Альманскія балоты: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др →‎Фауна: афармленне
др афармленне
Радок 1:
{{вызнч|1='''Альманскія балоты}} –''' — гэта буйнейшы ў [[Еўропа|Еўропе]] комплекс верхавых, пераходных і нізінных [[балота|балот]], які захаваўся да нашых дзён у натуральным стане.
[[Image:Альманскія балоты.jpg|thumb|Краявід Альманскіх балот]]
{{вызнч|1=Альманскія балоты}} – гэта буйнейшы ў [[Еўропа|Еўропе]] комплекс верхавых, пераходных і нізінных [[балота|балот]], які захаваўся да нашых дзён у натуральным стане.
 
На яго тэрыторыі размешчаны ваенны авіяцыйны палігон, які дзейнічае і зараз. Паўднёва-заходняя частка масіву распасціраецца на тэрыторыю [[Украіна|Украіны]], у сувязі з чым паўднёвая мяжа заказніка праходзіць па дзяржаўнай мяжы. Плошча трансфармаваных земляў (дарогі, тэрыторыі вайсковых пастоў) складаюць не больш за 1 % ад усёй плошчы заказніка. Каля 40 % тэрыторыі займаюць адкрытыя балоты, пераважна пераходныя, парослыя разрэджаным трыснягом, мохам і рэдкімі бярозкамі. Сярод балот раскіданы пясчаныя дзюны (ў выглядзе астравоў і працяглых град), парослыя хваёвымі альбо ліставымі лясамі. Увогуле, лясамі, пераважна забалочанымі, пакрыта амаль 50 % плошчы заказніка. Акрамя балотных сустракаюцца сухія хвойнікі, пойменныя дубравы і чорнаалешнікі.
 
Альманскія балоты размешчаны ў міжрэччы правага прытока [[Рака Прыпяць|Прыпяці]] — ракі [[Сцвіга]] і ракі [[Рака Леў|Льва]], якая ўпадае ў Сцвігу і ўтварае паўночна-заходнюю мяжу заказніка. Акрамя Львы ў Сцвігу ўпадаюць некалькі старых меліяратыўных каналаў, якія былі пабудаваны яшчэ ў пачатку ХХ стагоддзя. У цяперашні час яны знаходзяцца ў паўразбураным стане, аднак сток вады з балот (асабліва інтэнсіўны вясной) па ім яшчэ працягваецца. Пойма ракі Льва ў межах заказніка вельмі забалочана. У паўночнай частцы комплексу знаходзяцца два возеры — [[Вялікае Засоміннае|Вялікае]] і [[Малое Засоміннае|Малое]] Засоміннае з агульнай плошчай каля 100 гектараў. Астатнія 23 возеры заказніка зусім дробныя — ад 0,5 да 5 гектараў. Альманскія балоты адрозніваюцца ад іншых падобных балотных комплексаў буйнымі памерамі, захаванасцю ў натуральным стане, стабільнасцю гідралагічных умоў.
 
=== Фаўна і флора ===
[[File:Almanskie swamps (silver) av.gif|120px|left|thumb|<center>Монета]]
Арнітафауна Альманскіх балот прадстаўлена 151 відам птушак, 25 з іх занесены ў [[Чырвоная кніга Беларусі|Чырвоную кнігу Беларусі]].
 
Aльманскія балоты забяспечваюць існаванне значнай часткі (10-20 %) беларускай папуляцыі {{bt-bellat|Барадатая кугакаўка{{!}}барадатай кугакаўкі|Strix nebulosa}}, гняздуецца тут і адзін з найбольш каштоўных паляўнічых відаў птушак — {{bt-bellat|глушэц|Tetrao urogallus}}, палеская папуляцыя якога зараз знаходзіцца ў прыгнечаным становішчы.
Радок 16 ⟶ 15:
На тэрыторыі ўгоддзя выяўлена 687 відаў раслін, 12 з якіх занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі.
 
=== Іншае ===
Акрамя Палескага авіяцыйнага палігона на тэрыторыі заказніка дзейнічае Палескі вайсковы лясгас Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь, а таксама калгас “Рубельскі”«Рубельскі». Насуперак меркаванням, дзейнасць вайскоўцаў, якая вядзецца на лакальных участках балота, не толькі не прывяла да дэградацыі прыродных супольнасцей, а наадварот, абумовіла абмежаванне гаспадарчай дзейнасці, у асаблівасці, гідрамеліярацыі, што дазволіла захаваць гэты балотны масіў у натуральным стане. Акрамя вайсковай дзейнасці на тэрыторыі заказніка ажыццяўляецца рэгламентаванае лесакарыстанне, дазволена паляванне і рыбная лоўля, праводзіцца нарыхтоўка вялікай колькасці грыбоў і ягад.
 
=== Неспрыяльныя фактары ===
{{Балоты Беларусі}}
* У дадзены час вайсковы палігон працягвае афіцыйна існаваць на тэрыторыі заказніка, аднак з-за рэзкага скарачэння вайсковых вучэбных мерапрыемстваў рэжым яго аховы стаў менш строгім, у выніку чаго рэзка павялічылася неафіцыйнае выкарыстанне прыродных рэсурсаў, пачасціліся буйныя пажары, узмацнілася іншая антрапагенная нагрузка на прыродныя біяцэнозы.
 
*Асушэнне прылягаючых да заказніка тэрыторый прыводзіць да зніжэння ўзроўню грунтовых вод, і, як вынік, дэградацыі натуральных супольнасцяў.
 
*Выпальванне расліннасці ў вясновы перыяд з’яўляецца асноўнай прычынай пажараў. Летам пажары ўзнікаюць ад вогнішчаў, якія раскладаюць на тарфяніках альбо ў сухім лесе пастухі і браканьеры.
 
*Браканьерская высечка лясоў на астравах і градах сярод балот стварае небяспеку іх эразійнага разбурэння і пазбаўляе жывёл сховішчаў.
 
*Неабмежаваны збор журавін вядзе да ўзмацнення фактара неспакою, значнага скарачэння кармавой базы для шэрагу жывёл, павялічвае верагоднасць пажараў ад вогнішчаў, якія раскладаюцца зборшчыкамі ягад.
*Некантралюемае паляванне прывяло да катастрафічнага зніжэння колькасці глушцоў, ласёў, дзікоў, відаў пушных звяроў.
 
* Асушэнне прылягаючых да заказніка тэрыторый прыводзіць да зніжэння ўзроўню грунтовых вод, і, як вынік, дэградацыі натуральных супольнасцяў.
*Выпас жывёлы ў лясах вядзе да дэградацыі наглебавага покрыва, скарачэння кармавой базы дзікіх жывёл, павелічэння фактару неспакою, гібелі маладняку жывёл і разарэння гнёзд сабакамі пастухоў.
* Выпальванне расліннасці ў вясновы перыяд з’яўляеццаз'яўляецца асноўнай прычынай пажараў. Летам пажары ўзнікаюць ад вогнішчаў, якія раскладаюць на тарфяніках альбо ў сухім лесе пастухі і браканьеры.
* Браканьерская высечка лясоў на астравах і градах сярод балот стварае небяспеку іх эразійнага разбурэння і пазбаўляе жывёл сховішчаў.
* Неабмежаваны збор журавін вядзе да ўзмацнення фактара неспакою, значнага скарачэння кармавой базы для шэрагу жывёл, павялічвае верагоднасць пажараў ад вогнішчаў, якія раскладаюцца зборшчыкамі ягад.
* Некантралюемае паляванне прывяло да катастрафічнага зніжэння колькасці глушцоў, ласёў, дзікоў, відаў пушных звяроў.
* Выпас жывёлы ў лясах вядзе да дэградацыі наглебавага покрыва, скарачэння кармавой базы дзікіх жывёл, павелічэння фактару неспакою, гібелі маладняку жывёл і разарэння гнёзд сабакамі пастухоў.
 
===Крыніцы Літаратура ===
* {{Крыніцы/Скарбы прыроды Беларусі}}
 
[[Катэгорыя:Балоты Беларусі]]