Аляксандр VI: Розніца паміж версіямі

{{вызнч|1=Аляксандр VI}}, {{вызн2|1=Радрыга-Ленцуолі Борджыа}} ([[1430]]  — [[18 жніўня]] [[1503]]), [[папа рымскі]] ([[1492]]—[[1503]]).

Быў юрыстам і вайскоўцам, затым пад уплывам свайго дзядзькі папы [[Калікст III, папа рымскі|Калікста III]], прысвяціў сябе царкоўнай кар'еры. Калікст ІІІ менаваў яго спачатку [[Епіскап|біскупам]] Валенсіі, потым [[кардынал-дыякан]]ам і, нарэшце, віцэ-[[канцлер]]ам [[Папская курыя|курыі]], хаця Радрыга дэ Борджыа ня меў манаскіх свячэнняў. Талентам, энергіяй і багаццем набыў вялікі ўплыў, так што, нягледзячы на распусны лад жыцця, ён па смерці [[Інакенцій VIII, папа рымскі|Інакенція VIII]] быў абраны яго пераемнікам. Быў ці не самым распусным папам з часоў Атонаў.<ref name="БіЕ">Энц. словарь Брокгауза и Ефрона...Ефрона…</ref>

Яго дзейнасць, якая супала з бурнай эпохай італьянскай гісторыі, сучаснай Карлу VIII і Людовіку XII, адзначана пэўнымі дзяржаўнымі поспехамі, але час яго [[пантыфікат]]у уяўляе абуральную карціну самаўпраўнасці, падступства і распусты, хоць частка злачынстваў, узведзеных на яго і яго сваякоў, мусіць быць аднесеная да паклёпаў<ref name="БіЕ"/>. Меў некалькі дзяцей ад Ваноцы Катанеі: сыноў Чэзарэ і Хуана, дачку [[Лукрэцыя БорджыаБорджыя|Лукрэцыю]]<ref name="JWK">Jan Wierusz Kowalski...Kowalski…</ref>.

Пры дапамозе сына, якога ён зрабіў [[герцаг]]ам [[Раманья|Раманьі]], ён пазбавіўся ад большасці дробных валадароў паўночнай часткі [[Папская вобласць|Папскай вобласці]], а сам, карыстаючыся то атрутай, то прамым забойствам, вынішчыў сваіх бліжэйшых ворагаў і ўзвялічыў сваіх сваякоў. Нягледзячы на гэта, аўтарытэт яго сярод тагачасных правіцеляў быў высокі, што выявілася ў вынясенні на яго суд спрэчкі паміж [[Іспанія]]й і [[Партугалія]]й аб мяжы паміж заваяванымі імі [[Эпоха вялікіх геаграфічных адкрыццяў|заморскімі землямі]]<ref name="БіЕ"/>, паміж якімі ён, выдаўшы [[Папская була|булу]] [["Inter Caetera"]], правёў [[Дэмаркацыйная лінія|дэмаркацыйную лінію]] ад [[Паўднёвы полюс|паўднёвага]] да [[Паўночны полюс|паўночнага полюса]] [[Планета Зямля|Зямлі]]<ref name="JWK"/>.

Зацятае змаганне Аляксандра VI за непадзельную ўладу выклікала супраціў. Ідэйна яго ўзначаліў [[Джыралама Саванарола]], ваенную сілу прадставіла [[Францыя]]. Восенню [[1493]] году французкая армія перайшла [[Альпы]], захапіла [[Горад Мінан|Мілан]], [[Горад Фларэнцыя|Фларэнцыю]] і - — [[3 студзеня]] [[1394]] года - — [[Горад Рым|Рым]]. Аляксандр VI зачыніўся ў [[Замак Святога анёла|замку Святога анёла]] і вёў перамовы з [[Кароль|каралём]] Францыі, які рушыў на поўдзень і 12 мая 1394 года каранаваўся як кароль Неапалю. [[31 сакавіка]] [[1395]] году паўстала [[Венецыянская Ліга]], якую ўзначаліў папа. Французкая армія была выціснутая з Італіі, і ўлада Аляксандра VI і ягонага роду адноўленая.<ref name="JWK"/>

Памёр ад гарачкі, а не ад атруты, як некаторыя сцвярджалі.<ref name="БіЕ"/>