Людамір Міхал Рагоўскі: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Removing Дуда_Ігната_Буйніцкага.jpg, it has been deleted from Commons by Fitindia because: No permission since 1 December 2021.
Няма тлумачэння праўкі
Радок 4:
 
== Біяграфія ==
[[ФайлFile:Зялёны дубочак, народная песня. Рагоўскі.jpg|мініthumb|злева|ЗапісЗялёны беларускайдубочак, народнайнародная песніпесня. «Зялёны дубочак»Рагоўскі]]
Паходзіў з інтэлігентнай польскай сям'і. З малых гадоў будучы кампазітар знаходзіўся ў атмасферы вялікай любові да музыкі. Ягоны бацька, Дамінік Рагоўскі добра граў на скрыпцы, а маці, Караліна Касакоўская, — на фартэпіяна. Яна паходзіла са шляхецкай сям'і, якая раней жыла на [[Віленшчына|Віленшчыне]]. Вядома, што няня Л. Рагоўскага была беларускага паходжання і спявала яму народныя песні. Таленавітае дзіця, ўжо ва ўзросце сямі гадоў ён добра ведаў нотную грамату і спрабаваў самастойна сачыняць музыку.
Скончыў [[Варшаўская кансерваторыя|Варшаўскую кансерваторыю]] (1906). У 1909—1912 гг. працаваў дырыжорам у [[Вільня|Вільні]]. Творчасць цесна звязана з беларускай музычнай культурай: кіраваў хорам у Беларускім музычна-драматычным гуртку, ствараў музычнае афармленне да спектакляў [[Першая беларуская трупа|трупы І. Буйніцкага]], склаў «Беларускі песеннік з нотамі для народных і школьных хароў» (выд. ў 1911), куды ўключыў і ўласныя апрацоўкі беларускіх народных песень, які адыграў вялікую ролю ў прапагандзе беларускай нацыянальнай песні<ref name="ББТ">[http://www.belarusin.net/index.php?option=com_content&view=article&id=159:admin&catid=41:2009-05-14-08-33-23&Itemid=103 Игнат Буйницкий — «бацька беларускага тэатра»] {{ref-ru}}</ref>. Аўтар 7 сімфоній, 6 опер, 2 балетаў, у т.л. «Купала» (паст. 1926, [[Варшава]]), сімфанічных паэм і сюіт, у т.л. «Беларускай сюіты» для сімфанічнага аркестра (1910), камерных, харавых, у т.л. на верш [[Я. Купала|Я. Купалы]] «А хто там ідзе?» (1910) і іншых твораў. З 1925 года жыў у [[Дуброўнік]]у ([[Харватыя]]).
 
Вучыўся ў [[Музычны ўніверсітэт Фрыдэрыка Шапена|Варшаўскім музычным інстытуце]] (скончыў у 1906), потым у музычных навучальных установах [[Лейпцыг]]у, [[Мюнхен]]а, а таксама ў [[Рым]]е і [[Парыж]]ы.
 
У 1909—1912 гг. працаваў у [[Вільня|Вільні]], дзе пачаў кіраваць сімфанічным аркестрам, весці заняткі ў школе арганістаў, супрацоўнічаць з беларускім тэатрам [[Першая беларуская трупа|Ігната Буйніцкага]], а таксама з газетай «[[Kurier Litewski (1905)|Літоўскі кур’ер]]» у якасці музычнага крытыка і публіцыста.
 
Са снежня 1926 года жыў і працаваў у [[Дуброўнік]]у ([[Харватыя]]).
 
== Творчасць ==
У час побыту ў Вільні Людамір Рагоўскі захапіўся беларускім фальклорам, пасябраваў з [[Наша Ніва (1906)|нашаніўцамі]] [[Я. Купала|Янкам Купалам]], [[І. Луцкевіч|Іванам Луцкевічам]] і [[А. Уласаў|Аляксандрам Уласавым]]. У 1910 годзе кампазітар паклаў на музыку верш Янкі Купалы «[[А хто там ідзе?]]», які газета «Наша ніва» надрукавала асобнай лістоўкай (Вільня, 1910) на [[Беларуская мова|беларускай мове]] і [[лацінка беларуская|лацінкай]]. Верш Купалы з нотамі Л. Рагоўскага быў надрукаваны таксама ў «Беларускім календары» на 1910 год.
 
СкончыўТворчасць [[Варшаўская кансерваторыя|Варшаўскую кансерваторыю]] (1906)Л. У 1909—1912 гг. працаваў дырыжорам у [[Вільня|Вільні]]. ТворчасцьРагоўскага цесна звязана з беларускай музычнай культурай: ён кіраваў хорам у [[Беларускі музычна-драматычны гурток у Вільні|Беларускім музычна-драматычным гуртку]], ствараў музычнае афармленне да спектакляў [[Першая беларуская трупа|трупы І. Буйніцкага]], склаў «Беларускі песеннік з нотамі для народных і школьных хароў» (выд. ў 1911), куды ўключыў і ўласныя апрацоўкі беларускіх народных песень, які адыграў вялікую ролю ў прапагандзе беларускай нацыянальнай песні<ref name="ББТ">[http://www.belarusin.net/index.php?option=com_content&view=article&id=159:admin&catid=41:2009-05-14-08-33-23&Itemid=103 Игнат Буйницкий — «бацька беларускага тэатра»] {{ref-ru}} {{Недаступная спасылка}}</ref>. Аўтар 7 сімфоній, 6 опер, 2 балетаў, у т.л. «Купала» (паст. 1926, [[Варшава]]), сімфанічных паэм і сюіт, у т.л. «Беларускай сюіты» для сімфанічнага аркестра (1910), камерных, харавых, у т.л. на верш [[Я. Купала|Я. Купалы]] «А хто там ідзе?» (1910) і іншых твораў. З 1925 года жыў у [[Дуброўнік]]у ([[Харватыя]]).
 
Музычная спадчына Л. Рагоўскага складае 7 сімфоній, 7 опер, 3 балеты, у т.л. «Купала» (паст. 1926, [[Варшава]]), шэраг сімфанічных паэм, аркестравых сюіт, камерных і харавых твораў, кантаты і квартэты, музыку да спектакляў.
 
== Цікавыя факты ==
У публікацыі «Нашай Нівы» з 1910 года (3 снежня, № 49) чытаем, што пасля заканчэння сімфанічнага канцэрта кампазітара і дырыжора Людаміра Міхала Рагоўскага ў Вільні (12 лістапада) у знак падзякі за ўклад у развіццё беларускай музыкі «яму былі дадзены на ўспамін… ад арганізатараў беларускага тэатру — беларуская [[Беларуская дуда|дуда]]<ref>https://www.svaboda.org/a/27937897.html</ref>». Дуду дарыў [[Ігнат Буйніцкі]]. Па словах даследчыцы Ірыны Шумскай, калі ў 1911 годзе Міхал Рагоўскі пераяжджаў з Вільні ў Парыж, то ахвяраваў падораныя інструменты ў калекцыю Івана Луцкевіча, якая стала пазней асновай для беларускага музея ў Вільні. Пасля ліквідацыі беларускага музея дуда засталася ў фондзе аднаго з літоўскіх музеяў, пад нумарам LNM EM95. Вядомая як «[[Дуда Ігната Буйніцкага]]». Колавая ліра 1809 года, падораная Рагоўскаму падчас таго самага канцэрту, трапіла ў Беларусь і захоўвалася ў зборах Беларускага дзяржаўнага музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, адкуль была перададзена Нацыянальнаму музею гісторыі і культуры Беларусі (зараз Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь) у 1957 годзе<ref>«''Дудары Глыбоцкага краю''» В. Воранаў</ref>.
 
Радок 12 ⟶ 26:
 
== Літаратура ==
* {{Крыніцы/БелЭн|13|||202}}
* {{Крыніцы/ЭГБ|6-1|||45}}
* Тэатральная Беларусь: энцыклапедыя: у 2 т. / пад агульн.рэд. А. В. Сабалеўскага. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т.2. — С. 286.
* Беларускі фальклор : энцыклапедыя : [у 2 т.]. — Мінск, 2005. — Т. 2. — С. 414.
* {{крыніцы/ЭЛМБ|том=4|старонкі=446|артыкул=|аўтар=}}
 
{{Бібліяінфармацыя}}
{{DEFAULTSORT:Рагоўскі Людамір}}
[[Катэгорыя:Кампазітары Польшчы]]