Вікіпедыя

Левабярэжная Украіна: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
[[Файл:Ukraine-Livoberezzhya.png|thumb|right|250px|Левабярэжная Украіна ў XVII стагоддзі]]
'''Левабярэжная Украіна''' ({{lang-ua|Лівобережна Україна}})  — найменне ўсходняй часткі [[Кіеўская Украіна|Украіны]], размешчанай на левым беразе па цячэнні [[Днепр]]а. Складалася з сучасных [[Чарнігаўская вобласць|Чарнігаўскай]], [[Палтаўская вобласць|Палтаўскай]], часткі [[Сумская вобласць|Сумскай]] абласцей, а таксама з усходніх частак [[Кіеўская вобласць|Кіеўскай]] і [[Чаркаская вобласць|Чаркаскай абласцей]]. На ўсходзе Левабярэжная Украіна межавала са [[Слабадская Украіна|Слабадской Украінай]], на поўдні  — з землямі [[Запарожская Сечы|Запарожскай Сечы]].
 
== Гісторыя ==
Гістарычна, назва Левабярэжная Украіна ўзнікла ў [[XVII]] стагоддзі, падчас грамадзянскай вайны ў [[Гетманшчына|Гетманшчыне]], якая ўвайшла ў гісторыю пад назвай [[Руіна, гісторыя Украіны|Руіна]]. З прычыны расколу ў стане казакоў падчас [[вайна Расіі з Рэччу Паспалітай, 1654—1667|вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1654—1667]] гадоў, на абодвух берагах Дняпра быў выбраны свой гетман. На Левабярэжнай Украіне ім стаў у [[1663]] годзе [[Іван Брухавецкі]], на [[Правабярэжная Украіна|Правабярэжнай Украіне]]  — [[Павел Цяцера]]. Раскол Украіны па Дняпры быў юрыдычна замацаваны [[Андросаўскае перамір'е|Андросаўскім перамір'емперамір’ем]] у [[1667]] годзе, пасля чаго Левабярэжная Украіна, захаваўшы аўтаномію, афіцыйна ўвайшла ў склад [[Рускае царства|Рускага царства]]. Гэты статус быў адменены [[Кацярына II|Кацярынай II]] у [[1781]] годзе.
 
Левабярэжная Украіна падзялялася на палкі і сотні, на чале якіх стаялі палкоўнікі і сотнікі. Фармальна гэтыя пасады былі выбарнымі, аднак фактычна іх займалі прадстаўнікі казацкай старшыны, якія прызначаліся гетманам і ўхваляліся царскім указам. У [[1722]]—[[1734]] гадах і пасля [[1764]] года кіраваннем Левабярэжнай Украіны займалася [[Маларасійская калегія]]. Пасля [[1781]] года Левабярэжная Украіна была падзелена на [[Чарнігаўскае намесніцтва|Чарнігаўскае]], [[Ноўгарад-Северскае намесніцтва|Ноўгарад-Северскае]] і [[Кіеўскае намесніцтва|Кіеўскае намесніцтвы]]. У [[1796]] яна стала [[Маларасійская губерня|Маларасійскай губерняй]], а ў [[1802]] годзе была падзелена на [[Чарнігаўская губерня|Чарнігаўскую]] і [[Палтаўская губерня|Палтаўскую губерню]]. Казацкія палкі былі ператвораны ў рэгулярныя палкі рускай арміі.
Радок 17:
 
== Гетманы Войска Запарожскага Левабярэжнай Украіны ==
# [[Іван Бяспалы]] (наказны гетман)  — [[1658]]—[[1659]]
# [[Якім Самко]] (наказны гетман)  — [[1660]]—[[1663]]
# [[Іван Брухавецкі]]  — у 1663 «кашавы гетман» Запарожскай Сечы, гетман Войска Запарожскага [[1663]]—[[1668]]
# [[Дзям'ян Мнагагрэшны]]  — [[1669]]—[[1672]]
# [[Іван Самойлавіч]]  — [[1672]]—[[1687]]
# [[Іван Мазепа]]  — [[1687]]—[[1704]]
 
== Насельніцтва ==
Левабярэжная Украіна адрознівалася адной з самых вялікіх доляў усходне-славянскага насельніцтва ў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] (больш за 95 %), і ў наш час трыма асноўнымі народамі Левабярэжнай Украіны з'яўляюццаз’яўляюцца [[украінцы|ўкраінцы]], [[Рускія ва Украіне|рускія]] і [[беларусы]].
 
{| class="wikitable"
|- bgcolor="#D7D7D7"
! Вобласць!! Украінцы, тыс. !! Украінцы, % !! Рускія, тыс. !! Рускія, % !! Беларусы, тыс. !! Беларусы, %
|-
| [[Палтаўская вобласць|Палтаўская]]||1481,1 тыс. || 91,4  % || 117,1 тыс. || 7,2  %|| 6,3 тыс. || 0,4  %
|-
| [[Чарнігаўская вобласць|Чарнігаўская]]||1155,4 тыс. || 93,5  % ||62,2 тыс. || 5  % ||7,1 тыс. || 0,6  %
|-
| [[Сумская вобласць|Сумская]]||1152 тыс. || 88,8  % ||121,7 тыс. || 9,4  % ||4,3 тыс. || 0,3  %
|}
 
Радок 41:
* [[Правабярэжная Украіна]]
* [[Слабадская Украіна]]
 
{{зноскі}}
 
{{Гістарычныя вобласці Украіны}}
 
[[Катэгорыя:Гістарычныя вобласці Украіны]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Левабярэжная_Украіна"