Барыс і Глеб: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
ілюстрацыя
Радок 1:
[[Выява:Boris&GlebBorisGleb.jpg|thumb|right|250px|Барыс и Глеб. [[Ікона]], канец XIII ст.]]
{{вызнч|1=Барыс і Глеб}} (у хрышчэнні Раман і Давыд) (?-[[1015]]), старажытнарускія князі, малодшыя сыны князя [[Уладзімір Святаславіч|Уладзіміра Святаславіча]], якія першымі на ўсходнеславянскіх землях былі кананізаваны царквой ([[1072]]) як святыя пакутнікі-страстацерпцы. Каля 987—989 года Барыс атрымаў у княжэнне ад атца [[Гора Растоў|Растоў]], Глеб  — [[Горад Мурам|Мурам]].
 
Святыя Барыс і Глеб  — традыцыйныя персанажы літаратурных твораў агіяграфічнага жанру  "«[[Жыццё Барыса і Глеба]]"». Сам факт забіцця служыць для старажытных летапісцаў упадабанай тэмай для асобных паданняў. Усяго «Сказанне аб Барысе і Глебе» захавалася больш за ў 170-і спісах, з якіх найстарэйшыя і найболей поўныя прыпісваюцца летапісцу [[Неста Летапісец|Нестару]] і чорнарызцу [[Іакаў Чорнарызец|Іакаву]].
 
Там гаворыцца, напрыклад, што пасля смерці Уладзіміра, уладу ў Кіеве захапіў пасынак Уладзіміра Святаполк. Асцерагаючыся суперніцтва родных дзяцей вялікага князя  — Барыса, Глеба і іншых, Святаполк першым чынам падаслаў забойцаў да першых прэтэндэнтаў на стол у Кіеве  — Барыса і Глеба. Не жадаючы міжусобіцы, Барыс прызнаў вярхоўную ўладу брата свайго Святаполка і распусціў сваю дружыну са словамі: «Не падніму руку на брата свайго старэйшага: калі і бацька ў мяне памёр, то хай гэты будзе мне замест бацькі». Але забойцы  — вышагародцы, прысланыя Святаполкам,  — увайшлі да яго молящемуся ў шатры, і закалолі дзідамі.
 
Ганец, пасланы ад Яраслава, перадае Глебу вестку аб смерці бацькі і забойстве брата Барыса. А сястра Прадслава папярэджвае і [[Яраслаў Мудры|Яраслава Мудрага]], што іх брат Святаполк збіраецца ўхіліць і яго. Жорсткі брат яго, Святаполк, шле ганца да брата Глеба: маўляў, хворы бацька і жадае бачыць яго  — Глеба. І вось засмучаны князь плыве па рацэ ў ладдзі, і яе атачаюць яго ворагі. Ён зразумеў, што гэта канец і прамовіў пакорлівым голасам: «Раз ужо пачалі, прыступіўшы, здзейсніце то, на што пасланыя». Глава разбойнікаў Галясер аддаў загад, і кухар Глеба, Тарчын, зарэзаў свайго гаспадара нажом.
 
Звесткі пра Барыса і Глеба захаваліся таксама ў “Аповесці«Аповесці мінулых гадоў”гадоў», “Эймундавай«Эймундавай сазе”сазе».
 
Праваслаўная царква падкрэслівае, што браты не аказвалі сапраціўлення ў час забойства, жадаючы прыпадобіцца [[Ісусус Хрыстос|Ісусу Хрысту]] ў бязвінным прыняцці смерці.
 
Паводле Г.Фядотава з іх іменамі звязаны новы, невядомы нават Візантыі тып хрысціанскай святасці. Культ Барыса і Глеба меў шэрокае распаўсюджанне ў розных усходнеславянскіх княствах і быў прызваны змягчыць адносіны паміж князямі. Нягледзячы на доўгую і ўпартую барацьбу паміж Полацкам і Кіевам, ушаванне Барыса і Глеба мела месца і ў землях, якія складаюць тэрыторыю сучаснай Беларусі. “Сказанне”«Сказанне» шырока бытавала ў складзе чэсцяў-міней (адзін са спрісай захаваўся ў Чэцці 1489), пралогаў. Каля 1693 у Полацку ставіла ся п’есап'еса “Духоўнае«Духоўнае прычасце святых Барыса і Глеба”Глеба», у якрй выкарысталі сюжэт “Сказання”«Сказання». У 12 ст. Барыса-Глебскія храмы былі пабудаваны ў Полацку, Тураве, Гродне, Навагрудку.
 
Руская праваслаўная царква ў 1071 прылічыла Барыса і Глеба да ліку святых. Памяць абодвух пакутнікаў засталася для [[Расія|Расіі]] святою. Рускія людзі і пераважна княжы род бачылі ў іх сваіх заступнікаў і малітоўнікаў. Летапісы поўныя аповядамі аб цудах вылячэння, якія адбываліся ля іх труны, аб перамогах, здабытых іх імем і дапамогай (напр. аб перамозе Рурыка Расціславіча над Канчаком, [[Аляксандр Неўскі|Аляксандра Неўскага]] над немцамі), аб паломніцтве князёў да іх труне (напрыклад Уладзіміра Уладзіміравіча, князя галіцкага, Святаслава Усеваладавіча  — князя суздальскага) і т. д. У 1071 году царква ўключыла іх у лік святых і з таго часу зацвердзіўся свята Барыса і Глеба 2 мая, дзень перанясенні іх мошчаў у новую царкву, пабудаваную князем Ізяславам Яраславічам у Вышгарадзе. У [[1115]] году іх моцы ізноў урачыста перанесеныя рускімі князямі ў пабудаваную ў імя Барыса і Глеба каменную царкву, у Вышгарадзе. Пасля ў гонар іх было пабудавана шмат цэркваў і манатыроў у розных гарадах Расіі. Да паловы XVI стагоддзі летапісец прыводзіць больш за 20 выпадкаў пабудовы цэркваў у гонар іх.
 
== Спасылкі ==
* [http://www.pravoslavie.ru/archiv/borisgleb.htm СВЯТЫЕ СТРАСТОТЕРПЦЫ БОРИС И ГЛЕБ: К ИСТОРИИ КАНОНИЗАЦИИ И НАПИСАНИЯ ЖИТИЙ // ПРАВОСЛАВИE.RU]
* [http://nature.web.ru:8001/db/msg.html?mid=1193113&s= ''Л.  А.  Дмитриев.''Сказание о Борисе и Глебе // «РОО Мир Науки и Культуры»]
* [http://eparhia.sakha.ru/html/calendar/Life/life974.htm Перенесение мощей святых страстотерпцев, Российских князей Бориса и Глеба // Официальный сайт Якутского епархиального управления]