Сар’янка: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 18:
| commons =
}}
'''Сар’я́нка''' ({{lang-lv|Sarjanka, Sārija}}) — [[рака]] ў [[Люцынскі раён|Люцынскім]] і [[Краслаўскі раён|Краслаўскім]] раёнах [[Латвія|Латвіі]] і ў [[Верхнядзвінскі раён|Верхнядзвінскім раёне]] [[Беларусь|Беларусі]]. Выцякае з усходняга краю возера [[Біжас (Люцынскі раён)|Біжас]], упадае ў [[Рака Заходняя Дзвіна|Дзвіну]] за 1 км на паўднёвы ўсход ад вёскі [[Вёска Вусце, Верхнядзвінскі раён|Вусце]] (дакладныя геаграфічныя каардынаты: шырыня — 55° 49' 60 N, даўжыня — 27° 52' 60 E). Цячэ ў межах [[Латгальскае ўзвышша|Латгальскага ўзвышша]] і паўночна-заходняй часткі [[Полацкая нізіна|Полацкай нізіны]]. На адлегласці ў 7 км рака ўтварае натуральную мяжу паміж Беларуссю і Латвіяй.
 
Даўжыня ракі — 87 км (з якіх 38 км прыпадаюць на беларускі ўчастак), плошча вадазбору — 1000 км² (у Беларусі — 800 км²), сярэднегадавы расход вады ў вусці — 7,4 м³/с, сярэдні нахіл воднай паверхні — 0,9‰. Па вышыні рака спадае больш як на 100 м. Найвялікшыя прытокі — [[Рака Асуніца|Асуніца]] (Суніца) (справа) і [[Рака Тур’я|Тур’я]] (злева). У басейне ракі знаходзяцца 75 дробных азёр агульнай плошчай 29 км². Рэкі Сар’янка і Асуніца з'яўляюцца адным з этапаў адзінага ў Беларусі воднага турысцкага маршруту 2-й катэгорыі складанасці.
 
== Асноўныя прытокі ==
'''Справа''': [[Рака Асуніца|Асуніца]] (Суніца), Тоўша. '''Злева''': [[Рака Рака Тур’я|Тур’я]].
 
== Агульнае ==
Выцякае з усходняга краю возера [[Біжас (Люцынскі раён)|Біжас]], упадае ў [[Рака Заходняя Дзвіна|Дзвіну]] за 1 км на паўднёвы ўсход ад вёскі [[Вёска Вусце, Верхнядзвінскі раён|Вусце]] (дакладныя геаграфічныя каардынаты: шырыня — 55° 49' 60 N, даўжыня — 27° 52' 60 E). Цячэ ў межах [[Латгальскае ўзвышша|Латгальскага ўзвышша]] і паўночна-заходняй часткі [[Полацкая нізіна|Полацкай нізіны]]. На адлегласці ў 7 км рака ўтварае натуральную мяжу паміж Беларуссю і Латвіяй. У басейне ракі знаходзяцца 75 дробных азёр агульнай плошчай 29 км².
 
Даліна ракі трапэцападобная, пераважная шырыня — 250—300 м. Пойма перарывістая, шырыня — ад 150 да 200 м, у паводку затапляецца на глыбіню да 1 м, а ў высокую паводку — нават да 1,5—2,5 м. Схілы вышынёй да 10—15 м, перарэзаныя ярамі. Рэчышча звілістае, шырынёй 5—10 м у верхнім і сярэднім цячэнні і 15—25 — у ніжнім. На тэрыторыі Латвіі рэчышча Сар’янкі на працягу 40 км штучна рэгулявалася.
 
== Турызм і адпачынак ==
Рэкі Сар’янка і Асуніца з'яўляюцца адным з этапаў адзінага ў Беларусі воднага турысцкага маршруту 2-й катэгорыі складанасці.
 
Басейн Сар’янкі ў сярэднім цячэнні бязлюдны, тут шмат помнікаў на магілах спаленых і неадноўленых вёсак, сустракаюцца старадаўнія курганы. У Беларусі даліна і рэчышча ракі амаль на ўсім працягу аб’яўлены помнікам прыроды. На яе берагах растуць хваёвыя бары і пушчы, у лясах і на лугавой абалоне нямала рэдкіх прадстаўнікоў флоры і фаўны, у т.л. занесеных у Чырвоную кнігу Беларусі (шпажнік чарапіцавы, скочкі, рагулькі высокія, гарычка крыжакветная; зімародак, аляпка, чорны бусел, буры мядзведзь і інш.).