Іван Дзяменцьевіч Чэрскі: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 3:
 
==Біяграфічны нарыс==
СтудэнтамВучыўся прымаўў Віленскім дваранскім інстытуце (1860-63). Прымаў удзел у [[паўстанне 1863-1864|паўстанні 1863-1864]] супраць царскага самадзяржаўя. БыўЗа асуджаныўдзел нау бестэрміновуюпаўстанні ссылкувыключаны з 4-га курса, пазбаўлены дваранскага звання, грамадзянскіх правоў і высланы ў Сібір салдатам. ПакараннеБыў асуджаны на бестэрміновую ссылку, ёнпакаранне адбываў у [[Омск]]у.
 
Гады, якія Чэрскі правёў у ссылцы, сталі гадамі вывучэння прыродазнаўчых навук. У 1869 г. у сувязі з абвастрэннем хваробы сэрца быў пераведзены на вольнае пасяленне. У [[Іркуцк]]у1871 працаваў вазапрошаны Усходне-Сібірскім аддзелеаддзелам імператарскага [[Рускае геаграфічнае таварыства|Рускага геаграфічнага таварыства]] ў [[Іркуцк]], дзе працаваў пад кіраўніцтвам [[Аляксандр Чаканоўскі|А. Чаканоўскага]].
 
Найбольшых дасягненняў І. Чэрскі дабіўся ў галіне [[геалогія|геалогіі]] і [[геаграфія|геаграфіі]]. Значны след пакінуў у заалогіі, анатоміі, археалогіі, метэаралогіі. Іван Дзяменцьевіч цікавіўся батанікай, этнаграфіяй, фальклорам. Адкрыў многа розных геаграфічных аб'ектаў, першым знайшоў і даследаваў палеалітычную стаянку ў Сібіры, сабраў і апісаў шэраг сучасных і выкапнёвых жывёл. ЁнПраводзіў вывучаўгеалагічныя і геалагічнуюпалеанталагічныя будовудаследаванні ў [[Саяны|СаянСаянах]], ПрысаянняПрыбайкаллі, Прыангар'я,у басейнаўбасейне рэк[[рака СеленгіАнгара|Ангары]] і [[рака Ніжняя Тунгуска|Ніжняй Тунгускі.]], Займаўсясклаў даследаваннемпершую геалагічную карту ўзбярэжжа возера [[Байкал]], даследаваў басейн р. [[Селенга]] (Бурація). Быў узнагароджаны Рускім геаграфічным таварыствам малым сярэбраным і малым залатым медалямі, залатым медалём імя Ф.П.Літке.
 
Пасля амністыі з жонкай і сынам у 1885 па запрашэнні Санкт-Пецярбургскай АН пераехаў у [[Пецярбург]]. Абагульніў геолага-геаграфічныя веды па Сібіры ў шматтомнае выданне "Землеведение Азии". Яго выбіралі сябрам навуковых таварыстваў: Рускага геаграфічнага, Пецярбургскага прыродазнаўчага, Маскоўскага выпрабавальнікаў прыроды, Маскоўскага аматараў прыродазнаўства, антрапалогіі і этнаграфіі, Маскоўскага археалагічнага.
 
У 1891 І. Чэрскі накіроўваеццаўзначаліў экспедыцыю ў экспедыцыюраён парэк [[рака Калыма|Калыме]] і [[Індыгірка]]. Адчуваўшы сябе дрэнна, сабраўшы ўсю волю, ён кіраваў экспедыцыяй, вёў запісы, дыктаваў жонцы і сыну свае назіранні. Прасіў жонку і сына абавязкова закончыць экспедыцыю і ўсе калекцыі і запісы перадаць у Пецярбург. Памёр падчас экспедыцыі ў нізоўях Калымы, у пасёлку Калымскі каля вусця ракі [[Амалон]].
 
Выказаў ідэю эвалюцыйнага развіцця рэльефу, прапанаваў адну з першых тэктоніка-палеагеаграфічных схем унутраных раёнаў Сібіры, якую пазней выкарыстаў і развіў аўстрыйскі геолаг [[Э. Зюс]] у працы "Аблічча Зямлі".
 
==Ушанаванне памяці==