Арбалет: Розніца паміж версіямі

'''АРБАЛЕТ''' ({{lang-fr|arbalète}}), '''самастрэл''', '''куш''' — від халоднай кідальнай зброі, у сваёй аснове — удасканалены лук. Арбалет складаўсяскладаецца з прыкладаложа з прыкладам, звычайна драўлянага, наз процілеглымжолабам канцыдля ягоўкладання мацаваўсякароткай і масіўнай стралы-болта і пускавага механізму. На ложа мацуецца папярочны гарызантальны лук. Для функцыянавання арбалета патрабуюцца прыстасаванні для нацягвання цецівы, які могуць на яго не прымацоўвацца. Нацягнуты лук трымаецца за цеціву пускавым механізмам, а пушчаная цеціва выкідае болт з жолабу. Далёкасць стральбы да 200 метраў. Магчымая хуткастрэльнасць – 2 выстралы ў мінуту.

Стралец з арбалету, з-за параўнальна невысокай хуткастрэльнасці і пройгрышу ў дальнасці перад, напр., доўгім лукам, на полі бою мусіў мець абарону на час нацягвання цецівы. Таму звычайнай на полі бою была тактыка руху стральцоў парай, з якой адзін стралец нацягваў і страляў, а другі пераносіў і прыкрываў напарніка вялікім, учасам роствышэйшым за чалавека, шчытом — [[павеза]]й.

Да перыяду 11 ст. лук арбалета звычайна рабілі з дрэва, потым з'явіліся кампазітныя (дрэва-рогавыя), рогавыя і сталёвыя лукі. З павышэннем магутнасці лука павысілася і патрэбнае для яго нацягвання намаганне. Таму ад пачаткова распаўсюджаных стрэмяў для нагі і поясных крукоў перайшлі да "казінай нагі" (адмысловай формы рычага), а яшчэ пазней (13 ст.) да накладаных на арбалет калаўротаў (дзвюх асноўных сістэм, "англійскай"з блокамі і "нямецкай"з сістэмхрапавіком). Пасля распаўсюджання агнястрэльнай зброі арбалет страціў сваё вайсковае значэнне, але яшчэ доўгі час, фактычна, да распаўсюджання [[крамянёвы замок|крамянёвых замкоў]], выкарыстоўваўся на паляванні.

У наш час арбалетамі, сканструктаванымі і вырабленымі з сучасных, у т.л., сінтэтычных матэрыялаў, карыстаюцца ў спецыфічных сферах дзейнасці, напрыклад, у [[спецыяльныя службы|спецслужбах]], у спорце, на паляванні.