Вікіпедыя

Партызаны: Розніца паміж версіямі

Артыкул Размовы

Партызаны (правіць)

Версія ад 15:45, 5 красавіка 2022

199 байтаў выдалена ,  4 месяцы таму
няма тлумачэння праўкі
(афармленне, арфаграфія, вікіфікацыя)
Няма тлумачэння праўкі
 
{{арфаграфія}}
[[Файл:Soviet_guerillaIV_crnogorska_proleterska_brigada.jpgJPG|справа|міні|200x200пкс234x234пкс|[[Савецкі партызанскі рух (1941—1944)|СавецкіяЮгаслаўскія партызаны]] ў [[БеларусьЧарнагорыя|БеларусіЧарнагорыі]], 19431941—1945 годгады]]
[[Файл:IV_crnogorska_proleterska_brigada.JPG|справа|міні|234x234пкс|Югаслаўскія партызаны ў [[Чарнагорыя|Чарнагорыі]], 1941-1945 гады]]
[[Файл:RIAN_archive_965_A_guerrilla_commander_teaching_his_fighters_to_use_weapons.jpg|справа|міні|200x200пкс|Камандзір партызанскага атрада знаёміць байцоў са зброяй. Смаленская вобласць, 23 жніўня 1941 года]]
'''Партызан''' (ад {{Lang-it|Partigiano}}  — прыхільнік пэўнай грамадскай групы, партыі)  — асоба, якая вядзе ўзброеную барацьбу на тэрыторыі, акупаванай праціўнікам або кантраляванай супрацьлеглымі палітычнымі сіламі, з ужываннем метадаў [[Партызанская вайна|партызанскай вайны]]; удзельнік партызанскага атрада<ref>[http://slovari.yandex.ru/dict/ushakov/article/ushakov/16/us305303.htm «Партизан» в словарях русского языка — Яндекс. Словари]{{Недаступная спасылка}}(недаступная спасылка)
[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі]]
[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі]]</ref>.
 
Слова «партызан» ужываецца пераважна як агульная назва удзельнікаў недзяржаўных, гэта значыць, якія не з'яўляюццаз’яўляюцца рэгулярнай арміяй (або рэгулярных, якія дзейнічаюць у адрыве ад асноўных сіл), ваенных аб'яднанняў аб’яднанняў — ваенных атрадаў, якія складаюцца з прыхільнікаў пэўных палітычных (ўладных) колаў або грамадскіх сіл дадзенай краіны і якія выкарыстоўваюць падтрымку мясцовага насельніцтва.
 
Неафіцыйны, нефармальны характар гэтых атрадаў часцей за ўсё звязаны з тым, што іх мэтай з'яўляеццаз’яўляецца барацьба супраць існуючай у краіне ўлады (палітычнага або ваеннага рэжыму), або акупацыйнага рэжыму варожай краіны; прычым пераважна ваенным шляхам, метадамі [[Партызанская вайна|партызанскай вайны]] ў тыле праціўніка  — [[дыверсія|дыверсіі]], [[тэрор]], узброеныя сутыкненні з сіламі паліцыі, [[Ваенная справа|рэгулярнай арміі]], мясцовай адміністрацыі і г. д., карыстаючыся замаскіраваным перамяшчэннем па тэрыторыі і пазбягаючы франтальных сутыкненняў з праўзыходнымі сіламі праціўніка.
 
Партызанскія атрады і тактыка партызанскай вайны ў тыле праціўніка шырока ўжывалася падчас шматлікіх войнаў і лакальных канфліктаў.
 
Партызанскі рух з'яўляеццаз’яўляецца праявай народнай вайны супраць вайсковых [[Падраздзяленне|падраздзяленняў]] і адміністрацыі, якія насельніцтва лічыць чужымі і акупацыйнымі. Партызанскія сілы могуць выкарыстоўвацца ў ходзе рэгулярнай вайны для дэзарганізацыі тылу праціўніка.
 
У [[Расійская імперыя|Расіі]] і [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] партызанскія злучэнні адыгралі значную ролю ў разгроме захопнікаў у ходзе [[Вайна 1812 года|Айчыннай вайны 1812 года]] і [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]], у працэсе [[Першая сусветная вайна|Першай Сусветнай вайны]], у гады [[Грамадзянская вайна ў Расіі|Грамадзянскай вайны]] і Інтэрвенцыі, у ходзе барацьбы з контррэвалюцыяй на тэрыторыі краіны, так і за яе межамі (групы Актыўнай выведкі ў Польшчы, дарадцы партызанскіх фарміраванняў у [[Грамадзянская вайна ў Кітаі|Кітаі]] і [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі|Іспаніі]]). Выкарыстоўваліся пры вырашэнні задач стрымання забеспячэння варожых падраздзяленняў, зніжэння іх баявога духу, знішчэння разрозненых груп праціўніка, адміністрацыйнага і ідэалагічнага кантролю за мясцовым насельніцтвам. Пры гэтым практыкавалася як забеспячэнне ваеннымі матэрыяламі і спецыялістамі стыхійна ўтварыліся баявых груп (самаарганізацыя насельніцтва, акружаныя групы [[Ваеннаслужачы|вайскоўцаў]]), так і закід на акупаваную (кантраляваную праціўнікам) тэрыторыю арганізатарскіх груп і рэгулярных баявых падраздзяленняў, частак і злучэнняў.
 
== Ужыванне тэрміна ў розны час ==
У сувязі са станоўчай афарбоўкай слова «партызан», якое азначае свайго народнага змагара, гэта слова не ўжываецца да варагуючым узброеным групоўкам розных плыняў і [[Сепаратызм|сепаратыстаў]]. Хоць яны часта выкарыстоўваюць партызанскія метады дыверсійнай, канспіратыўнай і ідэалагічнай дзейнасці. Для іх вызначэння выкарыстоўваюцца тэрміны  — «[[Бандытызм|бандыты]]», «[[Тэрарызм|тэрарыстычная]] група», «незаконныя ўзброеныя фармаванні» або «ўзброеная [[апазіцыя]]».
 
У [[СССР]] у [[1930-я]] гады склалася практыка ўжывання слова «партызан» (таксама «чырвоны партызан») у значэнні «той, хто раней удзельнічаў у партызанскіх дзеяннях у Грамадзянскай вайне на баку [[Рабоча-сялянская Чырвоная армія|Чырвонай Арміі]]». Слова мела станоўчую эмацыйную афарбоўку і з'яўляласяз’яўлялася часткай сацыяльнага статусу чалавека. Адлюстраванне гэтага словаўжывання прысутнічае ў многіх кінатворах той эпохі (напрыклад, фільм «Аэроград»).
 
Напрацягу і адразу пасля Вялікай Айчыннай вайны аналагічнае словаўжыванне таксама замацавалася ў дачыненні да ўсіх, хто удзельнічаў у партызанскіх дзеяннях, незалежна ад іх бягучага статусу.
 
== Спасылкі ==
* Вус Н. А. [http://colovrat.at.ua/publ/1-1-0-322 Есть бессмертие в смерти такой] / Н. А. Вус // История Змиевского края. – — Змиев. – — 29.10.2016.
{{Бібліяінфармацыя}}
[[Катэгорыя:Ваенная навука]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Адмысловае:MobileDiff/4098690"