Бярэзінскі біясферны запаведнік: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→‎Фауна: абнаўленне звестак, афармленне
шаблон
Радок 1:
{{Запаведная зона
'''Бярэзінскі біясферны запаведнік''' — беларускі дзяржаўны запаведнік, створаны ў 1925 г. Вялікі комплекс хваёвых лясоў, якія перамяжаюцца з верхавымі і нізіннымі [[балоты|балотамі]] і поймамі [[рэкі|рэк]]. Прыродныя ўмовы запаведніка характарызуюцца некранутым абліччам [[лес|лясоў]] і вялікіх сфагнавых балот. Тут захаваліся ўнікальныя ў [[Еўропа|Еўропе]] балотныя масівы, агульная плошча якіх складае 50700 гектараў. У паўночнай і цэнтральнай, больш узвышаных частках запаведніка, пераважаюць пераходныя і верхавыя балоты, сярод якіх размешчаны пакрытыя хваёвым лесам мінеральныя астравы. У паўднёвай частцы запаведніка знаходзяцца буйныя масівы нізінных балот (у тым ліку і ўся пойма [[Рака Бярэзіна|Бярэзіны]]). Сярод лясоў дамінуюць хвойнікі, якія ўтвараюць буйныя масівы. Больш за палову хваёвых лясоў забалочана альбо прымеркавана да верхавых і пераходных балот.
| Назва = Бярэзінскі біясферны запаведнік
| Нацыянальная назва =
| Выява =
| Подпіс =
| Катэгорыя МСАП =
|lat_dir = |lat_deg = 54|lat_min = 39|lat_sec =
|lon_dir = |lon_deg = 28|lon_min = 25|lon_sec =
|region =
|CoordScale =
| Размяшчэнне = [[Мінская вобласць]], [[Віцебская вобласць]]
| Краіна = Беларусь
| Краіны =
| Найбліжэйшы горад =
| Плошча = 113.929 Га
| Сярэдняя вышыня =
| Дата заснавання = [[1978]]
| Наведвальнасць =
| Год наведвальнасці =
| Кіруючая арганізацыя =
| Сусветная спадчына =
| Сайт =
|На карце 1 = Беларусь
|Шырыня карты 1 =
|crosses180 =
|На карце 2 = Беларусь Мінская вобласць
|Шырыня карты 2 =
|Катэгорыя на ВікіСховішчы=
}}
'''Бярэзінскі біясферны запаведнік'''  — беларускі дзяржаўны запаведнік, створаны ў 1925  г. Вялікі комплекс хваёвых лясоў, якія перамяжаюцца з верхавымі і нізіннымі [[балоты|балотамі]] і поймамі [[рэкі|рэк]]. Прыродныя ўмовы запаведніка характарызуюцца некранутым абліччам [[лес|лясоў]] і вялікіх сфагнавых балот. Тут захаваліся ўнікальныя ў [[Еўропа|Еўропе]] балотныя масівы, агульная плошча якіх складае 50700 гектараў. У паўночнай і цэнтральнай, больш узвышаных частках запаведніка, пераважаюць пераходныя і верхавыя балоты, сярод якіх размешчаны пакрытыя хваёвым лесам мінеральныя астравы. У паўднёвай частцы запаведніка знаходзяцца буйныя масівы нізінных балот (у тым ліку і ўся пойма [[Рака Бярэзіна|Бярэзіны]]). Сярод лясоў дамінуюць хвойнікі, якія ўтвараюць буйныя масівы. Больш за палову хваёвых лясоў забалочана альбо прымеркавана да верхавых і пераходных балот.
[[File:1999. Stamp of Belarus 0323.jpg|255px|right|]]
 
== Водныя рэсурсы ==
[[Image:Kanal - Biarezinski zapavednik.jpg|thumb|Сергучскі канал (частка Бярэзінскай воднай сістэмы)]]
Тэрыторыя запаведніка адносіцца да басейнаў рэк Бярэзіна і часткова [[Эса]], якія, у сваю чаргу, адносяцца да Чарнаморскага і Балтыйскага басейнаў адпаведна. [[Водападзел]] між імі праходзіць па паўночна-ўсходняй частцы запаведніка. Увогуле, рачная сетка тэрыторыі прадстаўлена 69 рэкамі, галоўнай сярод якіх з’яўляеццаз'яўляецца Бярэзіна. Яна бярэ пачатак у 45 кіламетрах ад паўночнай аканечнасці запаведніка, даўжыня яе ў межах запаведніка складае 110  км. Рэчышча ракі звілістае, у яе даліне знаходзіцца многа старыц і пойменных азёр. Неабходна адзначыць і буйнейшы прыток Бярэзіны — раку [[Сергуч]] даўжынёй у 35  км. Веснавая паводка пачынаецца ў другой палове сакавіка — першай палове красавіка і працягваецца 20-40 дзён.
 
Усе [[азёры]] запаведніка адносяцца да эўтрофнага тыпу і знаходзяцца на стадыі інтэнсіўнага зарастання. Самае буйное з іх — [[возера Палік]] (712 гектараў) — уяўляе сабой натуральнае пашырэнне рэчышча Бярэзіны на паўднёвай ускраіне запаведніка.
 
На тэрыторыі запаведніка знаходзіцца паўднёвы адрэзак штучнай бярэзінскай воднай сістэмы, якая злучае рэкі Бярэзіна і [[Заходняя Дзвіна]]. Гэта сістэма адыгрывае пэўную гідралагічную ролю тым, што падтрымлівае ўсталяваны водны рэжым навакольнай тэрыторыі і не аказвае істотнага ўздзеяння на балотныя сістэмы запаведніка.
 
== Ахова ==
[[Image:Balota - Biarezinski zapavednik.jpg|thumb|Домжарыцкае балота]]
У Бярэзінскім запаведніку праведзена дыферынцыяцыя тэрыторыі на ўчасткі з розным рэжымам аховы. Усяго створана 6 зон: абсалютна запаведная, буферная, эксперыментальна-гаспадарчая, экскурсійная, ахоўная і гідралагічная. Абсалютна запаведная зона складае 47,2 % ад агульнай плошчы запаведніка. Гаспадарчая дзейнасць (сельская гаспадарка) дазволена ў эксперыментальна-гаспадарчай зоне (7000 гектараў). Вакол запаведніка праходзіць ахоўная зона шырынёй 2 кіламетры, якая належыць лясгасам, калгасам і саўгасам. У гэтай зоне забаронены тыя віды гаспадарчай дзейнасці, якія могуць аказаць адмоўны ўплыў на прыродныя комплексы запаведніка. У гідралагічнай зоне, якая працягнулася вакол запаведніка кальцом шырынёй 5  км, забаронены пошукавыя і меліярацыйныя работы.
 
== Фауна ==
Разнастайнасць прыродных умоў тэрыторыі абумовіла багацце расліннага і жывёльнага свету. Фауністычны спісак Бярэзінскага запаведніка ўключае 230 відаў птушак, з якіх 179 адзначана на гнездаванні. Пераважна гэта лясныя і водна-балотныя віды, у меншай ступені — віды адкрытых тэрыторый і населеных пунктаў. На тэрыторыі запаведніка адзначана 56 відаў птушак, занесеных у Чырвоную кнігу Беларусі.
 
Акрамя іх у запаведніку гняздуецца значная колькасць {{bt-bellat|Чапля-бугай{{!}}чапляў-бугаёў|Botaurus stellaris}} (10-15 самцоў), звычайны на гнездаванні {{bt-bellat|драч|Crex crex}} - — від, які знаходзіцца пад глабальнай пагрозай знікнення.
 
На тэрыторыі запаведніка адзначана 56 відаў млекакормячых, 8 з якіх — {{bt-bellat|зубр еўрапейскі|Bison bonasus}}, {{bt-bellat|мядзведзь буры|Ursus arctos}}, {{bt-bellat|барсук|Meles meles}}, {{bt-bellat|рысь звычайная|Felis linx}}, {{bt-bellat|сажалкавая начніца|Myotis dasicneme}}, {{bt-bellat|малая вячэрніца|Nyctalus leisleri}}, {{bt-bellat|паўночны кажанок|Vespertilio nillsoni}} і {{bt-bellat|соня садовая|Eliomus quercinus}} — занесены ў [[Чырвоная кніга Беларусі|Чырвоную кнігу Беларусі]].
 
З 5 відаў паўзуноў і 11 відаў земнаводных ахове належыць {{bt-bellat|рапуха чаротная|Bufo calamita}}.
Радок 24 ⟶ 54:
== Флора ==
 
Сучасная флора запаведніка ўключае больш 2000 відаў раслін, у тым ліку 798 сасудзістых, 37 відаў занесены ў Чырвоную кнігу. Увогуле па Беларусі назіраецца прыкладная раўнавага паміж халадаўстойлівымі і цеплалюбівымі формамі раслін з невялікай перавагай апошніх, на тэрыторыі ж Бярэзінскага запаведніка менавіта халадаўстойлівыя віды атрымалі найбольшае развіццё. У запаведніку выяўлены тры новыя для Беларусі віды раслін: {{bt-bellat|сухацветка прыземістая|Omalotheca supina}}, (знаходзіцца далёка за паўднёвай мяжой арэала), {{bt-bellat|асака заліўная|Carex paupercula}}, {{bt-bellat|пузырнік судэцкі|Cystopteris sudetica}} (рэліктавы від, у запаведніку існуе ізаляваная папуляцыя).
 
== Крыніцы ==
* {{Крыніцы/Скарбы прыроды Беларусі}}
 
== Літаратура ==
* ''Бышнёў І. І.'' Атлас наземных пазваночных: Бярэзінскі біясферны запаведнік / І. І.  Бышнёў, Д. Д.  Стаўроўскі, М. М.  Пікулік, А. К.  Цішачкін.  — Мн.: Навука і тэхніка, 1996.
* ''Парфенов В. И.'' Флора Березинского биосферного заповедника / В. И.  Парфенов, Л. А.  Ставровская, В. И.  Игнатенко.  — Мн.: Ураджай, 1992. ISBN 5-7860-0653-0
 
== У Сеціве ==