Кварта (адзінка аб’ёму): Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Новая старонка: ''''Кварта''' (ад {{lang-lat|quarto}} (pars) – чвэрць) – ¼, пасудзіна і адначасова адзінка вымярэння сыпкіх...'
 
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
'''Кварта''' (ад {{lang-lat|quarto}} (pars) – чвэрць) – ¼, пасудзіна і адначасова адзінка вымярэння сыпкіх рэчываў і вадкасці. 1) кварта як адзінка вымярэння вадкіх рэчываў у сістэме мер [[Вялікае княства Літоўскае|Вялікага княства Літоўскага]] да 1766 г. раўнялася ¼ [[гарнец|гарца]] (адзінка вымярэння сыпкіх рэчываў у [[Вялікае княства Літоўскае|Вялікім княстве Літоўскім]], у якую ўмяшчалася 3,28 л. вадкасці). Кварта ў той час была роўнай 0,82 л. У 1766 г. сойм зацвердзіў новую меру гарца – малы (шынкавы), роўны 2,8237 л. (адпаведна кварта пачала ўмяшчаць 0,70577 л.) і ў 2 разы большы – вялікі (цэхавы), роўны 5,6474 л. 144 малыя (шынкавыя) гарцы складалі віленскую [[бочка|бочку]] – 406,54 л. Адзінка, у 4 разы меншая за кварту, называлася кватэрка.
 
[[Катэгорыя:Адзінкі вымярэння аб'ёму]]
2) Закрытая пасудзіна (бутэлька) з прамавугольным ці квадратным у плане донцам, завершаная кароткай шыйкай з вузкім рыльцам. На тэрыторыі Беларусі кварты знойдзены археолагамі ў пластах XIII ст. ў [[Навагрудак|Навагрудку]] і в.Збароў [[Рагачоўскі раён|Рагачоўскага раёна]], XIV ст. на [[Лідскі замак|Лідскім замку]], XVI ст. – у [[Лагойск|Лагойску]], XVII ст. – у [[Мінск|Мінску]], [[Магілёў|Магілёве]] і іншых. На тэрыторыі Украіны і Расіі бутэлькі падобнай формы раней XVII ст. невядомы. Паводле беларускага мытанга інвентара 1605 г., праз [[Гродна]] везлі ў Польшчу менавіта “кварты”, а не віно, воцат ці алей аб’ёмам з кварту. У даным выпадку назва паходзіць ад лацінскага “quarte” – чатырохбаковы.
 
[[de:Quart (Einheit)]]
== Літаратура ==
[[en:Quart]]
* Горбачевский Н. Археографический календарь на две тысячи лет (325 – 2324) по юлианскому счислению и на семьсот сорок два года (1583 – 2324) по григорианскому счислению. – Вильна, 1869.
[[fr:Quart (unité)]]
* Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя: у 2 тамах. Том 2: Кадэцкі корпус – Яцкевіч / Рэдкалегія: Г.П.Пашкоў (галоўны рэдактар) і іншыя; Мастак З.Э.Герасімовіч. – 2-е выданне. – Мн.: Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2007. – С.
[[ko:쿼트]]
* Копысский З.Ю. Экономическое развитие городов Белоруссии в XVI – первой половине XVII в. – Мн.: Наука и техника, 1966.
[[nl:Quart (eenheid)]]
* Яніцкая М.М. Беларускае мастацкае шкло XIX – пачатку XX стст / Рэдактар В.Г.Гаўрылаў. – Мн.: Навука і тэхніка, 1984. – 143 с.
[[ja:クォート]]
* Яніцкая М.М. Вытокі шкларобства Беларусі. – Мн., 1980.
[[ru:Кварта (единица объёма)]]
* Słownik terminologiczny sztuk pięknych. – 2 wyd. – Warszawa, 1976.
[[pl:Kwarta (jednostka objętości)]]
[[simple:Quart]]
[[sv:Quart]]
[[th:ควอร์ต]]
[[uk:Кварта (об'єм)]]
[[zh:夸脫]]