Савет Народных Камісараў БССР: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
афармленне
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
'''Савет Народных Камісараў БССР (СНК БССР)''' — вышэйшы выканаўчы і распарадчы орган дзяржаўнай улады — Урад [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]] у 1920—1946[[1920]] — [[1946]] гг. Створаны [[18 снежня]] [[1920]] г. у адпаведнасці з дадаткамі да [[Канстытуцыі БССР 1919|Канстытуцыі БССР 1919 гады]], прынятымі [[Другі Усебеларускі з’езд Саветаў рабочых, сялянскіх, батрацкіх і чырвонаармейскіх дэпутатаў|II з'ездам Саветаў Беларусі]] ў снежні 1920 г.
 
== Структура ==
Першапачаткова (да пастановы [[Шосты Усебеларускі з’езд Саветаў|VI Надзвычайнага з'езду Саветаў БССР]] ад [[16 сакавіка]] [[1924]] г.) абавязкі старшыні ЦВК і СНК БССР, а таксама наркама па замежных справах выконваліся адной асобай; чальцамі СНК былі народныя камісары ўсіх наркаматаў БССР, старшыні СНГ і Надзвычайнай камісіі. Пры СНК БССР дзейнічалі яго сталыя камісіі — Эканамічны Савет, Камісія заканадаўчых здагадак (да [[1927]] г.), Дзяржаўная планавая камісія. Кампетэнцыя і склад СНК БССР змяняліся ў сувязі з утварэннем [[СССР]] і зменамі ў дзяржаўна-прававой надбудове, з утварэннем новых цэнтральных органаў кіравання галінамі эканомікі і культуры БССР (наркаматаў і кіраванняў). З [[1925]] г. у склад СНК БССР уваходзілі намеснікі старшыні СНК БССР (уводзіліся дадаткова), наркамы саюзна-рэспубліканскіх наркаматаў, упаўнаважаныя асобных агульнасаюзных наркаматаў і ведамстваў з правам вырашальнага ці дарадчага голасу.
 
Першапачаткова (да пастановы VI Надзвычайнага з'езду Саветаў БССР ад 16 сакавіка 1924) абавязкі старшыні ЦВК і СНК БССР, а таксама наркама па замежных справах выконваліся адной асобай; чальцамі СНК былі народныя камісары ўсіх наркаматаў БССР, старшыні СНГ і Надзвычайнай камісіі. Пры СНК БССР дзейнічалі яго сталыя камісіі — Эканамічны Савет, Камісія заканадаўчых здагадак (да 1927), Дзяржаўная планавая камісія. Кампетэнцыя і склад СНК БССР змяняліся ў сувязі з утварэннем [[СССР]] і зменамі ў дзяржаўна-прававой надбудове, з утварэннем новых цэнтральных органаў кіравання галінамі эканомікі і культуры БССР (наркаматаў і кіраванняў). З 1925 у склад СНК БССР уваходзілі намеснікі старшыні СНК БССР (уводзіліся дадаткова), наркамы саюзна-рэспубліканскіх наркаматаў, упаўнаважаныя асобных агульнасаюзных наркаматаў і ведамстваў з правам вырашальнага ці дарадчага голасу.
 
== Дзейнасць ==
СНК БССР ажыццяўляў агульнае кіраўніцтва рэспублікай праз наркаматы, выканкамы Саветаў; прымаў пастановы і выдаваў распараджэнні па ўсіх пытаннях, якія не ставіліся вылучна да кампетэнцыі з'езду Саветаў, ЦВК БССР і яго Прэзідыума. Пастановы СНК пра дзяржаўны і мясцовы бюджэт, падаткі, адміністрацыйна-тэрытарыяльнае дзяленне рэспублікі, уводзіны мер па ахове рэвалюцыйнага парадку абавязкова сцвярджаліся Прэзідыумам ЦВК БССР. СНК БССР быў цалкам адказны перад Усебеларускім з'ездам Саветаў, ЦВК БССР, з [[1927]] г. і перад Прэзідыумам ЦВК БССР. Старшыня СНК БССР меў права прыпыняць распараджэнні акруговых выканаўчых камітэтаў, народных камісарыятаў, кіраўнікоў цэнтральных устаноў і ведамстваў, распараджэнні ўпаўнаважаных Народных камісарыятаў СССР пры СНК БССР з наступным дакладам пра гэта СНК БССР на яго бліжэйшым пасяджэнні. Паводле [[Канстытуцыя Беларускай ССР 1927|Канстытуцыі Беларускай ССР 1927]] у склад СНК БССР уваходзілі Старшыня СНК, яго намеснік, старшыня ВСНГ, 10 наркомаў, кіраўнік ЦСУ (з правам рашаючага голасу), старшыня ДПУ БССР і 4 упаўнаважанаыя народных камісарыятаў СССР (з правам рашаючага ці дарадчага голасу паводле пастановы ЦВК БССР). Кампетэнцыя і структура народных камісарыятаў і ўзаемаадносіны паміж іх асобнымі органамі вызначаліся агульным Палажэннем аб асобных камісарыятах. Паводле пастановы [[Дзевяты Усебеларускі з’езд Саветаў|IX Усебеларускага з’езда Саветаў]] «Аб змяненнях і дапаўненнях Канстытуцыі (Асноўнага закона) Беларускай ССР» ([[22 студзеня]] [[1935]]) СНК БССР стаў адказным не толькі перад Усебеларускім з’ездам Саветаў і ЦВК БССР, але і перад Прэзідыумам ЦВК. Пры СНК пакінуты 2 пастаянныя камісіі: Эканамічны савет і Дзяржаўная планавая камісія. Паводле [[Канстытуцыя Беларускай ССР 1937|Канстытуцыі Беларускай ССР 1937]] у склад СНК БССР уваходзілі Старшыня СНК, яго намеснік, старшыня Дзяржплана, 14 наркомаў (харчовай, лясной, лёгкай прамысловасці, земляробства, збожжавых і жывёлагадоўчых саўгасаў, фінансаў, унутранаму гандлю, унутраных спраў, юстыцыі, аховы здароўя, асветы, мясцовай прамысловасці, камунальнай гаспадаркі, сацыяльнага забеспячэння), упаўнаважаны Камітэта нарыхтовак СССР, начальнік упраўлення па справах агульнасаюзных наркаматаў (абароны, замежных спраў, знешняга гандлю, шляхоў зносін, сувязі, воднага транспарту, цяжкай і абароннай прамысловасці). Паводле Ўказу Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад [[26 сакавіка]] [[1946]] г. СНК БССР у сакавіку 1946 ператвораны ў Савет Міністраў БССР.
 
СНК БССР ажыццяўляў агульнае кіраўніцтва рэспублікай праз наркаматы, выканкамы Саветаў; прымаў пастановы і выдаваў распараджэнні па ўсіх пытаннях, якія не ставіліся вылучна да кампетэнцыі з'езду Саветаў, ЦВК БССР і яго Прэзідыума. Пастановы СНК пра дзяржаўны і мясцовы бюджэт, падаткі, адміністрацыйна-тэрытарыяльнае дзяленне рэспублікі, уводзіны мер па ахове рэвалюцыйнага парадку абавязкова сцвярджаліся Прэзідыумам ЦВК БССР. СНК БССР быў цалкам адказны перад Усебеларускім з'ездам Саветаў, ЦВК БССР, з 1927 і перад Прэзідыумам ЦВК БССР. Паводле Ўказу Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 26 сакавіка 1946 СНК БССР у сакавіку 1946 ператвораны ў Савет Міністраў БССР.
 
== Старшыні СНК БССР ==
* [[Аляксандр Рыгоравіч Чарвякоў|А. Р. Чарвякоў]] (1920—192418.12.1920 – 16.03.1924)
* [[Язэп Аляксандравіч Адамовіч|І. А. Адамовіч]] (1924—192717.03.1924 – 6.05.1927)
* [[Мікалай Мацвеевіч Галадзед|М. М. Галадзед]] (1927—19377.05.1927 – 29.05.1937)
* А. І. ВаўкавічВалковіч (30.05 – 7.09.1937)
* А. Ф. Кавалёў (1937—193810.09.1937 – 22.07.1938)
* К. В. Кісялёў (1938—194028.07.1938 – 27.06.1940)
* І. С. Былінскі (1940—194428.06.1940 – 6.02.1944)
* П. К. Панамарэнка (1944—194603.1944 – 1946)
 
== Літаратура ==
* История государства и права Белорусской ССР. Т. 1 – 2. – Мн., 1970 – 1976.
* Органы государственного управления Белорусской ССР (1919 – 1967 гг.). – Мн., 1968.
 
 
[[Катэгорыя:БССР]]