Эрцгерцаг: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
[[Выява:Erzherzogshut.jpg|200px|thumb|Карона эрцгерцага Аўстрыі]]
'''Эрцге́рцаг''' ({{lang-de|Erzherzog}}, старадаўні пераклад -''архігерцаг'') - [[тытул]], які выкарыстоўваецца выключна членамі [[Аўстрыя|аўстрыйскага]] [[манархія|манаршага дома]] [[Род Габсбургаў|Габсбургаў]]. У [[іерархія|іерархіі]] тытулаў [[Германія|Германіі]] эпохі [[сярэдявечча]] і [[новы час|новага часу]] эрцгерцаг стаіць вышэй за [[герцаг]]а, але ніжэй [[курфюрст]]а і [[кароль|караля]]. Гэты тытул найбольш блізкі да тытула [[вялікі герцаг]] ({{lang-de | Großherzog}}), які, аднак, не выкарыстоўваўся ў [[Германія|Германіі]] да пачатку [[XIX стагоддзе|XIX стагоддзя]].
 
Тытул эрцгерцаг ўпершыню згаданы ў дакуменце «[[Privilegium Maius]]», фальшыўцы, складзенай аўстрыйскім герцагам [[Рудольф IV|Рудольфам IV]] ([[1358]]-[[1365]]), у выглядзе кампіляцыі старажытных прывілеяў, падараваных імператарамі [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай імперыі]] аўстрыйскім манархам. У «Privilegium Maius» сцвярджалася, што тытул эрцгерцага, які ўзвышае аўстрыйскіх кіраўнікоў над іншымі герцагамі імперыі, увёў імператар [[Фрыдрых I Барбароса]] ў [[1156]] г. Увядзенне Рудольфам IV новага тытула тлумачылася тым фактам, што ў [[Залатая була 1356 года|Залатой буле 1356 г.]] [[Карл IV Люксембургскі|Карл IV]] абмежаваў кругкола нямецкіх князёў, якія маюць права выбара імператара[[імператар]]а, сям'ю манархамі, не уключыўшы ў яго аўстрыйскага герцага.
 
Новы тытул аўстрыйскіх правіцеляў не прызнаваўся імператарамі, аднак ужо герцаг [[Эрнст Жалезны|Эрнст]] ([[1406]]-[[1424]]) і яго нашчадкі сталі яго выкарыстоўваць. Упершыню тытул эрцгерцага быў прызнаны імператарам [[Фрыдрых III Габсбург|Фрыдрыхам III]] з дому Габсбургаў. Каля [[1458]] г. ён дараваўдаў гэты тытул свайму малодшаму брату [[Альбрэхт VI Габсбург|Альбрэхту VI]], а ў [[1477]] г. [[Жыгімонт Габсбург|Жыгімонту ЦірольскіяЦірольскаму]]. Пасля [[1482]] г. тытул эрцгерцага стаў выкарыстоўваць сын і наследнік Фрыдрыха III [[Максіміліян I Габсбург|Максіміліян I]], будучы імператар.
 
Пачынаючы з [[XVI стагоддзе|XVI стагоддзя]] тытул эрцгерцага перастаў азначаць выключна манарха Аўстрыі, а стаў выкарыстоўвацца ўсімі членамі дынастыі Габсбургаў. У гэтым сэнсе ён быў аналагічны выкарыстанню тытулаў [[прынц]] або [[князь]] ў іншых каралеўскіх дамах Еўропы. Гэтая практыка захавалася ў перыяд [[Аўстрыйская імперыя|Аўстрыйскай імперыі]] ([[1804]]-[[1867]]) і ў часы [[Аўстра-Венгрыя|Аўстра-Венгрыі]] ( [[1867]]-[[1918]] ).
 
Пасля ліквідацыі манархіі ў Аўстрыі ў [[1918]] г. дваранскія тытулы былі скасаваны. У Аўстрыйскай рэспубліцы выкарыстанне тытула эрцгерцага лічыцца незаконным. Аднак шматлікія нашчадкі Габсбургаў, якія жывуць за межамі Аўстрыі, працягваюць карыстацца тытулам да цяперашняга часу.