Вікіпедыя

Эд-Дыр’іа: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
выпраўленне перасылак
Радок 42:
{{Сусветная спадчына|1329}}
[[Файл:diriyahpic.jpg|thumb|right|270px|Палац Саада ібн-Сауда]]
'''Эд-Дыр’іа''' — горад у [[Саудаўская Аравія|Саудаўскай Аравіі]], заходні прыгарад [[Горад Эр-Рыяд|Эр-Рыяда]]а. Цэнтр аднаіменнай мухафазы [[Правінцыя Рыяд (правінцыя)|Эр-Рыяд]]. Насельніцтва згодна з дадзенымі на 2004 год — 33 213 чалавек. Вядомы тым, што з яго паходзяць {{нп3|Саудыты||ru|Саудиты}} — правячая дынастыя Саудаўскай Аравіі. З 1744 па 1818 год Эд-Дыр’іа была першай сталіцай дынастыі Саудытаў.
 
31 ліпеня 2010 года цэнтральны раён Эд-Дыр’іі — Эт-Турайф (Эт-Тарайф)— быў уключаны [[ЮНЭСКА]] ў спіс [[Сусветная спадчына|Сусветнай спадчыны]]<ref>[http://whc.unesco.org/en/news/642 World Heritage Comittee inscribes seven cultural sites on World Heritage list]</ref>.
Радок 58:
У XVIII стагодді кланавая барацьба ўнутры клана Эль-Мігрын, патомкаў Мані, клана, які правіў у Эд-Дыр’іе, скончылася перамогай {{нп3|Мухамад ібн Сауд|Мухамада ібн Сауда|ru|Мухаммад ибн Сауд}}, які лічыцца заснавальнікам дынастыі Саудытаў. Мухамад стаў эмірам (уладаром) Эд-Дыр’іі. У 1744 годзе ён узяў пад апёку багаслова {{нп3|Мухамад ібн Абд аль-Вахаб|Мухамада ібн абд аль-Вахаба|ru|Мухаммад ибн Абд Аль-Ваххаб}}, выгнанага з горада {{нп3|Горад Уяйна|Уяйны|ru|Уяйна}}, які знаходзіцца прыкладна за 30 км вышэй па даліне. Ібн Сауд прыняў {{нп3|Вахабізм|рэлігійнае вучэнне|ru|Ваххабизм}} Абд аль-Вахаба, і гэты момант лічыцца заснаваннем {{нп3|Дырыйскі эмірат|першай Саудаўскай дзяржавы|ru|Дирийский эмират}}, сталіцай якога стала Эд-Дыр’іа. Напрацягу наступных дзесяцігоддзяў ібн-Сауд і ягоныя нашчадкі здолелі падпарадкаваць увесь {{нп3|Неджд||ru|Неджд}}, захад і ўсход аравійскага паўвострава, і нават пасылалі ваенныя экспедыцыі у сучасны [[Ірак]]. Эд-Дыр’іа хутка расла і стала буйнейшым горадам Неджда і адным з буйнейшых у Аравіі.
 
У далейшым, аднак, той факт, што Саудзіты ўзялі пад кантроль свяшчэнныя гарады іслама [[Горад Мекка|Мекку]] і [[Горад МедзінаМедына|Медзіну]] выклікала незадавальненне [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]], што прывяло да уварвання турэцка-егіпецкай арміі на Аравійскі паўвостраў і {{нп3|Асмана-саудаўская вайна|Асмана-саудаўскай вайне|ru|Османо-саудовская война}} 1811—1818 гадоў. Вайна скончылася паражэннем Першай Саудаўскай дзяржавы, а Аравійскі паўвостраў перайшоў пад кантроль Асманскай імперыі. Эд-Дыр-іа капітулявала ў 1818 годзе пасля гадавой аблогі, а камандуючы егіпецкай арміяй {{нп3|Ібрагім-паша||ru|Ибрагим-паша}} загадаў разбурыць горад. Потым, пасля першай спробы аднаўлення вахабіцкай дзяржавы, ён загадаў канчаткова разбурыць і спаліць Эд-Дыр’ію. Пры наступным аднаўленні дзяржавы, Саудыты зрабілі сваёй сталіцай ужо не Эд-Дыр’ію, а размешчаны на поўдзень ад яе Эр-Рыяд.
 
У 1818 годзе, пасля разбурэння горада, насельніцтва поўнасцю пакінула Эд-Дыр’ію. Навакольныя землі былі зноў заселены толькі ў XX стагоддзі, у асноўным [[Бедуіны|бедуінамі]], а ў 1970 годзе быў заснаваны новы горад Эд-Дыр’іа<ref>Ionis Thompson, ''Desert Treks from Riyadh'', Stacey International, London, UK, 1994, pp. 6-7, ISBN 0-905743768</ref>. Неўзабаве новы горад паволі вырас і стаў адміністрацыйным цэнтрам. Рэстаўрацыя руінаў старой Эд-Дыр’іі адбываецца пры падтрымцы ўрада Саудаўскай Аравіі.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Эд-Дыр’іа"