Аркадзь Антонавіч Смоліч: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі |
JerzyKundrat (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1:
[[Выява:Arkadz Smolich.jpg|thumb|Аркадзь Смоліч]]
'''Аркадзь Антонавіч Смоліч''' ([[17 верасня|17(29) верасня]] [[1891]], в. Бацэвічы Мінскай губ., цяпер [[Клічаўскі
==Біяграфічны нарыс==
Нарадзіўся ў сям'і святара. Скончыў Мінскую духоўную семінарыю ([[1905]]), Нова-Александрыйскі інстытут сельскай гаспадаркі і лесаводства ў Пулавах ([[Польшча]], [[1916]]), вучыўся ў Кіеўскім політэхнічным інстытуце. З [[1910]] года член [[БСГ|Беларускай сацыялістычнай грамады]] (БСГ). Актыўны ўдзельнік клуба «[[Беларуская хатка]]» ў [[Мінск]]у. На канферэнцыі БСГ у чэрвені 1917 увайшоў у склад яе часовага ЦК, быў рэдактарам газеты «Грамада». Удзельнік [[Першы Усебеларускі з'езд|Усвбеларускага з'езда]] [[1917]] ў Мінску.
У [[1918]] Аркадзь Смоліч стаў адным з ініцыятараў абвяшчэння [[БНР|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. У 1-м урадзе ([[Народны сакратарыят, БНР|Народным Сакратарыяце]]) БНР Смоліч займаў пасаду народнага сакратара асветы. Пасля распаду БСГ разам з іншымі бел. дзеячамі ў красавіку 1918 арганізаваў [[Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя, 1918|Беларускую сацыял-дэмакратычную партыю]], аўтар праекта яе праграмы, адзін з тэарэтыкаў беларускай сацыял-дэмакратыі. У
Вярнуўся ў [[Мінск]]
У 1928 абраны правадзейным членам Рускага геаграфічнага таварыства, узнагароджаны (1930) яго Малым залатым медалём за навуковыя працы «Размяшчэнне насельніцтва па тэрыторыі БССР» і «Сельскагаспадарчыя раёны БССР у 1927—1928 гг.: Папярэдняя схема і метадалагічныя ўвагі» (абедзве 1929). Пачынальнік айчыннай геаграфічнай навукі, аўтар першага акадэмічнага падручніка па «Геаграфія Беларусі» (1919; 4-е выд., 1993), які адкрываўся эпіграфам «Каб Беларусь перастала быць краем, невядомым для саміх беларусаў». Зрабіў уклад у пераўтварэнне Інбелкульта ў Акадэмію навук Беларусі, быў адным з аўтараў яе першага статута. З 1929 член Прэзідыума [[БелАН]].
Арыштаваны 26.6.1930 па справе «[[Саюз вызвалення Беларусі, справа|Саюза вызвалення Беларусі]]». Паводле пастановы калегіі АДПУ СССР ад 10.4.1931 за «''шкодніцтва і антысавецкую агітацыю''» да 5 гадоў пазбаўлення волі, сасланы на 5 гадоў у Осу Пермскай вобл., потым у Ішым Цюменскай вобл. Вызвалены ў жніўні 1935. Зноў арыштаваны ў ноч з 17-18.6.1937. Паводле рашэння тройкі УНКУС па Омскай вобл. прыгавораны да расстрэлу, расстраляны ў Омскай турме 17.6.1938. Па 1-м прыгаворы рэабілітаваны Вярхоўным судом БССР 10.6.1988, па 2-м прэзідыумам Цюменскага абласнога суда — 9.2.1957. Групавая справа С. і іншых № 20951-с з фотаздымкам захоўваецца ў архіве КДБ Беларусі.▼
▲Арыштаваны 26.6.1930 па справе «[[Саюз вызвалення Беларусі, справа|Саюза вызвалення Беларусі]]». Паводле пастановы калегіі АДПУ СССР ад 10.4.1931 за «''шкодніцтва і антысавецкую агітацыю''» да 5 гадоў пазбаўлення волі, сасланы на 5 гадоў у Осу Пермскай вобл., потым у Ішым Цюменскай вобл. Вызвалены ў жніўні 1935. Зноў арыштаваны ў ноч з 17-18.6.1937. Паводле рашэння тройкі УНКУС па Омскай вобл. прыгавораны да расстрэлу, расстраляны ў Омскай турме 17.6.1938. Па 1-м прыгаворы рэабілітаваны Вярхоўным судом БССР 10.6.1988, па 2-м прэзідыумам Цюменскага абласнога суда — 9.2.1957. Групавая справа
Быў жанаты, гадаваў траіх дзяцей.
Радок 17 ⟶ 20:
* Геаграфія Беларусі / 4-е выд. Мн., 1995.
== Літаратура ==
*Кароль А., Міхнюк У. Аркадзь Смоліч: паказанні на допытах // Голас Радзімы. 1992, 20 лют. — 19 сак.;
*Макарэвіч А., Міхнюк У. «Каб Беларусь перастала быць краем, невядомым для саміх беларусаў»: (Публікацыя архіўных матэрыялаў) // Полацак. 1993, №№ 8—10; 1994, №№ 1—8; 1995, №№ 1—8;
*Мяснікоў А. «Беларус — грамадзянін будучыні…»: (Лёс і трагедыя Аркадзя Смоліча) // Маладосць. 1994, № 7;
* {{Крыніцы/Маракоў|РЛ|2|0|РЛ1-3|РЛ1-3}}▼
*Ліс А. Цяжкая дарога свабоды. Мн., 1994;
* {{Крыніцы/Маракоў|РЛ|3|2|РЛ1-3|РЛ1-3}}▼
*Болатаў А., Рыдзеўскі Г. Ахвяруючы сябе бацькаўшчыне. Аркадзь Смоліч. Мн., 1999;
*Возвращенные имена;
*ЭГБ, т. 6-1.
{{DEFAULTSORT:Смоліч Аркадзь Антонавіч}}
[[Катэгорыя:Постаці беларускай навукі]]
[[Катэгорыя:Постаці беларускай геаграфіі]]
[[Катэгорыя:Асобы]]
|