Пінская шляхта (п’еса): Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др Праўкі аўтарства 37.215.43.187 (размовы) адкочаныя; вернута апошняя версія аўтарства Artsiom91
Тэг: Адкат
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6
Радок 12:
}}
 
'''«Пінская шляхта»''' — п’еса класіка беларускай літаратуры, майстра камічнага жанру [[Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч|Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча]]<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | год =| url = http://www.livelib.ru/book/1000330091 | загаловак = Пінская шляхта| фармат = | назва праекту = | выдавецтва = Живая библиотека| дата = 26 лютага 2013 | мова = | каментар = }}</ref> (фарс-вадэвіль у адной дзеі<ref name="Куп">{{Спасылка | аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | год = | url =http://kupalauski.by/performances/mainstage/pinsk-nobility/ | загаловак = Пінская шляхта | фармат = | назва праекту = | выдавецтва = | дата = 26 лютага 2013 | мова = | каментар = | title =Архіўная копія | accessdate =28 лютага 2013 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20130110221202/http://kupalauski.by/performances/mainstage/pinsk-nobility/ | archivedate =10 студзеня 2013 | deadurl =yes }}</ref>). Напісана ў [[1866]] годзе, першая публікацыя з’явілася ў [[1918]] годзе ў часопісе [[Вольная Беларусь (1917)|«Вольная Беларусь»]] (№ 30-31)<ref name="НГАБ">{{Спасылка | аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | год =| url =http://archives.gov.by/index.php?id=254193 | загаловак =«Пінская шляхта» | фармат = | назва праекту =Драматургічныя творы | выдавецтва = Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі| дата = 26 лютага 2013 | мова = | каментар = }}</ref>, у беларускім перакладзе [[Язэп Лёсік|Я. Лёсіка]]<ref name='lepeshaw 2002'/>.
 
== Гістарычны кантэкст ==
Радок 48:
Два збяднелыя, але ганарыстыя шляхціцы з Піншчыны, Ціхон Пратасавіцкі і Іван Цюхай-Ліпскі, «п’яныя завяліся ды пабіліся з сабою за шляхецтва», бо другі назваў першага «мужыком». Сварка бацькоў пагражае шлюбу закаханых дзяцей — дачкі Пратасавіцкага Марысі і сына Цюхай-Ліпскага Грышкі. Куторга, шасцідзесяцігадовы «кавалер», хоча ўзяць замуж 17-гадовую Марысю, а за гэта гатоў «крыва» сведчыць на карысць Ціхона Пратасавіцкага. Але на разбор справы прыязджае станавы прыстаў Кручкоў, і ўсё канчаецца шчасліва: шляхціцы мірацца, дзяцей бласлаўляюць да шлюбу, і ўсе радасна танцуюць, спяваюць.
 
У п’есе В. Дунін-Марцінкевіч высмейвае царскі суд, бюракратызм і хабарніцтва чыноўнікаў, якія самі ж і парушаюць усе магчымыя законы, якія яны прадстаўляюць, і выносяць абсурдныя прыгаворы<ref name="Куп" /><ref name="НГАБ" /><ref name="Хаўстовіч">{{Спасылка | аўтар =[[Мікола Хаўстовіч|М. Хаўстовіч]] | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | год =26 лютага 2013 | url = http://litaraturaznaustwa.ru/2012/02/02/xa%d1%9estovich-m-zagadka-%e2%80%9cpinskae-shlyaxty%e2%80%9d/ | загаловак =Загадка «Пінскае шляхты» | фармат = | назва праекту = Літаразнаўства | выдавецтва =Mowaznaustwa.ru | дата = 26 лютага 2013 | мова = | каментар = Працы кафедры гісторыі беларускай літаратуры Белдзяржуніверсітэта. – Вып.2. – Мінск, 2002 | title =Архіўная копія | accessdate =28 лютага 2013 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20150213061539/http://litaraturaznaustwa.ru/2012/02/02/xa%d1%9estovich-m-zagadka-%e2%80%9cpinskae-shlyaxty%e2%80%9d/ | archivedate =13 лютага 2015 | deadurl =yes }}</ref>.
 
Станавы прыстаў Кручкоў, якога палешукі называюць «Найяснейшая Карона» (гэты зварот афіцыйна прымяняўся толькі ў дачыненні да манарха), піша і тут жа чытае пастановы і «следства» і «суда», звяртаючыся да царскіх «указаў» і «законаў» [[Статут ВКЛ|Статута Вялікага Княства Літоўскага]]. «Як ён, на нашу бяду, усе ўказы і законы як рэпу грызе і не заікнецца, хрэн яму ў вочы!» — здзіўляецца Пратасавіцкі, не задумваючыся нават, што дзеянне Статута ВКЛ у Беларусі было адменена яшчэ ў 1840 годзе, а расійскія цары Пётр І, Кацярына ІІ і Елізавета Пятроўна, якія жылі ў ХVІІІ стагоддзі, ніяк не маглі выдаць свае ўказы ў 1895, 1903 і нават у… 1988 гадах. Страх настолькі паралізаваў свядомасць пінскай шляхты, што яна нават не разумее, у якім стагоддзі жыве або што ў месяцы не можа быць больш чым 31 дзень (у вуснах жа Кручкова гучыць і «49 апреля», і «марта 69 дня», і «октября 45 числа»).