Тэўтонскі ордэн: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 |
⚔ Тэгі: Праўка з маб. прылады Праўка праз мабільную версію сайта |
||
Радок 6:
У [[1226]] [[Герман фон Зальц]] адгукнуўся на просьбу аб дапамозе кн. Конрада Мазавецкага і арганізаваў крыжовы паход супраць прусаў. Па дагавору з Конрадам Т.о. атрымаў у валоданне Хэлмінскую зямлю ў Мазовіі ў якасці плацдарму, а таксама ўсе землі, якія заваюе ў паганскай Прусіі. У [[1234]] Т.о. фармальна прызнаў свае ўладанні папскім [[лен]]ам, але папраўдзе быў асобнай дзяржавай, паколькі слабая папская ўлада не магла аказаць на яго хоць колькі-небудзь істотнага ўплыву. У [[1237]] Т.о., значна ўзмацніўся, далучышы Ордэн мечаносцаў, які пацярпеў перад гэтым паразы ад русінаў (літоўцы), жамойтаў і земгалаў. У наступныя стагоддзі Т.о. усталяваў кантроль над усім балтыйскім узбярэжжам ад меж Памор'я да Фінскага заліва ({{таксама}}: [[вайна Тэўтонскага ордэна ў Прусіі|вайна Ордэна ў Прусіі]], [[вайна Тэўтонскага ордэна і ВКЛ|вайна Ордэна з ВКЛ]]), будуючы рад гарадоў (напр., [[Мемель]], [[1253]]) і замкаў, і заступаючы Польшчы і ВКЛ выхад да Балтыйскага мора. Т.о. вылучалі землі нямецкім рыцарам у якасці ленаў, сялілі на заваяваных землях нямецкіх сялян і разам з Ганзейскім саюзам гарадоў заснавалі шэраг новых гандлёвых паселішчаў. У [[1309]] Т.о. перанёс сваю сталіцу ў [[Марыенбург]] (сучас. Мальбарк, Польшча).
У пач. XIV ст. Т.о. дасягнуў вяршыні сваёй магутнасці і росквіту. У 2-ой пал. XIV ст. адбылося ўзмацненне Польшчы, асабліва пасля яе аб'яднання з ВКЛ. У час [[Вялікая вайна, 1409-1411|Вялікай вайны]] з саюзнымі Польшчай і ВКЛ магутнасць Ордэна была зломлена, найперш у [[Грунвальдская бітва|Грунвальдскай бітве]] ([[1410]]). Па Торуньскім міры 1466, які завяршыў Трынаццацігадовую вайну Польшчы з Т.о. (1454–66), апошні прызнаў сябе васалам Польшчы і перадаў ёй Заходнюю Прусію. У [[1525]] вялікі магістр Т.о. Альбрэхт Старэйшы Гагенцолерн прыняў лютэранства і правёў секулярызацыю Ордэна ва Усходняй Прусіі, якая стала з гэтага часу яго спадчынным герцагствам. Калі ў 1618 гэтая дынастычная лінія спынілася, герцагства перайшло ў валоданне брадэнбургскіх курфюрстаў, таксама з Гагенцолернаў.
У [[1801]] Францыя далучыла землі Тэўтонскага ордэна на захад ад Рэйна, а ў [[1809]] Напалеон сваім дэкрэтам скасаваў ордэн і аддаў яго зямлі на правым беразе Рэйна нямецкім саюзнікам.
| |||