|
| падвід =
| без рангу =
| навуковая назва = {{bt-bellat|btname|Gadus|[[Linnaeus]], 1758}}
| назва боксу таксонаў =
| тэкст боксу таксонаў =
}}
'''Траск{{*|а}}Траска́''' (''Gadus'') — род рыб сямейства трасковых.
== Біялогія ==
{{Змест злева}}
Пашыраны ў морах паўночных частак [[Атлантычны акіян|Атлантычнага]] і [[Ціхі акіян|Ціхага]] акіянаў. 1 від — траска атлантычная (''Gadus morhua'') з падвідамі: балтыйская, або дорш; беламорская; грэнландская; кільдзінская; ціхаакіянская. Паводле іншых класіфікацыяй да асобных відаў адносяць траску грэнландскую (''Gadus ogac'') і траску ціхаакіянскую (''Gadus macrocephalus''). Мае фіёрдавыя і азёрныя формы. Жыве ў прыдонных слаях вады на глыбіні да 300 м. У Атлантыцы робіць кармавыя і нераставыя міграцыі да 2 тыс. км. Даўжыня да 180 см, маса да 40 кг. Спіна зеленавата-аліўкавая з дробнымі жаўтаватымі плямамі, бруха і бакі светлыя. 3 спінныя, 2 анальныя плаўнікі. На ніжняй сківіцы вусік. Корміцца рыбай і ракападобнымі. З печані траскі атрымліваюць [[рыбін тлушч]]. Аб'ект промыслу.
== Гісторыя ==
З канца [[XV стагоддзе|XV ст.]] лоўля траскі у паўночнай Атлантыцы, асабліва на водмелях [[Ньюфаўндленд|Ньюфаўндленда]]а, зрабілася буйным промыслам [[Заходняя Еўропа|заходнееўрапейскіх]] рыбакоў, за які спаборнічалі [[баскі]], [[нарвежцы]], [[датчане]] ды іншыя. Паступова першынства ў гэтым промысле захапілі дзяржавы, якія мелі магутныя ваенныя флаты: [[Галандыя]], [[Францыя]], [[Англія]]. У [[XVI стагоддзе|XVI]] – — [[XVII стагоддзе|XVII]] ст. траска робіцца другой па распаўсюджанасці марской рыбай у рацыёне Заходняй Еўропы, шырока даступнай нават бяднейшым пластам грамадства. У англасаксонскіх народаў промысел траскі і стравы з яе — істотная частка нацыянальнай культуры. Праз [[Гданьск]] траска трапляла і ў [[Рэч Паспалітаю|Рэч Паспалітую]], дзе, аднак, яе даступнасць была значна вузейшай. У “Літоўскай«Літоўскай гаспадыні”гаспадыні» змяшчаецца шэраг рэкамендацый, як імітаваць траску з мясцовых прэснаводных рыб — [[шчупак|шчупака]]а і [[судак (рыба)|судака]]. Польская назва траскі ''dorsz'' запазычанне з [[нямецкая мова|нямецкай мовы]]; назва “мянка”«мянка» ў [[старабеларуская мова|старабеларускіх]] пісьмовых крыніцах (з сярэдзіны XVI ст., ад [[літоўская мова|літоўскага]] ''ménkė''), відавочна, дзеля асацыяцыі з [[мянтуз|ментузом]] — адзінай рыбай сямейства трасковых у [[Беларусь|Беларусі]] ды [[Літва|Літве]]. Траску трыбушылі і салілі на борце карабля ў Паўночнай Атлантыцы, або сушылі ў [[Еўропа|еўрапейскіх]] портах; такую сушаную і салёную траску ў Рэчы Паспалітай называлі “штокфіш”«штокфіш», у асноўным траска была ў нас даступна менавіта ў такім выглядзе.
== Кухня ==
Нягледзячы на адносную даступнасць, траска — каштоўная рыба з добрымі дыетычнымі вартасцямі (малы змест насычаных тлустых кіслот ды нізкая каларыйнасць — 118 ккал на 100 г), з лагодным смакам, далікатным белым, сочным, слаістым мясам. Гарманічна спалучаецца з большасцю [[прыправы|прыпраў]], надаецца да гатавання рознымі спосабамі: смажання, запякання, вырабу [[кракет|кракетаў]]аў, [[мус|мусаў]]аў, [[катлета|катлетаў]]ў. Падаюць і гарачай і халоднай, з разнастайнымі [[соус|соусамі]]амі. Перад гатаваннем рэкамендуецца на працягу гадзіны ці болей вымачыць у [[лімон|лімонным]]ным соку, каб выдаліць непрыемны смак і пах рыбінага тлушчу. Класічным беларускім спосабам гатавання лічыцца запяканне пад “футрам”«футрам» з пакрышаных кіслых [[яблык|яблыкаў]]аў і [[смятана|смятаны]] (у іншым варыянце – — з [[хрэн|хрэну]]у).
== Крыніцы ==
* {{Крыніцы/НашаЕжа|Белы|Траска}}
[[Катэгорыя:Касцявыя рыбы]]
|
