Марочна (балота): Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→Крыніцы: DEFAULTSORT:Марочна |
вікіфікацыя, афармленне, шаблон, дапаўненне |
||
Радок 1:
{{Балота
|Назва = Марочна
|Нацыянальная назва =
{{вызнч|1=Балота Марочна}} – адно з трох буйнейшых верхавых [[балота|балот]], якія захаваліся ў натуральным стане на [[Палессе|Палессі]] пасля асушальнай [[меліярацыя|меліярацыі]]. Гэта самае старажытнае балота [[Беларусь|Беларусі]] – яго фарміраванне пачалося каля 10 тысяч гадоў назад. Большасць балотных масіваў, якія знаходзяцца навокал яго, зараз асушана для здабычы [[торф]]у. ▼
|Выява =
|Шырыня выявы =
|Подпіс =
|lat_dir = N|lat_deg = 51|lat_min = 51|lat_sec =
|lon_dir = E|lon_deg = 26|lon_min = 37|lon_sec =
|region =
|CoordScale =
|Размяшчэнне =
|Вышыня над узроўнем мора =
|Даўжыня =
|Шырыня =
|Плошча =
|Аб'ём =
|Даўжыня берагавой лініі =
|Найбольшая глыбіня =
|Сярэдняя глыбіня =
|Тып мінералізацыі =
|Салёнасць =
|Празрыстасць =
|Плошча вадазбору =
|Упадаюць =
|Выцякаюць =
|На карце 1 = Беларусь
|Шырыня На карце 1 =
|crosses180 =
|На карце 2 = Беларусь Брэсцкая вобласць
|Шырыня На карце 2 =
|Катэгорыя на Вікісховішчы =
}}
{{Балоты Беларусі}}▼
▲
=== Агульнае становішча ===
У балота не ўпадае ніводнай рэчкі, і воднае забеспячэнне ажыццяўляецца за кошт атмасферных ападкаў. Амаль з усіх бакоў балота абкружана [[лес|лясамі]]. Па краях балота размешчана некалькі масіваў унікальных старых ельнікаў. Іх цэннасць заключаецца ў тым, што яны ўяўляюць сабой абасобленыя астравы на значнай адлегласці ад мяжы суцэльнага распаўсюджання елкі. Ва ўсходняй і цэнтральнай частках балота знаходзіцца шэраг буйных парослых лесам мінеральных астравоў. Таўшчыня тарфяной залежы больш 2 метраў. Пераважаюць верхавы і пераходны тыпы балот.
На большай частцы балота гідралагічны рэжым блізкі да натуральнага
=== Флора і фауна ===
Радок 12 ⟶ 43:
Нягледзячы на парушэнне гідралагічнага рэжыму, на балоце захавалася тыповая для пераходных і верхавых балот біяразнастайнасць. Тут выяўлена 157 відаў наземных хрыбетных жывёл, сярод якіх 30 відаў млекакормячых, 112 відаў птушак (100 відаў гняздуюцца, 12 адзначаюцца пад час міграцыі), 7 — паўзуноў і 8 — земнаводных.
Прыродаахоўная каштоўнасць угоддзя вызначаецца, у першую чаргу, наяўнасцю на гнездаванні шэрагу рэдкіх і ахоўваемых відаў птушак, якія занесены ў нацыянальную Чырвоную кнігу і маюць высокі еўрапейскі ахоўны статус (SPEC): {{bt-bellat|шэры журавель
У межах балотнага масіву і па яго перыферыі адзначаны амаль усе буйныя абарыгенныя капытныя — {{bt-bellat|лось
З ахоўваемых у Беларусі жывёл зарэгістраваны
У складзе флоры выяўлена 5 відаў дзеразы, 6 хвашчоў, 8 папаратнікаў, 3 голанасенных і 527 пакрытанасенных раслін. З іх 7 відаў занесены у нацыянальную Чырвоную кнігу —
Збор журавін на адным з буйнейшых журавіннікаў — балоце Марочна, —
=== Неспрыяльныя фактары ===
▲{{Балоты Беларусі}}
*Асноўнымі неспрыяльнымі фактарамі, якія ўздзейнічаюць на натуральныя прыродныя супольніцтвы ўгоддзя, з’яўляюцца здабыча торфу, звязанае з ім змяненне гідралагічнага рэжыму, пажары і высечка лясоў. ▼
▲* Асноўнымі неспрыяльнымі фактарамі, якія ўздзейнічаюць на натуральныя прыродныя супольніцтвы ўгоддзя,
* Торфараспрацоўка і змяненне гідралагічнага рэжыму. З поўначы да ўгоддзя прымыкае ўчастак торфапрадпрыемства
* Асушэнне тэрыторыі ў выніку работы торфапрадпрыемства прывяло да цэлага шэрагу адмоўных вынікаў: на плошчы каля 500 га адбылася замена асакова-сфагнавых асацыяцый верасовымі; на ўсім балотным масіве значна знізілася колькасць цецерука; амаль цалкам зніклі калоніі вялікага кулёна (у 1980
* Высечка лясоў. Высокаўзроставыя лясы, перспектыўныя ў сэнсе высечкі, размешчаны альбо па перыферыі балотнага масіву, альбо па астравах сярод балота. Гэтыя лясы
* Пажары на тэрыторыі балотнага масіву адносяцца да адной з найбольш істотных пагроз. За апошнія дзесяцігоддзі яны ўзнікалі тут даволі рэгулярна і ахоплівалі плошчы ў некалькі соцень гектараў. Пажары прывялі да высыхання сасны на балоце, месцамі да парушэння наглебавага покрыва, і, адпаведна, да зніжэння біялагічнай разнастайнасці. Асноўная прычына ўзнікнення тарфяных пажараў
=== Літаратура ===
▲*Асушэнне тэрыторыі ў выніку работы торфапрадпрыемства прывяло да цэлага шэрагу адмоўных вынікаў: на плошчы каля 500 га адбылася замена асакова-сфагнавых асацыяцый верасовымі; на ўсім балотным масіве значна знізілася колькасць цецерука; амаль цалкам зніклі калоніі вялікага кулёна (у 1980 г. - 45 пар, у 2003 г. – 3 пары); на парушанай тэрыторыі зніклі ахоўваемыя віды птушак – шэры журавель, малы арлец і арол-вужаед, звычайныя ў аналагічных натуральных біятопах на поўдні масіва; на трансфармаваных участках практычна цалкам зніклі рэліктавыя травяністыя асацыяцыі шэйхцэрыі балотнай і чаротніка белага, а таксама рэдкая і ахоўваемая ў Беларусі асака малакветкавая, у той час як у натуральных балотных біятопах яны па-ранейшаму сустракаюцца. Асабліва моцна дэградзіравала балотная расліннасць у 100-метровай паласе ўздоўж торфапляцоўкі. Высыханне верхняга слою глебы месцамі прывяло да ўтварэння адкрытых, цалкам пазбаўленых травяністай расліннасці ўчасткаў.
* {{Крыніцы/Скарбы прыроды Беларусі}}▼
▲*Высечка лясоў. Высокаўзроставыя лясы, перспектыўныя ў сэнсе высечкі, размешчаны альбо па перыферыі балотнага масіву, альбо па астравах сярод балота. Гэтыя лясы з’яўляюцца рэзерватамі для цэлага шэрагу рэдкіх відаў жывёл і раслін, што неабходна ўлічваць пры вядзенні гаспадарчай дзейнасці.
▲*Пажары на тэрыторыі балотнага масіву адносяцца да адной з найбольш істотных пагроз. За апошнія дзесяцігоддзі яны ўзнікалі тут даволі рэгулярна і ахоплівалі плошчы ў некалькі соцень гектараў. Пажары прывялі да высыхання сасны на балоце, месцамі да парушэння наглебавага покрыва, і, адпаведна, да зніжэння біялагічнай разнастайнасці. Асноўная прычына ўзнікнення тарфяных пажараў – зніжэнне ўзроўню грунтовых вод.
▲*{{Крыніцы/Скарбы прыроды Беларусі}}
* [http://www.ptushki.org/whatwedo/tvp_t/tvp/marochna.html Балота Марочна]
Радок 40 ⟶ 68:
[[Катэгорыя:Балоты Беларусі]]
[[Катэгорыя:Тэрыторыі, важныя для птушак]]
| |||