Беларуская сялянска-работніцкая грамада: Розніца паміж версіямі

'''Беларуская сялянска-работніцкая грамада''' ''(БСРГ)'' — масавая легальная рэвалюцыйна-дэмакратычная нацыянал-вызваленчая руху арганізацыя працоўных ў [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] ў [[1925]] - [[1927]] гг. Арганізавана ва ўмовах сацыяльнага і нацыянальнага прыгнёту з мэтай вызвалення [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] з-пад улады [[Польшча|Польшчы]]. Дзейнасць БСРГ узначальваў ЦК. Старшыня ЦК [[Браніслаў Адамавіч Тарашкевіч|Б.А. Тарашкевіч]], намеснік старшыні [[Сымон Аляксандравіч Рак-Міхайлоўскі|С.А. Рак-Міхайлоўскі]], член [[Павел Пятровіч Валошын|П.П. Валошын]] і [[Пятро Васільевіч Мятла|П.В. Мятла]]; кіраўнік Цэнтральнага сакратарыята БСРГ [[Максім Тарасавіч Бурсевіч|М.Т. Бурсевіч]], намеснік сакратара В. Макоўскі, палітычны рэдактар газет [[Ян Станіслававіч Бабровіч|Я.С. Бабровіч]]. Праграма БСРГ (прынята [[12 мая]] [[1926]] г.) змяшчала асноўныя дэмакратычныя і асобныя сацыялістычныя патрабаванні: самавызначэнне [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] і аб’яднанне ўсіх беларускіх зямель у рэспубліку сялян і рабочых (уз’яднанне з [[БССР]]); стварэнне сялянска-рабочага ўрада; устанаўленне дэмакратычных свабод; канфіскацыя памешчыцкіх і царкоўных зямель, пераход іх ва ўласнасць дзяржавы і падзел без выкупу паміж малазямельнымі сялянамі і парабкамі; скасаванне асадніцтва; устанаўленне 8-гадзіннага рабочага дня; увядзенне рабочага кантролю ў вытворчасці, развіццё спажывецкай, вытворчай і крэдытнай кааперацыі; нацыянальная роўнасць і навучанне на роднай мове; свабода сумлення і іншае. Галоўным сродкам сацыяльнага і нацыянальнага вызвалення працоўных БсРГ лічыла адкрытую барацьбу народных мас з эксплуататарамі на аснове саюзу рабочага класа і працоўнага сялянства. БСРГ супрацоўнічала з рэвалюцыйна-дэмакратычнай партыяй польскіх сялян (Незалежная сялянская партыя), украінскай рэвалюцыйна-дэмакратычнай арганізацыяй "Сельроб". [[24 чэрвеня]] [[1925]] г. дэпутаты польскага сейма Тарашкевіч, Рак-Міхайлоўскі, Валошын і Мятла выйшлі з беларускай нацыянальнай фракцыі сейма і стварылі пасольскі клуб БСРГ. Карыстаючыся дэпутацкай недатыкальнасцю, яны разгарнулі актыўную дзейнасць па стварэнні масавай арганізацыі працоўных для барацьбы супраць сацыянальнага і нацыянальнага прыгнёту. У студзені [[1927]] г. больш за 2000 гурткоў БСРГ аб’ядноўвалі каля 120 000 членаў. Дзейнічала 18 павятовых камітэтаў БСРГ. ЦК БСРГ выдаваў газеты "[[Жыццё Беларуса (1925)|Жыццё беларуса]]" ([[1925]] г.), "[[Беларуская ніва (1925)|Беларуская ніва]]" (1925 г.), "[[Беларуская справа (1926)|Беларуская справа]]" ([[1926]] г.), "[[Народная справа]]", "[[Наша справа]]", "[[Наш голас]]", "[[Наша воля]]", "[[Народны звон (1930)|Народны звон]]" ([[1930]] г.), сатырычны часопіс "[[Маланка]]". Пад уплывам грамады актывізавалі работу прагрэсіўная культурна-асветніцкая арганізацыя [[Таварыства беларускай школы]], беларускае выдавецкае, навуковае і дабрачыннае таварыствы, [[Беларускі студэнцкі саюз]]. У выніку дзейнасці [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі|КПЗБ]] грамады ў [[1926]] г. у Заходняй Беларусі пачаўся ўздым масавага рэвалюцыйнага і нацыянальна-вызваленчага руху, у якім у канцы [[1926]] – пачатку [[1927]] гг. наспявалі элементы рэвалюцыйнай сітуацыі. [[21 сакавіка]] [[1927]] г. БСРГ афіцыйна забаронена польскімі ўладамі. Больш за 4000 яе кіраўнікоў і актывістаў аддадзены пад суд.