Атлантыда: Розніца паміж версіямі

{{арфаграфія}}{{вікіфікацыя}}{{фарматаванне}}

 

 

Усе звесткі пра Атлантыду ўтрымоўваюцца ў Платона ў двух дыялогах: «Тимей» (коратка) і «Критий» (больш разгорнута).

 

Як мяркуюць, першапачатковай мэтай Платона было выкрыць атлантаў, намаляваўшы іх цалкам адмоўным прыкладам сквапнасці і ганарыстасці, спараджальных багаццем і пагоняй за магутнасцю — у сваім родзе антыўтопію, противопоставляемую ўтапічным Афінам; але, пачаўшы апісваць Атлантыду, Платон захапіўся і па чыста мастацкіх чынніках стварыла прыцягальная выява раскошнай і магутнай дзяржавы, так што Атлантыда, у якасці ўтопіі, зусім зацямніла бледны нарыс бедных і дабрадзейных Афін. Не выключана, што менавіта гэта неадпаведнасць задумы і выніку і з'явілася чыннікам таго, што дыялог не быў скончаны.

 

Сучасныя атлантологи схільныя суадносіць да згадванняў пра Атлантыду аповяды пра атлантаў — афрыканскім (відавочна берберскім) племя ў горах Атласа, пра які кажуць Герадот, Диодор Сіцылійскі і Пліній Старэйшы; гэтыя атланты па іх аповядах не мелі ўласных імёнаў, не бачылі сноў і ўрэшце былі знішчаны сваімі суседзямі трагладытамі; Диодор Сіцылійскі паведамляе яшчэ, што яны ваявалі з амазонкамі. Што ж да ўласна Атлантыды, тое хадзячае меркаванне зводзілася да фразы (якая прыпісваецца Арыстоцелю), што «(сам жа) стваральнік і прымусіў яе знікнуць». Супраць гэтага меркавання выступаў Посидоний, які, цікавячыся фактамі ссядання сушы, на гэтай падставе знайшоў аповяд праўдападобным (Страбон, Геаграфія, II, 3.6). Ва II у. Элиан, які быў, уласна, толькі безадказным збіральнікам анекдотаў, сярод іншага паведамляе, як апраналіся цары атлантаў, каб падкрэсліць сваё паходжанне ад Пасейдона; хутчэй за ўсё гэты аповяд — плён нечай неўтаймаванай фантазіі. У V у. неаплатонік Прокл, у сваіх каментарах да «Тимею», распавядае пра паслядоўніка Платона Кранторе, які каля 260 г. да н. э. адмыслова наведаў Егіпет з мэтай пазнаць пра Атлантыду і нібы бачыў у храме багіні Нейт у Саисе калоны з надпісамі, якія распавядаюць яе гісторыю. Акрамя таго ён піша: "Тое, што востраў такога характару і памераў некалі існаваў, вынікае з аповядаў некаторых пісьменнікаў, якія даследавалі наваколлі Вонкавага мора. Бо, па іх словах, у тым моры ў іх час было сем астравоў, прысвечаных Персефоне, і таксама тры іншых астравы велізарных памераў, адзін з якіх быў прысвечаны Плутону, іншы Аммону, а затым Пасейдону, памеры якога складалі тысячу стадиев (180 км.); і жыхары іх — дадае ён — захавалі адданні, якія ідуць ад іх продкаў, пра невымерна большы востраў Атлантыдзе, якая сапраўды існавала там і якая на працягу шматлікіх пакаленняў правіла ўсімі астравамі і сапраўды гэтак жа была прысвечана Пасейдону. Цяпер Марцелл апісаў гэта ў «Эфиопике»". Гэты Марцелл з іншых крыніц невядомы; мяркуюць, што яго «Эфиопика» — папросту раман.

 

 

Атлантыда — выдумка Платона

 

Найболей праўдападобная гіпотэза пра крыніцы аповяду заве дзве падзеі, якія адбыліся пры жыцці Платона: параза і згуба афінскага войска і флота пры спробе заваёвы Сіцыліі ў 413 г. да н. э., і згуба мястэчка Гелика на Пелопоннесе ў 373 г. да н. э. (Гелика была затоплена ў адну ноч у выніку землятрусу, які суправаджаўся паводкай; на працягу некалькіх стагоддзяў яе рэшткі добра праглядаліся пад вадой).

 

Месца ў Атлантычным акіяне, куды розныя даследнікі змяшчалі Атлантыду

Да гэтых жа меркаванням апелявалі найболей паслядоўныя з прыхільнікаў рэальнага існавання Атлантыды, паказваючы, што паводле Платона яна магла знаходзіцца толькі ў Атлантычным акіяне і нідзе інакш. У прыватнасці, яны адзначалі, што толькі ў Атлантычным акіяне можа змясціцца зямля памераў, апісаных Платонам — цэнтральны востраў 3000?2000 стадиев (530?350 км.), і некалькі буйных спадарожных астравоў.

 

 

Некаторыя даследнікі мяркуюць, што Платон памыліўся ва ўказанні пляца Атлантыды. Калі прыняць пляц Атлантыды на парадак меншай, яе можна асацыяваць з востравам Крыт у Міжземным моры. Існавалая на Крыце старажытная минойская цывілізацыя сапраўды была знішчана прыродным катаклізмам.

 

 

Існуе гіпотэза, у якой паказаныя Платонам 9000 гадоў інтэрпрэтуюцца як 9000 сезонаў па 121—122 дня. У гэтым выпадку падзеі, злучаныя з Атлантыдай могуць быць аднесены да канца IV тысячагоддзі да нашай эры і прывязаны да такіх падзей як распад індаеўрапейскай агульнасці і пачатак шырокамаштабнай індаеўрапейскай экспансіі. Геаграфічна ўсе гэтыя падзеі прывязаны да рэгіёнаў, якія прылягаюць да Чорнага мора, узровень якога ў гэты перыяд катастрафічна павялічыўся амаль на 100 метраў у сувязі з прарывам Басфора міжземнаморскімі водамі. Найболей відавочнымі слядамі гэтай катастрофы з'яўляюцца як сама назва мора, так і яго ўнікальная двухслаёвая структура (гл. манаграфію Аноприенко А. Я. «Атлантыда і індаеўрапейская цывілізацыя»).

 

 

Адна з гіпотэз сцвярджае, што Антарктыда і ёсць загінулая Атлантыда. Гэта гіпотэза падрабязна апісана ў кнізе вядомага пісьменніка Грэма Хэнкока "Сляды богаў". Па меркаванні аўтара Антарктыда была ссунута ў вобласць паўднёвага канцавосся ў выніку литосферного зруху. А да гэтага знаходзілася бліжэй да экватара і не была пакрыта лёдам.

 

 

Дадзеная тэорыя высунута прыхільнікамі «новай храналогіі» і сцвярджае, што праблема Атлантыды мае непасрэднае стаўленне да праблемы навуковасці гістарычнай храналогіі. Гэта тэорыя падрабязна апісана ў кнізе «Адкрытая Атлантыда?», аўтарам якой з'яўляецца пісьменнік пад псеўданімам Ігар Кузьмин.

Паводле здагадкі аўтара «Критий» Платона і ўтапічныя творы Мору, Кампанеллы і Бэкона ў канспірацыйным выглядзе апісваюць Руска-Ардынскую Імперыю — дзяржава, існаванне якога акадэмічная навука не прызнае. Пры гэтым Платон атаясамляецца з Плотином і Плетоном.

 

 

Атлантыда — плато Альтиплано ў Паўднёвай Амерыцы. Тэорыя была прадстаўлена ў кнізе "Atlantis: The Andes Solution" Джымам Аленам (Jim Allen). Тэорыя будуецца на некалькіх довадах.

прыродныя катаклізмы з паводкамі ў гэтай мясцовасці прыводзілі да згубы досыць развітых селішчаў, пра што сведчаць археалагічныя знаходкі і мноства легенд. Гэтыя дадзеныя маглі быць няслушна вытлумачаны пры пераказваннях і стаць асновай для сучасных міфаў пра Атлантыду.

 

Прафесар Аронакс і капітан Нямое сярод развалін Атлантыды

 

на патанулай Атлантыдзе ёсць піраміда, пабудаваная старажытнымі жрацамі і абліцаваная керамічным рэчывам, якія вытрымалі трыццаць тысяч гадоў знаходжання на дне акіяна. Гэта піраміда дагэтуль зусім чыстая і белая, як паліраваная слановая костка, за выключэннем велізарнага чырвонага мазаічнага вока на яе вяршыні.