Розніца паміж версіямі "Сага"

'''Са́гі''' (стараісл.: ''{{lang-on|sögur''}})  — апавядальная форма старажытна-скандынаўскага і стараражытна-ірландскага [[эпас]]у; гістарычныя і легендарна-міфічныя апавяданні пра багоў і герояў у прозе, часта з вершаванымі ўстаўкамі.

Найбольшую гістарычную каштоўнасць маюць ісландскія сагі, якія першапачаткова існавалі ў выглядзе вусных паданняў, а ў ХІІ ст. пачалі запісвацца на [[лацінская мова|лацінскай мове]] ісландскімі каталіцкімі манахамі. Ісландскія сагі ўмоўна падзяляюць на: каралеўскія (гістарычна найбольш верагодныя, створаны ў ХІІ—ХІІІ ст. і апісваюць падзеі Х—ХІ ст. у [[Нарвегія|Нарвегіі]]), сагі пра [[ісландцы|ісландцаў]] (запісаны не раней за ХІІІ ст. і апавядаюць пра падзеі Х—ХІ ст. у [[Ісландыя|Ісландыі]]), сагі пра старажытныя часы (найменш верагодныя, злучаюць зерне гістарычнай ісціны з фантастычнымі апавяданнямі пра герояў і багоў скандынаўскага пантэона).

Апрача «вялікіх» сагаў вылучаюць татры (літаральна «пасмы»)  — невялікія ўстаўныя сагі.

<!--Пад каментар увесь кантэнт -- — ПАП. Колькі ведаю і разумею, Камунікат нам нічога не прапаноўваў.

Значнае месца ў сагах удзелена [[Полацак|Полацку]] (''Pallteskia'') і [[ДзьвінаДзвіна|ДзьвінеДзвіне]] (''Duna''), якая была адным з галоўных маршрутаў пранікненьня [[вікінгі|вікінгаў]] ва [[Усходняя Эўропа|Ўсходнюю Эўропу]]. З «каралеўскіх» сагаў для гісторыі Беларусі найбольшую цікавасьць уяўляе «Прадзь пра Эймунда», якая паведамляе пра вікінга [[Эймунд Хрынгсан|Эймунда Хрынгсана]], які ўдзельнічаў у барацьбе [[Яраслаў Мудры|Яраслава Мудрага]] з полацкім князем [[Брачыслаў Ізяславіч|Брачыславам Ізяславічам]] і нават нібыта пэўны час княжыў у Полацку. З «сагаў пра ісьляндцаў» «Сага пра хрост» і «Татр пра Торвальда Вялiкага Падарожнiка» апавядаюць, у прыватнасьці, пра дзейнасьць у Полацку пачатку ХІ стагодзьдзястагоддзя [[Торвальд]]а, сына [[Кодран]]а. ЗьвесткіЗвесткі «сагаў пра старажытныя часы» ў дачыненьні да Беларусі або абсалютна фантастычныя, або іх храналёгія і пэрсаналіі значна скажоныя: «Сага пра Тыдрэка Бэрнскага» апісвае захоп Полацка правадыром гунаў [[Атыла]]м; «Сага пра Хрольва Пешахода» паведамляе пра канунга Рэгвіда, які стварыў у глыбокай старажытнасьці дзяржаву вікінгаў уздоўж усяго цячэньня ДзьвіныДзвіны.

Апроч ісьляндзкіх, пэўныя зьвесткі пра дзейнасьць скандынаваў на тэрыторыі сучаснай Беларусі ўтрымліваюць і [[Швэцыя|швэдзкія]] сагі, напрыклад «Сага пра гутаў». Адным зь першых на сагі, як на крыніцу па гісторыі Ўсходняй Эўропы зьвярнуўзвярнуў увагу ўраджэнец Беларусі [[Восіп Сянкоўскі]].

* Rafn C. C. Antiquites russes d’apresd'apres les monuments historiques des Islandais et des anciens Scandinaves. TТ. 1—2. Copenhague, 1850—1852.

* Сага о гутах // Средние века. Вып. 38. М., 1975.

* Рыдзевская Е. А.  Древняя Русь и Скандинавия в IX—XIV вв. (Материалы и исследования). М., 1978.

* Глазырина Г. В.  Русский город в норвежской саге. К вопросу о достоверности исторических описаний в сагах // Дpевнейшие госудаpства на теppитоpии СССР. 1982. М., 1984.

* Коновалов Ю. В.  Русско-скандинавские связи середины IX – XIX—X вв. // Историческая генеалогия. №  5, 1995.