|
[[Image:Grzegorz Piramowicz.PNG|thumb|Рыгор Пірамовіч]]
{{вызнч|1='''Рыгор}} {{вызн|1=Пірамовіч}}ПІРАМОВІЧ''', сапраўднсапр. {{вызн2|1='''Грыгор ПІРУМЯН}}''' ({{lang-pl|Grzegorz Piramowicz}}; [[25 лістапада]] [[1735]], [[Львоў]] - — [[14 лістапада]] [[1801]], [[Мендзыжац-Падляскі]]), — педагог, пісьменнік, асветнік, прафесар філасофіі. З армянскай купецкай сям'і.
Вучыўся ў езуіцкіх калегіюмах у [[Луцк|Луцку]]у і [[Львоў|Львове]]. НалежыўНалежаў да [[Ордэн езуітаў|ордэну езуітаў]] ([[1754]]-—[[1773]]). У [[1767]] у якасці выхавацеля сыноў львоўскага каштялянакашталяна здзейсніў падарожжа ў [[Францыя|Францыю]] і [[Італія|Італію]], дзе пазнаёміўся з рознымі плынямі ў філасофіі і педагогіцы. У [[1770]]-—[[1773]] выкладаў філасофію ў Львоўскім езуіцкім калегіюме ў Львове. Пасля забароны ордэна езуітаў Р. Пірамовіч перасяліўся ў [[Варшава|Варшаву]] і ў 1773 г. быў прызначаны членам [[Адукацыйная камісія|Адукацыйнай камісіі]] [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], у 1773-[[1794]] — яе сакратар. Адначасова з 1774 быў пробашчам у [[Вёска Кураў, Кураўская гміна|Кураве]], а з [[1785]] і ў [[Канскаволя|Коньскаволі]] <ref name="Pytlak">P. Pytlak, [http://konskowola.eu/Piramowicz.pdf P. Pytlak, ''Grzegorz Piramowicz, proboszcz w Końskowoli (1785-17971785—1797)''] </ref>. Адзін з укладальнікаў асноўнага закона ([[1781]]) абпра арганізацыіарганізацыю асветы ў Рэчы Паспалітай. Выконваў функцыі інспектара народных школ. Пасля стварэння пры Адукацыйнай камісіі "''«Тоwarzystwa do ksiąg elementarnych"»'', якое мела задачай выданне кніг для народнага чытання і выпрацоўку праграм выкладання ў пачатковых школах, Р. Пірамовіч выпрацаваў статут гэтага таварыства і стаў самым энергічным яго працаўніком, у [[1775]]-—[[1787]] — сакратар таварыства. Пасля ўдзелу ў [[Таргавіцкая канфедэрацыя|Таргавіцкай канфедэрацыі]] Р. Пірамовіч страціў усе свае пасады, змушаны быў шукаць прытулку па дварах магнатаў, жыў у эміграцыі. З невысветленыхнявысветленых прычын ён быў часова зняволены ў турму [[Аўстра-Венгрыя|аўстра-венгерскім]] урадам (1797), пакінуў пасады ў Кураве і Коньскаволі <ref name="Pytlak"/>. У [[1797]]-—[[1800]] знаходзіўся пад наглядам паліцыі ў [[Кракаў|Кракаве]]. Удзельнічаў у працы Варшаўскага таварыства сяброў навукі. Памёр плябанам касцёла ў Межырычэ.
Р. Пірамовіч складаўпісаў вершы, складаў віншавальныя оды, публіцыстычныя нарысы, складаў хрэстаматыі для пачатковых школ, прамовы на розныя ўрачыстыя выпадкі і пад. З яго твораў (да 70) большасць застаецца ў рукапісах.
== Творы ==
*" «Nauka obyczajowa dla ludu"», 1785.
*" «Powinności nauczyciela"», 1787.
Пад рэд. ПР. Пірамовіча выйшлі:
*"Fedra... «Fedra… bajki wybrane"», 1767. (зб. казак)
*" «Wymowa i poezja dla szkół narodowych pierwszy raz wydana"», 1792-18191792—1819. (падручнік рыторыкі)
*" «Elementarz dla szkół parafialnych narodowych, zawierający 1. Naukę pisania i czytania, 2. Katechizm, 3. Naukę obyczajową, 4. Naukę rachunków"», 1785. (буквар для парафіяльных школ)
*" «Mowa w Dzień Rocznicy Otwarcia Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, 1776"», 1788. (зб. прамоў таварыства)
*" «Powinności nauczyciela w szkole parafialnej" »
* ??, 1889. (зб. вершаў для дзетак і юнакоў)
{{зноскі}}
== Літаратура ==
* Mizia Т. Ideologia oświatowa G. Piramowicza. // Rozprawy z dziejów oświaty. t.1., Wrocław, 1958;
* Mrozowska K. G. Piramowicz jako sekretarz Towarzystwa do ksiąg elementarnych. // Studia i materiały do dziejów nauki polskiej. t.6., Warsz., 1958.
{{DEFAULTSORT:Пірамовіч Рыгор}}
| 