законаў: пра арганізацыю войска ([[13 лістапада]] [[1918]] года), часовую адміністрацыю ([[15 лістапада]] [[1918]] года), часовую арганізацыю судаводства ([[16 лістапада|16]] і [[21 лістапада]] [[1918]] года), дзяржаўную мову ([[1 студзеня]] [[1919]] года), навучальны працэс ([[13 лютага]] [[1919]] года), грамадзянства ([[8 красавіка]] [[1919]] года), зямельную рэформу ([[14 красавіка]] [[1919]] года).
Радок 121:
[[21 лістапада]] ў выніку крывапралітных баёў польскія войскі захапілі Львоў (ля горада Перамышля не здолелі разбурыць масты і полськія войскі прыехалі на чыгуначны вакзал у Львове). Урад ЗУНР пераехаў у [[Цярнопаль]], а з [[2 студзеня]] [[1919]] года УНРада і ўрад ЗУНР знаходзіліся ў Станіслававе (зараз [[Івана-Франкоўск]]).
 
[[1 снежня]] [[1918]] года дэлегацыя УНРады і прадстаўнікі {{нп3|Дырэкторыя Украінскай Народнай Рэспублікі|Дырэкторыі УНР|uk|Директорія Української Народної Республіки}} падпісалі ў [[Фастаў|Фаставе]] папярэдняе пагадненне пра аб’яднанне ЗУНР і УНР<ref>[http://www.uazakon.com/documents/date_5r/pg_ifwzxt.htm Передвступний договір, заключений дня 1 грудня 1918 года в м. Фастові між Українською Народньою Республікою і Західно-Українською Народньою Республікою про маючу наступити злуку обох українських держав в одну державну одиницю] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140803204701/http://uazakon.com/documents/date_5r/pg_ifwzxt.htm |date=3 жніўня 2014 }}</ref> і канчаткова ўхваленую вышэйшым органам дзяржавы [[3 студзеня]] [[1919]] года.
 
[[4 студзеня]] [[1919]] года быў сфарміраваны новы ўрад на чале з {{нп3|Сідар Галубовіч|Сідарам Галубовічам|uk|Голубович Сидір Тимофійович}} і створаны Аддзел УНРады (складаўся з дзевяці членаў) пад кіраўніцтвам Яўгена Петрушэвіча.