Каза свойская: Розніца паміж версіямі

Паходзіць ад дзікіх безааравых і вінтарогіх казлоў, а таксама вымерлага віду ''Capra prisca''. Масць разнастайная, найчасцей светлых адценняў. Маса дарослых казлоў 60-65, матак  — 40  кг.

Козы непатрабавальныя да ўмоў утрымання, маюць высокую ўстойліваець да захворванняў. Яны параўнальна скараспелыя, шматплодныя, добра акліматызуюцца ў разнастайных умовах.

Дзякуючы добра развітому стрававальнаму тракту пераварваюць корм, багаты клятчаткай (да 65 %). У іх лепшы, чым у [[карова|кароў]], абмен рэчываў: спажываюць у суткі 6-10 % сухога рэчыва корму (у адносінах да масы цела), а каровы толькі 2,5-3 %. Па біялагічных уласцівасцях козы падобны на [[Авечка свойская|авечак]], асабліва спосабам выкарыстання раслінных кармоў, велічынёй, будовай зубоў і іх узроставай зменлівасцю, працягласцю жыцця, тэрмінам плоданашэння, агульнай марфалогіяй скурна-валасянога покрыва і іншымі прыкметамі.

Працягласць гаспадарчага выкарыстання коз 7-9 гадоў, палавая спеласць з 5-7 мес. Але ранняя сукознасць адмоўна адбіваецца на арганізме жывёлы, таму ў першую злучку іх пажадана пускаць у 1,5 года. Пуховыя і малочныя козы прыносяць па 2-3 казляняці за адно казленне. Шэрсныя козы ў разліку на 100 матак прыносяць менш казлянят. У коз шматкамерны страўнік, прыстасаваны да ператраўлівання самых грубых кармоў. Козы ахвотна паядаюць драўняны корм, якім можна замяніць у іх рацыёне да 50 % і нават больш грубых кармоў.

Ад коз можна атрымліваць каштоўную прадукцыю і перш за ўсё [[малако]]  — дыетычны прадукт, асабліва важны для дзяцей і хворых на страўнікава-кішачныя захворванні. Сярэдні ўдой малочных парод 450-500 450—500 кг, тлустасць малака 3,8-4,5 %. 3 яго можна зрабіць масла, сыр, тварог, сыраквашу, кефір і іншыя прадукты, яно лепш засвойваецца, чым каровіна. У дзяцей, якія рэгулярна п'юць казінае малако, знікаюць страўнікава-кішачныя захворванні, павялічваецца маса, павышаецца гемаглабін у крыві, паляпшаюцца ўсе жыццёва важныя працэсы.

Шэрснае покрыва ў коз шэрсных парод складаецца з аднародных валокнаў, якія ўтвараюць коскі даўжынёй 15-18  см, у пуховых і малочных  — з восцяў і пуху. Настрыг воўны 3-6  кг, начос пуху з пуховых коз да 0,5  кг. Казіны пух  — прамысловая сыравіна, найтанчэйшае валакно жывёльнага паходжання, якому ўласцівы высокія прадзільныя і валкоўныя якасці, лёгкасць, эластычнасць, адносная трываласць і малая цеплаправоднасць. 3 яго вырабляюць хусткі, ажурныя шалі "«павуцінка"», паланціны і інш. У сумесі з тонкай мерыносавай воўнай і ў чыстым выглядзе казіны пух можна выкарыстаць на выраб трыкатажу і фетру лепшых гатункаў. Для аднароднай паўтонкай воўны (махер) коз ангорскай пароды характэрна трываласць, пругкаць, люстрынавы бляск, эластычнасць.

Высока трывалыя, эластычныя, маларасцяжныя скуры коз (казліна)  — лепшая сыравіна для вырабу каштоўных гатункаў скуры. [[Мяса]] і сала (казляціна) па пажыўнасці і смакавых якасцях блізкае да бараніны, ужываюцца ў ежу ў натуральным выглядзе і перапрацоўваюцца ў мясныя прадукты. Пабочныя прадукты козагадоўлі: рогі (з іх выточваюць розныя вырабы), капыты (для варкі клею), косці (перарабляюць на мінеральную падкормку). Казіны гной па сваіх якасцях не горшы за каровін.

* Энцыклапедыя сельскага гаспадара. - — Мн.: БелЭн, 1993.