Казімір IV Ягелончык: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др афармленне |
|||
Радок 1:
[[Выява:Kazimierz Jagiellonczyk.jpg|thumb|Казімір Ягелончык, малюнак [[Ян Матэйка|Я. Матэйкі]]]]
Абраны вялікім князем незалежніцкай партыяй на чале з [[Ян Гаштольд|Янам Гаштольдам]] пасля забойства [[Жыгімонт Кейстутавіч|Жыгімонта Кейстутавіча]] (1440). Пры абранні абяцаў вярнуць [[ВКЛ]] [[Валынь]] і [[Падолле]] захопленыя [[Польшча]]й, што пазней і выканаў. У [[1444]] вярнуў ад Польшчы ў склад ВКЛ [[Дарагічынская зямля|Дарагічынскую зямлю]]. Пасля смерці свайго старэйшага брата [[Уладзіслаў III Варненчык|Уладзіслава]], караля польскага, быў запрошаны на польскі сталец. Але Казімір доўгі час не пагаджаўся, яго не адпускалі князі і баяры ВКЛ, якія не жадалі нават [[персанальнай уніі]] з Польшчай, але пасля
== Унутраная палітыка ==
Намагаўся ўмацаваць велікакняжацкую ўладу, аднак гэтага не атрымалася, вымушаны быў пашырыць правы феадалаў і шляхты. У [[1441]] падушыў выступ смаленскіх гараджан, а ў [[1490]]
У 1447 выдаў г. зв. [[Казіміраў прывілей]], якім пашырыў правы феадалаў ВКЛ, гарантаваў права ўласнасці на зямлю, вольны выезд за мяжу, права судзіць залежных ад іх людзей. У прывілеі прадугледжвалася, што зямлю і дзяржаўныя пасады ў ВКЛ маглі атрымліваць толькі мясцовыя феадалы. Пры Казіміры вырасла роля [[паны-рада|
У [[1457]] выдаў прывілей, паводле якага жыхары ВКЛ маглі вольна выязджаць за мяжу, акрамя варожых краін, у тым ліку для набыцця адукаціі. Аказваў матэрыяльную дапамогу студэнтам з дзяржаўнага скарбу. У [[1468]] выдаў [[Судзебнік, 1468|Судзебнік]], першую спробу кадыфікацыі крымінальнага і працэсуальнага права ВКЛ. У [[1471]] ліквідаваў [[Удзельнае княства|удзельныя княствы]]. Прадстаўнікі незалежніцкай партыі, незадаволеныя збліжэннем з Польшчай, у [[1480-я|1480-х]] гадах арганізавалі змову супраць Казіміра, але яна была выкрытая. Выданнем [[Няшаўскі статут|Няшаўскага статуту]] Казімір пачаў час палітычнага панаваньня ў Польшчы [[шляхта|шляхецкага стану]].
== Знешняя палітыка ==
Пры Казіміры васалам Польшчы стала [[Мазавецкае княства]], было далучанае [[Асвенцымскае княства]]. У выніку трынаццацігадовай вайны з крыжакамі ([[1454]]
== Нашчадкі ==
Радок 31:
* [[Дагавор ВКЛ і Маскоўскай дзяржавы, 1449]]
== Літаратура ==
* Беларуская энцыклапедыя. Т. 7. — Мн., 1998.
* Беларуская энцыклапедыя. Т. 18. — Мн., 2004. — С. 229.
* Беларусь: энцыкл. давед. — Мн., 1995.
* Мыслiцелi i асветнiкi Беларусi: Х — ХІХ стагоддзі: энцыкл. давед. — Мн., 1995. — С. 86.
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т. 4. — Мн., 1997.
{{Вялікія князі літоўскія}}
|