Пазнаньскае паўстанне: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 34:
== Гісторыя паўстання ==
[[Файл:German Empire - Prussia - Posen (1871).svg|thumb|злева|Германская імперыя ў даваенных межах 1914: чырвоным — правінцы Позен]]
Пасля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] у [[1793]] годзе, а затым, пасля [[Венскі кангрэс|Венскага кангрэса 1815]] Вялікапольшча належала Прусіі. З [[Аб'яднанне Германіі, 1871|аб'яднаннемаб’яднаннем Германіі]] [[Бісмарк]]ам ў [[1871]] годзе, правінцыя Позен стала часткай новай нямецкай нацыянальнай дзяржавы. Палітычныя супярэчнасці ў правінцыі, якую насялялі амаль дзве траціны каталіцкіх палякаў пачаліся ў сувязі з германізацыяй (Kulturkampf).
 
У канцы [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]], польскі нацыянальны рух у [[Познань|Познані]] не страчваў надзеі ўключэння ў магчымую адроджаную польскую дзяржаву. Асновай да ўз'яднанняўз’яднання стала марыянеткавае прагерманскае [[Каралеўства Польскае, 1916—1918|рэгенцкае каралеўства Польшча]]. Тым не менш, нягледзячы на [[​​Чатырнаццаць пунктаў Вільсана|​​Чатырнаццаць пунктаў]] [[прэзідэнт ЗША|прэзідэнта ЗША]] [[Вудра Вільсан]]а і абвяшчэння ў іх нацыянальнага самавызначэння палякаў, межы Польшчы былі нявызначанымі. Нацыянальныя польскія войскі ў правінцыі Позен вырашылі паўстаць. Яны чакалі спрыяльнага моманту і ён быў выкарыстаны: [[Лістападаўская рэвалюцыя|лістападаўская рэвалюцыя ў Германіі]] паскорыла прыняцце рашэння паўстаць, тым болей палітычная расстаноўка сіл у рэгіёне была нявырашанай.
 
У лістападзе [[1918]] года палякі вагаліся паўставаць ці не бо мелі роўнае прадстаўніцтва ў мясцовых кіроўных органах — пяць польскіх і нямецкіх прадстаўнікоў. Пачынаючы з снежня 1918 пачаліся заклікі да далучэння да Польшчы. Затым наведванне патрыятычнага піяніста і пазней польскага ўрада [[Ігнацы Ян Падарэўскі|Падарэўскага]], які быў сустрэты з энтузіязмам па прыбыцці польскім насельніцтвам горада, выклікала паўстанне. [[27 снежня]] 1918 падчас польскай дэманстрацыі пачалася страляніна.
Паўстанцы захапілі ўсю правінцыю Позэн за выключэннем яе паўночных і паўночна-ўсходніх ускраін. Паўстанне скончылася 16 лютага 1919 перамір'емперамір’ем ў Трыры, якое было заснавана на прынцыпах Кампьенскага перамір'яперамір’я ад 11 лістапада 1918, якім скончылася Першая Сусветная вайна. Гэта быў адзно з чатырох, разам з Пазнаньскім паўстаннем 1806 Сейненскім паўстаннем ў 1919 годзе і другім Сілезскім паўстаннем у 1920 годзе, пераможных паўстанняў у польскай гісторыі. Першае з польскіх паўстанняў гэтага перыяду, побач з Трэцім Сілезскім паўстаннем у 1921 годзе, што рэалізавала ўсе свае мэты.
 
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}
{{Польскія паўстанні}}
 
[[Катэгорыя:Паўстанні ў Польшчы]]