Вікіпедыя

Маскоўскі дагавор РСФСР — Літва (1920): Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 1:
[[File:Roszczenia litewskie.PNG|thumb|200px|Літва і яе тэрытарыяльных прэтэнзій у Польшчу]]▼
{{вызнч|1='''Маскоўскі дагавор 1920 году}}:''' — [[мірны дагавор]] паміж [[Літва|Літвой]] і [[Савецкая Расія|Савецкай Расіяй]] (РСФСР), які быў падпісаны 12 ліпеня [[1920]] ў Маскве.
 
Дагавор быў падрыхтаваны ва ўмовах паспяховага наступлення Чырвонай Арміі на землях Беларусі летам 1920 ў час [[савецка-польская вайна, 1919-1920|савецка-польскай вайны]]. Згодна з ім быў юрыдычна ліквідаваны [[ЛітБел]]<ref>Фактычна  — у ліпені 1919.</ref>; была вызначана дзяржаўная мяжа паміж РСФСР і Літвой; частка этнічнай беларускай тэрыторыі з гарадамі Гродна, Шчучын, Ашмяны, Смаргонь, Браслаў, Ліда, Паставы, а таксама Віленскі край з Вільняй былі прызнаныя часткай Літвы. Дагавор гарантаваў нейтралітэт Літвы ў ходзе савецка-польскай вайны, бяспеку правага фланга войскаў Заходняга фронту ў яго наступленні на Варшаву. Літоўскі бок абавязваўся спыніць на сваёй тэрыторыі дзейнасць "«антысавецкіх арганізацый і груп"», у тым ліку органаў [[БНР]].▼
▲[[File:Roszczenia litewskie.PNG|thumb|200px|Літва і яе тэрытарыяльных прэтэнзій у Польшчу]]
▲Дагавор быў падрыхтаваны ва ўмовах паспяховага наступлення Чырвонай Арміі на землях Беларусі летам 1920 ў час [[савецка-польская вайна, 1919-1920|савецка-польскай вайны]]. Згодна з ім быў юрыдычна ліквідаваны [[ЛітБел]]<ref>Фактычна — у ліпені 1919.</ref>; была вызначана дзяржаўная мяжа паміж РСФСР і Літвой; частка этнічнай беларускай тэрыторыі з гарадамі Гродна, Шчучын, Ашмяны, Смаргонь, Браслаў, Ліда, Паставы, а таксама Віленскі край з Вільняй былі прызнаныя часткай Літвы. Дагавор гарантаваў нейтралітэт Літвы ў ходзе савецка-польскай вайны, бяспеку правага фланга войскаў Заходняга фронту ў яго наступленні на Варшаву. Літоўскі бок абавязваўся спыніць на сваёй тэрыторыі дзейнасць "антысавецкіх арганізацый і груп", у тым ліку органаў [[БНР]].
 
У адпаведнасці з гэтым дагаворам савецкі бок у жніўні 1920 перадаў Літве занятую 14.7.1920 Вільню. Пасля пазнейшых няўдач Чырвонай Арміі ў канцы жніўня 1920 і заняцця польскім войскам заходніх земляў Беларусі, дагавор страціў сваю актуальнасць.
 
== Перагаворы ==
Перагаворы пачаліся ў маі 1920, і літоўскі бок спрабаваў выкарыстаць дзяржаўна-палітычны вакуум, які ўзнік на тэрыторыі Беларусі, найперш на паўночна-заходніх землях, пасля ліквідацыі [[ЛітБел]]а, настойваючы на перадачы Літве тэрыторый Ковенскай, Віленскай, Сувалкаўскай і Гродзенскай губерняў (з гарадамі Беласток, Бельск, Гродна, Брэст, Кобрын, Пружаны), Навагрудскага павета Мінскай губерні. Савецкая дэлегацыя ў адказ прадставіла этнаграфічную карту, на якой было азначана пражыванне літоўцаў толькі на тэрыторыі Сувалкаўскай, Ковенскай і заходняй часткі Віленскай губерні (без Вільні). Усё ж савецкі бок згадзіўся, ва ўмовах падрыхтоўкі наступлення супраць польскіх войскаў, перадаць Літве частку беларускіх земляў.<ref name=kas>Гісторыя Беларусі...Беларусі…</ref>
 
== Наш час ==
Пэўная частка радыкальных палітыкаў Літвы трактуе дагавор як падставу для тэрытарыяльных прэтэнзій да Беларусі. У ацэнках сучаснай беларускай гістарыяграфіі дагавор выступае як ваенна-палітычны акт савецкага кіраўніцтва, якое не лічылася з інтарэсамі беларускага народу.
 
{{зноскі}}
 
{{літ|[[У. Ф. Ладысеў]]. Станаўленне беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці ў XX стагоддзі (метадалагічны аспект) // {{крыніцы/Заходні рэгіён 2006}}▼
== Літаратура ==
|Гісторыя Беларусі / Пад рэд. [[М. Касцюк]]а. У 6 т. Т.5. С.113,114.}}▼
▲{{літ|* [[У. Ф. Ладысеў]]. Станаўленне беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці ў XX стагоддзі (метадалагічны аспект) // {{крыніцы/Заходні рэгіён 2006}}
▲|* Гісторыя Беларусі / Пад рэд. [[М. Касцюк]]а. У 6 т. Т.5. С.113,114.}}
 
[[be-x-old:Маскоўская дамова (1920)]]
Радок 22 ⟶ 25:
[[pl:Traktat litewsko-radziecki]]
[[ru:Московский договор РСФСР — Литва (1920)]]
 
 
[[Катэгорыя:Гісторыя Літвы]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Маскоўскі_дагавор_РСФСР_—_Літва_(1920)"