УНОВИС: Розніца паміж версіямі

'''УНОВИС''' («Утвердители новага мастацтва») — авангарднае мастац[[Казімір Малевіч|к]]<nowiki/>ае аб'яднанне, створанае К. [[Казімір Малевіч|З.Казімірам Малевічам]] у [[Віцебск|Віцебску]] ([[Беларусь]]).

Аб'яднанне ўяўляла сабой ранні прыклад арт-групоўкі новага тыпа, створанае — што характэрна для савецкага пострэвалюцыйнага дзесяцігоддзя — на базе дзяржустановы. Узнікла гэтая групоўка пасля таго, як рэктар новастворанай Народнай мастацкай школы (пазней — Свабодных мастацкіх майстэрань і, нарэшце, Віцебскага мастацка-практычнага інстытута) [[Вера Міхайлаўна Ермалаева|Вера Ермалаева]] запрасіла ў [[1919]] Малевича для кіраўніцтва жывапіснай майстэрняй. Стваральнік супрэматызму, прыехаўшы ў Віцебск, аб'яднаў навокал сябе групу вучняў ([[Лазар Маркавіч Лісіцкі|Лазар Лісіцкі]], [[Яўгенія Магарыл]], [[Мікалай Суецін]], [[Лазар Хідэкель]], [[Ілля Чашнік]], [[Давід Аронавіч Якерсон|Давід Якерсон]], [[Леў Юдзін]] і інш.), у лік якіх увайшла і сама Ермалаева. Яны ладзілі выстаўкі-абмеркаванні работ выкладчыц і вучняў, філасофскія дыспуты, чынна ўдзельнічалі ў афармленні горада да рэвалюцыйных святаў. Урэшце, лаяльнасць і нават «рэвалюцыйнасць» «уновисов» была палітычным фасадам іх супрэматычна-канструктывісцкай праграмы, поўнай незалежнага эстэтычнага містыцызму, нацэленага на «стварэнне чыстага жывапіснага вобраза» (як увасаблення «новай свядомасці»), а не «утылітарных неабходнасцей» (Малевич, стацця УновисМалевіч, [[1921]]). Рознага ж роду дызайнерскія распрацоўкі, у тым ліку і наглядны агітпроп, служылі толькі педагагічнымі мадэлямі гэтага ідэала.

[[Файл:UNOVIS_group_photo_1920.jpg|злева|міні|205x205пкс|Фота сяброў УНОВИС, з МалевмчамМалевічам у цэнтры.]]

Паводле хронікі "Уновиса", складзенай сябрам творкома [[Іван Трафімавіч Гаўрыс|Іванам Гаўрысам]], заўважная актыўная работа новай творчай віцебскай арганізацыі: «17 студзеня 1920. Арганізацыйнае пасяджэнне групы маладых кубістаў. 19 студзеня. Група „Молпосновис“, маладыя паслядоўнікі новага мастацтва. 28 студзеня. Зліццё малодшай групы са старэйшай, назва „Посновис“. Работа па рэпытыцыях і пісанню дэкарацый для оперы А. Кручоных „Перамога над сонцам“ і супрэматычнага балета. Мітынгі ў майстэрнях і агульны ў школе аб новым мастацтве. 3 лютага. Прынятая праграма заняткаў у майстэрнях Посновиса. 6 лютага. Выступленне Посновиса з мітынгам-спектаклем („Перамога над сонцам“, супрэматычны балет). 14 красавіка. Паколькі калектыў з'яўляецца не толькі паслядоўнікам новага, але і яго рэвалюцыйным заснавальнікам, назву усталяваць Уновис — утвердителей новага мастацтва…». Сваю дачку, якая нарадзілася праз тыдзень, К. Малевіч назваў УнойУнай. Чорны квадрат з'яўляўся эмблемай сяброў Уновиса, яго прышывалі да рукава.<ref>{{Артыкул|год=1988}}</ref>

У [[1920]] адкрыўся філіял «Уновиса» у [[Смаленск|Смоленске]] (пад кіраўніцтвам ма[[Уладзіслаў Максімілянавіч Страмінскі|ст]]<nowiki/>акоў, мужа і жонкі Уладзіслава Страмінскага і Кацярыны Кобра), а таксама філіялы ў [[Масква|Маскве]], [[Перм|Пермі]], [[Саратаў|Саратаве]] і некаторых іншых гарадах. Але ўжо дастаткова хутка — у сувязі з рэарганізацыяй Наркамасветы і яго анты-авангардным зрухам «направа» — умовы працы рэзка пагоршыліся. Да і ў бытавым плане ў Віцебску жыць стала цяжка.

У маі 1922 года адбыўся першы і апошні выпуск вучэбнай установы, з 10 выпускнікоў 8 былі сябрамі Уновиса. М. СуеціннСуецін, Л. Хідэкель, І. Чашнік, Л. Юдзін і Н. Коган разам з некалькімі студэнтамі малодшых курсаў летам [[1922|1922 года]] з'ехалі ў ПетроградПетраград. Віцебская група ўвайшла ў структуры створанага і руководимого Малевичем ГИНХУКа (Інстытута мастацкай культуры).